Ήταν ξημερώματα της 26ης Απριλίου του 1986…

11:41 26/4/2013 - Πηγή: TNSite

Ήταν 01:26 ώρα Μόσχας όταν συνέβη. Ξημερώματα της 26ης Απριλίου 1986, 27 χρόνια πριν. Ένα συμβάν, ένα ατύχημα που επηρεάζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων ακόμα και στις μέρες μας.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι σήμερα, που συνέβη την προαναφερθείσα ώρα και μέρα στον αντιδραστήρα 4 του πυρηνικού εργοστασίου του Τσερνόμπιλ.

Ο Πυρηνικός Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ βρίσκεται στο εγκαταλελειμμένο πλέον χωριό Πρυπιάτ της Ουκρανίας.

Το εργοστάσιο που πήρε το όνομά του από την πόλη του Τσερνόμπιλ, μπήκε σε λειτουργία για τη Σοβιετική Ένωση το 1977 ως πρότυπο πυρηνικό εργοστάσιο.

Τη στιγμή του ατυχήματος στο εργοστάσιο βρίσκονταν περίπου 200 εργαζόμενοι των οποίων οι ενασχολήσεις σχετίζονταν με την ομαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων 1, 2 και 3, καθώς και με το πρόγραμμα ελέγχου που λάμβανε χώρα στον αντιδραστήρα 4 όπου και σημειώθηκε η έκρηξη.

Ένας έλεγχος ρουτίνας, ο οποίος είχε διεξαχθεί με επιτυχία και τον προηγούμενο χρόνο, των τουρμπίνων του αντιδραστήρα, δεν είχε την αναμενόμενη κατάληξη: μια μηχανική βλάβη, σε συνδυασμό με τις εσφαλμένες επιλογές των χειριστών, οδήγησε στη μοιραία έκρηξη.

Σημειώθηκαν δύο εκρήξεις στο κτίριο του αντιδραστήρα Νο 4. Το αποτέλεσμα τους ήταν η διάνοιξη μιας τρύπας στην οροφή του κτιρίου και η εκτόξευση γραφίτη, σκυροδέματος και συντριμμιών. Ως αποτέλεσμα αυτών, ο πυρήνας του αντιδραστήρα βρέθηκε σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον.

Μεγάλο μέρος του ουρανίου που χρησιμοποιούνταν ως καύσιμο έφυγε στον αέρα μαζί με υπερουράνια στοιχεία και προϊόντα της σχάσης από τον πυρήνα του αντιδραστήρα, παρασυρόμενα από τον καπνό του οποίου η στήλη έφτασε σε ύψος το ένα χιλιόμετρο. Πυρκαγιά ξέσπασε στην οροφή πάνω από τον στρόβιλο του αντιδραστήρα. Επίσης φλόγες υπήρχαν στο εσωτερικό του κτιρίου μαζί με ατμούς και σκόνη. Ο γραφίτης που έπαιζε το ρόλο του επιβραδυντή του αντιδραστήρα, ανεφλέγη από τη θερμότητα και την έκρηξη.

Συνέπειες του ατυχήματος

Το πρώτο θύμα ήταν ο υπάλληλος του εργοστασίου που βρισκόταν ακριβώς πάνω από τον αντιδραστήρα τη στιγμή της έκρηξης, το πτώμα του οποίου δεν ανασύρθηκε ποτέ. Περισσότεροι από 30 εργαζόμενοι πέθαναν τις αμέσως επόμενες ώρες, αλλά οι θάνατοι που συνδέονται άμεσα με το ατύχημα δεν ξεπερνούν τους 60, και είναι αυτοί των εργαζόμενων που εκτέθηκαν άμεσα και των πυροσβεστών που έσπευσαν στο σημείο, αλλά δεν πήραν τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.

Τα επιστημονικά πορίσματα για τον ακριβή αριθμό των θανάτων που προκλήθηκαν από το ατύχημα διαφέρουν. Μια πρόσφατη έρευνα του «Φόρουμ του Τσερνόμπιλ», του Ο.Η.Ε. εκτιμά τους θανάτους σε 4.000, έναν αριθμό τον οποίο η Greenpeace ανεβάζει στους 93.000, υπολογίζοντας τα στοιχεία της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας.

Η Ρώσικη Ακαδημία Επιστημών, υπολογίζοντας και τη ραγδαία ποσοστιαία αύξηση των ατόμων που υπέστησαν καρκίνο ή λευχαιμία, αυξάνει αυτό τον αριθμό στους 140.000. Ωστόσο, για ένα πράγμα συμφωνούν όλοι: το δυστύχημα επηρέασε την υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη, σε ένα φάσμα δεκαετιών.

Εκτιμάται ότι το 40% της επιφάνειας της Ευρώπης επηρεάστηκε από το ατύχημα, ενώ υπολογίζεται ότι από τη συνολική δόση ραδιενέργειας που έλαβε ο πληθυσμός της Γης λόγω του ατυχήματος, το 36% αντιστοιχεί στους κατοίκους Ρωσίας, Ουκρανίας και Λευκορωσίας και το 53% στους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Δεδομένου ότι τα περισσότερα είδη καρκίνου χρειάζονται 20 με 60 χρόνια μεταξύ έκθεσης στο αίτιο και εκδήλωσης της ασθένειας, είναι προφανές ότι είναι ακόμα νωρίς, 25 χρόνια μετά, για να εκτιμήσουμε τις πραγματικές διαστάσεις των επιπτώσεων του ατυχήματος.

Τα αμέσως επόμενα χρόνια, οι φυσιολογικές γεννήσεις στην περιοχή αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Εκατοντάδες τερατογενέσεις προκλήθηκαν από τη ραδιενέργεια, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες αλλά και στο βίντεο που ακολουθεί.

Στην Ελλάδα, όπου έφθασε το ραδιενεργό νέφος μέσα στις πρώτες εβδομάδες, προκλήθηκε πανικός: έγιναν συστάσεις για αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων, ενώ, σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, έγιναν περίπου 2.500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις πιθανές συνέπειες της ραδιενέργειας στο έμβρυο. Ιατρικοί κύκλοι, δε, αποδίδουν τουλάχιστον 1.500 περιπτώσεις καρκίνου της δεκαετίας 1986-1996 σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ.