Το περιβάλλον έκανε νάνους τους «Χόμπιτ»

11:30 17/4/2013 - Πηγή: Attiki Press

Το αινιγματικό και μικροσκοπικό ανθρώπινο είδος που βαφτίστηκε «Χόμπιτ» (επιστημονικά «Άνθρωπος του Φλόρες» ή Homo floresiensis), ίχνη του οποίου ανακαλύφθηκαν το 2003 σε ένα απομονωμένο νησί της Ινδονησίας, δεν ήταν εκ φύσεως νάνος, αλλά φαίνεται πως συρρικνώθηκε σταδιακά. Αυτό συνέβη ως αποτέλεσμα προσαρμογής στο απομονωμένο περιβάλλον λόγω έλλειψης επαρκούς τροφής, στο πλαίσιο μιας εξελικτικής διαδικασίας «νησιωτικού νανισμού» που συναντάται και σε άλλα είδη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Ιαπώνων επιστημόνων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Γιουσούκε Καϊφού του Εθνικού Μουσείου Φύσης

και Επιστήμης του Τόκιο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας "Proceedings B" της Βασιλικής Εταιρίας επιστημών της Βρετανίας, σύμφωνα με το BBC, το Γαλλικό Πρακτορείο και το "Science", έκαναν νέες απεικονιστικές μελέτες με τομογράφο, στις οποίες διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος των «Χόμπιτ» ήταν ελαφρώς μεγαλύτερος σε όγκο από τις έως τώρα εκτιμήσεις, φθάνοντας τα 426 κυβικά εκατοστά, δηλαδή περίπου όσο του χιμπατζή.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι το μέγεθος αυτό είναι αρκετά μεγάλο για να δικαιολογήσει την υπόθεση του νησιωτικού νανισμού, με δεδομένο ότι ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) έχει μεν σχεδόν τριπλάσιο εγκέφαλο (1.300 κυβ. εκατοστά), αλλά και σχεδόν διπλάσιο ύψος από ό,τι το μυστηριώδες είδος του νησιού Φλόρες, που έφθανε περίπου το ένα μέτρο και ζύγιζε γύρω στα 25 κιλά.

Οι δύο κύριες υποθέσεις

Οι «Χόμπιτ» (οι οποίοι πήραν το όνομά τους από τα ομώνυμα μικροσκοπικά ανθρωποειδή που φαντάστηκε ο Τόλκιεν στα διάσημα βιβλία του που έγιναν και ταινίες), ζούσαν στο εν λόγω νησί πριν από 90.000 έως 13.000 χρόνια. Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες έχουν διαμορφώσει κυρίως δύο ανταγωνιστικές υποθέσεις:

- Η μία είναι ότι πρόκειται για ένα παρακλάδι ενός προγόνου του ανθρώπου, του «Όρθιου Ανθρώπου» (Homo erectus), ο οποίος προηγήθηκε του Homo sapiens και έφθασε με κάποιο τρόπο από την ανατολική Ασία στο νησί της Ινδονησίας πριν από περίπου 800.000 χρόνια. Ενώ αρχικά ο εγκέφαλός του εκτιμάται ότι είχε όγκο περίπου 860 κυβικά εκατοστών, σταδιακά συρρικνώθηκε σε διαστάσεις νάνου, κάτι που έχει διαπιστωθεί και σε διάφορα ζώα, όταν απομονώνονται σε κάποιο νησί (π.χ. νάνοι-ελέφαντες).

- Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι οι «Χόμπιτ» εξελίχτηκαν από κάποιον ακόμα πιο πρωτόγονο πιθηκοειδή πρόγονο του ανθρώπου, όπως ο Homo Habilis ή ένας Αυστραλοπίθηκος όπως η «Λούσι», που εξ αρχής είχαν μικρότερο εγκέφαλο και επίσης κατάφεραν από την Αφρική να μεταναστεύσουν έως τη νήσο Φλόρες.

Υπάρχει και μια τρίτη λιγότερο πιθανή θεωρία, ότι οι «Χόμπιτ» αποτελούν πιο σύγχρονο παρακλάδι του Homo sapiens, που δεν αναπτύχθηκαν κανονικά λόγω κάποιας νευρολογικής ασθένειας.

Η πρώτη υπόθεση του νησιωτικού νανισμού είχε χάσει έδαφος τελευταία, επειδή πολλοί επιστήμονες θεωρούσαν ότι ο εγκέφαλος του «Χόμπιτ» ήταν μικρότερος, γύρω στα 400 κυβικά εκατοστά, όγκος που εθεωρείτο πολύ μικρός για να έχει προέλθει από τη συρρίκνωση του εγκεφάλου του Homo erectus. Όμως η νέα μεγαλύτερη εκτίμηση (426 κυβικά εκατοστά) έρχεται να καταστήσει πιο εύλογη τη θεωρία του σταδιακού νανισμού λόγω της νησιωτικής απομόνωσης.

«Η μελέτη μας δεν αποδεικνύει ότι ο erectus είναι ο πρόγονος του floresiensis. Όμως δείξαμε ότι αυτό είναι δυνατό και καταρρίψαμε το αντεπιχείρημα πολλών ανθρώπων ότι ο εγκέφαλος του floresiensis είναι πολύ μικρός».

Άλλοι διακεκριμένοι παλαιοανθρωπολόγοι, όπως ο καθηγητής Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, εμφανίζονται πάντως πιο επιφυλακτικοί και δεν αποκλείουν ακόμα τη δεύτερη υπόθεση, δηλαδή την πιθανότητα ο «Χόμπιτ» να προέρχεται από έναν άγνωστο έως σήμερα πιθηκοειδή πρόγονο του ανθρώπου με μικρό εγκέφαλο, ο οποίος από την Αφρική έφθασε έως την Ινδονησία.