Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στο Δεσποτικό της Αντιπάρου

16:41 26/7/2012 - Πηγή: Attiki Press

Ολοκληρώθηκε η φετινή ανασκαφική περίοδος στη θέση Μάντρα της ακατοίκητης νησίδος Δεσποτικό Αντιπάρου, όπου από το 2001 ανασκάπτεται ένα εκτεταμένο αρχαϊκό ιερό αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου της ΚΑ΄ ΕΠΚΑ κ. Γιάννου Κουράγιου Μέχρι τώρα έχουν αποκαλυφθεί δώδεκα κτήρια στο Δεσποτικό και άλλα πέντε στο μικρό νησάκι Τσιμιντήρι, το οποίο τότε ενωνόταν με το Δεσποτικό με ισθμό, όπως μαρτυρά η ύπαρξη βωμού αφιερωμένου στην Εστία Ισθμία. Η

φετινή έρευνα επικεντρώθηκε στο ναό και το τελετουργικό εστιατόριο που προστατεύονταν με τειχισμένο περίβολο. Πρωταρχικός σκοπός ήταν η διερεύνηση των διαφορετικών φάσεων των κτισμάτων του ιερού. Παράλληλα, ανασκάφηκαν κι άλλα κτήρια και πραγματοποιήθηκε ευπρεπισμός του χώρου και ταξινόμηση των πολυάριθμων αρχιτεκτονικών μαρμάρινων μελών του ναού και του εστιατορίου που ήταν διάσπαρτα στο χώρο. Στο δάπεδο του προστώου του εστιατορίου αποκαλύφθηκε μαρμάρινος τελετουργικός βόθρος σύγχρονος με την πρώτη φάση του λατρευτικού Κτιρίου Α (γύρω στο 550 π.Χ.), παρόμοιος με εκείνον που είχε βρεθεί στο αρχαϊκό ιερό των Υρίων Νάξου. Η ανασκαφή μπροστά από το στυλοβάτη του ναού και στο επίπεδο της θεμελίωσής του σώζεται σε ύψος σχεδόν 1 μ. και αποκάλυψε σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα πρωϊμότερης φάσης, τα οποία επιβεβαίωσαν τη λειτουργία του ιερού ήδη από τα γεωμετρικά χρόνια. Συγκεκριμένα, ήρθαν στο φως τμήμα κτιρίου επιμελημένης τοιχοποιίας μεγάλων διαστάσεων, ακέραια αγγεία που χρονολογούνται στην ύστερη γεωμετρική και πρώιμη αρχαϊκή εποχή, καθώς και μεγάλη ποσότητα γραπτών οστράκων. Επίσης αποκαλύφθηκε τραπεζιόσχημη κατασκευή, πιθανώς ένα είδος τελετουργικής εσχάρας. Ιδιαίτερα σημαντική και αναπάντεχη ήταν η αποκάλυψη ελεύθερης ταφής ενήλικα στην εξωτερική γωνία του ναού, στο επίπεδο της θεμελίωσής του. Ο νεκρός είχε τοποθετηθεί σε συνεσταλμένη στάση χωρίς κτερίσματα. Προβληματισμό προκαλεί η θέση της ταφής σε άμεση γειτνίαση με το κατεξοχήν λατρευτικό δωμάτιο του ναού. Αν αποδειχθεί ότι ο σκελετός χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο, ίσως πρόκειται για κάποιον εργάτη που δούλευε στο ιερό και ο οποίος σκοτώθηκε εκεί και θάφτηκε ακριβώς δίπλα στα θεμέλιά του. Αν είναι μεταγενέστερος, πιθανότατα ανήκει σε εκείνους που στην ύστερη αρχαιότητα ή στους βυζαντινούς χρόνους κατέστρεψαν το ναό, για να πάρουν το οικοδομικό υλικό του.

Η ανασκαφή στο Νότιο Συγκρότημα, το οποίο αποτελείται από έντεκα δωμάτια, έδωσε νέα στοιχεία για τις διαφορετικές κατασκευαστικές φάσεις του, καθώς και για τα κτίσματα που προϋπήρξαν. Διαπιστώθηκε ότι κάτω από το «τραπεζιόσχημο κτήριο» υπήρχε παλαιότερο κτίσμα που επιβεβαιώνει την ύπαρξη πρωϊμότερης λατρείας στο χώρο. Ανεσκάφησαν δύο από τα δωμάτια αυτού του κτηρίου, νότια του λουτρού. Στο εσωτερικό του ενός βρέθηκε μεγάλη ποσότητα χρηστικής, αλλά και λεπτής κεραμεικής 7ου-6ου αι. π.Χ., ενώ στο άλλο αποκαλύφθηκε τετράπλευρη εσχάρα για τέλεση τελετουργιών. Καθώς τα δύο δωμάτια είχαν καλυφθεί με λίθους από την κατάρρευση των τοίχων, φαίνεται πως μετά την καταστροφή