Το φαινόμενο του «ιπτάμενου Ολλανδού» στην Κέρκυρα – Η εξήγηση του Θοδωρή Κολυδά

08:19 16/7/2024 - Πηγή: Attiki Press

Μια ανάρτηση για το φαινόμενου του «ιπτάμενου Ολλανδού» που καταγράφηκε στην Κέρκυρα έκανε στο Χ ο διευθυντής της ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, σε περιόδους επικράτησης αντικυκλώνων και ειδικά όταν ο αέρας που πνέει στην επιφάνεια της θάλασσας τύχει να είναι πολύ πιο κρύος από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας , τότε παρουσιάζονται φαινόμενα ανώτερου αντικατοπτρισμού. Η καταγραφή του φαινομένου στην Κέρκυρα,

σύμφωνα με τον κ. Κολυδά, έγινε το πρωί της Δευτέρας 15 Ιουλίου 2024.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ο παρατηρητής από την ακτή μπορεί ξαφνικά να παρατηρήσει μικρά σκάφη ή μεγάλα πλοία, ψηλά τείχη, μεγαλοπρεπή μέγαρα, οροσειρές, παράξενες πόλεις και τοπία να ίπτανται επάνω από τον ορίζοντα, εκεί όπου η θάλασσα συναντά τον ουρανό. Το φαινόμενο αυτό είναι ένα παράξενο παιχνίδισμα της ατμόσφαιρας και προκαλείται από τη διάθλαση των ακτίνων του φωτός. Χάρη σε αυτό αντικείμενα, τα οποία στην πραγματικότητα βρίσκονται έως και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, εμφανίζονται (υπερυψωμένα, μεγεθυμένα ή ανεστραμμένα) επάνω από τον ορίζοντα. Ένας μύθος για το φαινόμενο αυτό όπου τα είδωλα δεν αλλάζουν μορφή και αυτό περιγράφει και το σημερινό φαινόμενό μας, είναι ο μύθος του ιπτάμενου Ολλανδού.

ΑΝΩΤΕΡΟΙ ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ – ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ “ΙΠΤΑΜΕΝΟΥ ΟΛΛΑΝΔΟΥ”
Σε περιόδους επικράτησης αντικυκλώνων και ειδικά όταν ο αέρας που πνέει στην επιφάνεια της θάλασσας τύχει να είναι πολύ πιο κρύος από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας , τότε παρουσιάζονται… pic.twitter.com/THwOam54yw

— Theodoros Kolydas (@KolydasT) July 15, 2024

Ο μύθος του Ιπτάμενου Ολλανδού και η Φάτα Μοργκάνα

Ο Ιπτάμενος Ολλανδός είναι μυθικό πλοίο-φάντασμα που πρωταγωνιστεί σε διάφορους ναυτικούς θρύλους της Εποχής των Ανακαλύψεων, οι οποίοι έχουν τις περισσότερες φορές βρετανική ή αμερικανική προέλευση. Στις περισσότερες εκδοχές, το πλήρωμά του πέθανε εν πλω στα ανοιχτά του ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδος έπειτα από μία σφοδρή καταιγίδα στον νότιο Ατλαντικό, με αφετηρία τις Ανατολικές Ινδίες και προορισμό το Άμστερνταμ. Σύμφωνα με τον μύθο, το πλοίο καταδικάστηκε να μην «πιάσει» λιμάνι μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Έκτοτε προσεγγίζει σκάφη που περνούν απ’ την περιοχή και οι ψυχές του πληρώματος προσπαθούν να μάθουν νέα για τους συγγενείς τους, κάτι που θεωρείται πολύ κακός οιωνός. Η δημοφιλία του μύθου υπήρξε τόσο μεγάλη, που πολλοί ναυτικοί ήταν σίγουροι ότι τον συνάντησαν σε κάποιο ταξίδι τους, ακόμη και μορφωμένοι αξιωματικοί όπως ο Βρετανός μονάρχης Γεώργιος Ε΄ που είχε υπηρετήσει στο πολεμικό ναυτικό πριν στεφθεί βασιλιάς. Η σύγχρονη επιστήμη απορρίπτει κατηγορηματικά την ύπαρξή του, αποδίδοντας τις υπερφυσικές βλέψεις σε διπλό αντικατοπτρισμό (φάτα μοργκάνα) και αυθυποβολή.

Η ονομασία Φάτα Μοργκάνα αποτελεί εξιταλισμένη απόδοση του μεσαιωνικού αγγλικού ονόματος Μόργκαν ή Μοργκάνα λε Φέι, της μάγισσας και ετεροθαλούς αδελφής του Βασιλιά Αρθούρου, των θρύλων του κύκλου του Αρθούρου και χρησιμοποιείται στη σικελική παράδοση για να υποδηλώσει ένα ιδιαίτερο είδος διπλού αντικατοπτρισμού, ένα οπτικό φαινόμενο, που οφείλεται σε θερμοκρασιακή αναστροφή, όπου εκεί βρίσκεται το φανταστικό παλάτι της Φάτα Μοργκάνα. Τα αντικείμενα στον ορίζοντα, όπως νησιά, κρημνοί, πλοία ή παγόβουνα, εμφανίζονται σύνθετα, δηλαδή δύο είδωλα ίδιου αντικειμένου ενωμένα αντίστροφα κατά κορυφή.

Όταν ο καιρός είναι ήπιος, η απρόσκοπτη αλληλεπίδραση μεταξύ του ζεστού υπερκείμενου αέρα και του πυκνότερου ψυχρού αέρα κοντά στην επιφάνεια του εδάφους μπορεί να δράσει ως διαθλαστικός φακός, δημιουργώντας ένα κατακόρυφα αντεστραμμένο είδωλο, επί του οποίου φαίνεται να αιωρείται το απομακρυσμένο ευθύ είδωλο. Η Φάτα Μοργκάνα παρατηρείται συνήθως τις πρωινές ώρες μετά από μια ψυχρή νύχτα που έχει ως αποτέλεσμα τη διαφυγή θερμότητας δι’ ακτινοβολίας στο διάστημα. Η πρώτη αναφορά σε “Φάτα μοργκάνα” στα αγγλικά, το 1818, αφορούσε έναν παρόμοιο αντικατοπτρισμό που παρατηρήθηκε στο Στενό της Μεσσίνας, ανάμεσα στην Καλαβρία και τη Σικελία. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο στις κοιλάδες των ψηλών βουνών, όπως η κοιλάδα Σαν Λούις του Κολοράντο όπου το φαινόμενο μεγεθύνεται εξαιτίας της καμπύλωσης του πυθμένα της κοιλάδας που αντισταθμίζει την καμπυλότητα της Γης. Παρόμοιο είδος αντικατοπτρισμού έχει παρατηρηθεί επίσης στο Κόλπο Τογιάμα στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας καθώς και στις Μεγάλες Λίμνες της Βόρειας Αμερικής. Είναι πιθανό να παρατηρηθεί στις Αρκτικές θάλασσες σε πολύ γαλήνια πρωινά, ή συχνά στις καλυμμένες με πάγο κρηπίδες της Ανταρκτικής. Η “Φάτα Μοργκάνα” υπάγεται στους ανώτερους αντικατοπτρισμούς (superior mirage), που διακρίνονται από τους πιο συνηθισμένους κατώτερους αντικατοπτρισμούς (inferior mirage), οι οποίοι δημιουργούν την οφθαλμαπάτη μακρινών νερόλακκων στην έρημο και “υγρού οδοστρώματος” στους πολύ ζεστούς δρόμους.