Τεχνολογία εναντίον αναμνήσεων

16:30 12/2/2014 - Πηγή: Attiki Press

«Το δέντρο και η κούνια», μια ταινία που αντιπαραθέτει τον σύγχρονο τρόπο ζωής με τον παραδοσιακό και «HER», μια ταινία που παραθέτει τον εκσυγχρονισμένο από άποψη τεχνολογίας τρόπο ζωής σε σχέση με τον παραδοσιακό. Αναλυτικά παρακάτω…

από την Αγγελική Γκαλμπένη

Το δέντρο και η κούνια

2013/ Δραματική/ σκηνοθεσία: Μαρία Ντούζα/ ηθοποιοί: Μυρτώ Αλικάκη, Ηλίας Λογοθέτης, Mirjanna Karanovic, Νίκος Ορφανός, Ίρις Μήττα, John Bicknell

«Οι ιστορίες που θέλω να πω ανήκουν εδώ, στη χώρα μου», λέει η Μαρία Ντούζα, σκηνοθέτις

της ταινίας. Έτσι σκάρωσε μια ιστορία που πραγματεύεται το τώρα μιας γυναίκας αντιμέτωπο με τις αναμνήσεις της. Η Ελένη πετυχημένη καρδιοχειρουργός στο Λονδίνο, επισκέπτεται μαζί με την κόρη της τον πατέρα της στην Ελλάδα, με τον οποίο οι σχέσεις ήταν φθαρμένες τα τελευταία χρόνια. Στο πατρικό της σπίτι εκτός από τις παιδικές αναμνήσεις, την περιμένουν και άλλες εκπλήξεις. Ο πατέρας της, χρόνια δήμαρχος του τόπου, θέλει να την πείσει να μείνει στην Ελλάδα μόνιμα και να υλοποιήσουν μαζί τα επιχειρηματικά σχέδια του, ενώ στο παιδικό της δωμάτιο μένει η Σέρβα οικονόμος, η οποία με τη σειρά της επιφυλάσσει μυστικά και ανατρεπτικές εκπλήξεις!

Η ταινία είναι ένα σχόλιο για την μετανάστευση και τις συναισθηματικές και οικογενειακές συνέπειες που αυτή έχει, με τα στοιχεία αυτά να παραμένουν αναλλοίωτα όσα χρόνια κι αν περάσουν. Το αστείο της υπόθεσης είναι το τι θεωρείται «σύγχρονο» σε μια ελληνική ταινία, (παρόλο που η σκηνοθέτις έλειπε χρόνια στο εξωτερικό), και ποιο είναι το αντίστοιχο σε μια ξένη, όπως θα δείτε στην άλλη ταινία αυτής της εβδομάδας. Και δεν είναι υποκειμενική άποψη ενός ήρωα της ταινίας για να είναι απλά σκηνοθετικό εύρημα. Είναι η αίσθηση που θέλει να περάσει η σκηνοθέτις στον θεατή, με την έναρξη της ταινίας, για μια σύγχρονη ζωή στο Λονδίνο, με σπίτι βγαλμένο απ’ το ΙΚΕΑ (!), για να δώσει την αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής σε μια μικρή κοινωνία της Ελλάδας.

Πολύ καλή φωτογραφία και χειρισμός των τοπίων. Δυνατές ερμηνείες απ’ όλους τους ηθοποιούς, ειδικά της Mirjanna Karanovic (η οποία έμαθε ελληνικά μόνο γι’ αυτήν την ταινία), ενώ και σε μικρότερο ρόλο για το έργο, αλλά κυρίαρχο για τις αναμνήσεις της πρωταγωνίστριας, η μάνα της, με την Ειρήνη Στρατηγοπούλου να λέει σχεδόν όλη την ιστορία μόνο με τα μάτια της. Να έχετε χαρτομάντιλα μαζί σας – όσο σκληροί κι αν είστε η μουσική θα σας παρασύρει!

Με την ευκαιρία να σημειώσω, την καταπληκτική δουλειά του σκηνογράφου – ενδυματολόγου Τζοβάννι Τζαννέτη, ο οποίος μετέτρεψε με μαγικό τρόπο κάθε γωνιά του παλιού σπιτιού σε σκηνικό, σαν ζωντανή ζωγραφιά.

ΗΕR

2013/ Επιστημονικής φαντασίας/ 126’/ σκηνοθεσία – σενάριο: Σπάικ Τζονζ/ Hθοποιοί: Γιοακίν Φοίνιξ, Έιμι Άνταμς, Ρούνεϊ Μάρα, Ολίβια Γουάιλντ, Σκάρλετ Γιόχανσον

Διαλέγοντας μια ρομαντική ματιά για να αποτυπώσει το σκληρό θέμα της ανθρώπινης αποξένωσης, ο Σπάικ Τζονζ μας υποδέχεται στο μέλλον, ένα μέρος που θυμίζει κάτι οικείο παρά κάτι ξένο για τη δική μας εποχή. Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει φτάσει στο σημείο να δίνονται όλες οι εντολές στον υπολογιστή φωνητικά και με αυτόν τον τρόπο να ολοκληρώνονται οι διαδικασίες δημιουργίας ή ανάγνωσης e-mail, ή γενικά σύνταξης και έλεγχου κειμένου. Είμαστε μπροστά, όταν ένα νέο μοντέλο λογισμικού κάνει την εμφάνιση του και αμέσως αποκτά φανατικούς θαυμαστές. Ο ήρωας της ταινίας, ένας μοναχικός, εύθραυστος και φρεσκοχωρισμένος άντρας, κυκλοφορεί με το ασύρματο ακουστικό στο αυτί, δίνοντας συνεχώς φωνητικές εντολές είτε για επαγγελματικούς, είτε για προσωπικούς λόγους. Είναι απ' τους πρώτους που φροντίζουν να πάρουν στην κατοχή τους το καινούργιο έξυπνο λογισμικό. Οι δυνατότητες αυτού του λογισμικού, του επιτρέπουν να μιλάει κανονικά και όχι να λέει μόνο λέξεις ρομποτικά, όπως τα προηγούμενα μοντέλα. Έχει όμως κάτι ακόμα ξεχωριστό: φαίνεται σαν να ξέρει, όντως, τον κάτοχό του και να καταλαβαίνει τις ανάγκες του απ’ το ηχόχρωμα της φωνής του! Έτσι πολύ εύκολα αντικαθιστά κάθε ανθρωπινή φιλική σχέση. Το εντυπωσιακό (και διαστροφικό) της υπόθεσης είναι ότι σιγά-σιγά αντικαθιστά και τις ερωτικές σχέσεις! Φαντάζει ρομαντικό στην αρχή, αλλά στην πορεία γίνεται λυπηρό.

Με αυτόν τον τρόπο διάλεξε λοιπόν ο σκηνοθέτης να δείξει για τη σημερινή εποχή το πόσο οι άνθρωποι έχουν προσκολληθεί στα μέσα της τεχνολογίας και πόσο αυτό έχει παγώσει την ουσιαστική ανθρωπινή επαφή. Βλέποντας μόνο την ταινία, χωρίς ήχο, βλέπεις έναν μοναχικό άνθρωπο. Με ήχο η ταινία πλημμυρίζει από κοινωνική πληρότητα.Παρόλο τον μελλοντικό προσδιορισμό του χρόνου, δεν βλέπουμε κάτι υπερβολικά διαφορετικό από το τώρα. Αντιθέτως, π.χ. ακόμη και τα ρούχα του κόσμου θυμίζουν περισσότερο 70’s παρά μελλοντική διαστημική μόδα, όπως έχει παρουσιαστεί σε άλλες τέτοιες κινηματογραφικές εμπνεύσεις. Θα μου επιτρέψετε να κάνω μια μεταφραστική παρατήρηση σ’ αυτό το σημείο, για τον τίτλο του έργου στην ελληνική απόδοση. Πολύ συχνά διαφέρει κατά πολύ ο ελληνικός από τον ξένο τίτλο των ταινιών, κι αυτό γίνεται, γιατί ο μεταφραστής νιώθει ότι δεν περνάει ο κατά λέξη μεταφρασμένος τίτλος το ίδιο νόημα που περνάει στα αγγλικά ο αντίστοιχος. Στη συγκεκριμένη ταινία, ο μεταφραστής έχει αποτύχει στον τίτλο (Δικός της), καθώς και σε άλλα σημεία κατά τη διάρκεια του έργου. Κλείνω την παρένθεση.

Πολύ όμορφη ταινία, αν και η τόσο ρομαντική σκηνοθετική μάτια ίσως δεν ξεγυμνώνει σε βάθος την σκληρότητα της υπόθεσης και κάποιος μπορεί να υποθέσει απλά ότι πρόκειται για άλλη μια ταινία που εξυμνεί και χαίρεται τη χρήση της τεχνολογίας. Βεβαία είναι ξεκάθαρο ότι όσο περισσότερα έχεις στον υπολογιστή, τόσο λιγότερα έχεις στη ζωή. Η επιλογή είναι δική σας! Έχω μια υποψία… ότι αυτή θα είναι από τις αγαπημένες ταινίες της νέας χρονιάς.