Κουνούπια, η άγνωστη απειλή

16:21 25/4/2013 - Πηγή: TNSite

Παγκόσμια Ημέρα Kατά της Ελονοσίας σήμερα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί ότι η μάχη του πλανήτη εναντίον της νόσου έχει ατονήσει, γεγονός που απειλεί την πρόοδο που συντελέσθηκε την τελευταία δεκαετία.

Οπως ανακοίνωσε, από το 2000 και μετά η θνησιμότητα από την ελονοσία μειώθηκε κατά περισσότερο από 25% σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια υπάρχει στασιμότητα στη διεθνή χρηματοδότηση των προσπαθειών αυτών, γεγονός το οποίο, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη αντοχή στα φάρμακα και στα εντομοκτόνα, απειλεί να αντιστρέψει τα πρόσφατα οφέλη.

Σύμφωνα με τους

πιο πρόσφατους υπολογισμούς του ΠΟΥ το 2010 αρρώστησαν από ελονοσία 219 έως 289 εκατομμύρια άνθρωποι – ο ακριβής αριθμός είναι άγνωστος διότι ούτε καταγράφονται ούτε δηλώνονται όλα τα κρούσματα. Από αυτούς τους ασθενείς 660.000 έως 836.000 έχασαν τελικά τη ζωή τους.

Το 80% των θανάτων από ελονοσία εμφανίστηκε σε 14 χώρες, με τη Δημοκρατία του Κονγκό και τη Νιγηρία να έχουν τους περισσότερους – το 40% του συνόλου και οι δύο μαζί.

Στην Ελλάδα

Η ελονοσία δεν είναι άγνωστη στη χώρα μας. Αν και επισήμως ανακηρύχθηκε εκριζωμένη το 1974 και μέχρι το 2010 είχαμε ετησίως 20-50 κρούσματα, που σχετίζονταν στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για ελονοσία χώρα, το 2011 η κατάσταση αντιστράφηκε, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).

Σύμφωνα με την Εκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης για την Ελονοσία στην Ελλάδα το 2012, την οποία έδωσε στη δημοσιότητα στις αρχές του έτους, το 2011 καταγράφηκαν στη χώρα μας 96 κρούσματα ελονοσίας. Τα 54 από αυτά αφορούσαν μετανάστες ή ταξιδιώτες σε ενδημικές χώρες, αλλά τα 42 αφορούσαν άτομα που δεν είχαν ιστορικό μετακίνησης σε ενδημικές χώρες – άρα ήταν άνθρωποι που μολύνθηκαν εντός Ελλάδας.

Τα περισσότερα κρούσματα με «εγχώρια μετάδοση», όπως αποκαλούνται, καταγράφηκαν στον Δήμο Ευρώτα Λακωνίας και ήταν συνολικά 36. Τα υπόλοιπα εμφανίσθηκαν στην Εύβοια, στη Λάρισα, στην Ανατολική Αττική και στη Βοιωτία.

Την επόμενη χρονιά, το 2012, βεβαιώθηκαν 87 κρούσματα ελονοσίας, εκ των οποίων τα 69 ήταν «εισαγόμενα» και τα υπόλοιπα 19 «εγχώριας μετάδοσης». Τα 10 από αυτά τα κρούσματα σημειώθηκαν στον Δήμο Ευρώτα Λακωνίας, τα 4 στην Αττική (στον Μαραθώνα και στο Μαρκόπουλο), 2 στην Καρδίτσα και από 1 στην Ξάνθη και στη Βοιωτία.

Η ηλικία των ατόμων που μολύνθηκαν από το υπαίτιο παράσιτο εντός Ελλάδας κυμαίνεται μεταξύ 24 και 82 ετών, ενώ το 61% είναι άνδρες.

Τι είναι

Η ελονοσία είναι μια σοβαρή ασθένεια, η οποία οφείλεται σε ένα παράσιτο που λέγεται πλασμώδιο και προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια (τα κύτταρα του αίματος που του δίνουν το κόκκινο χρώμα του και είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών σε όλο το σώμα).

Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, τα γνωστά και πιο συνηθισμένα είδη του πλασμωδίου είναι το Plasmodium falciparum, το Plasmodium vivax, το Plasmodium ovale και το Plasmodium malariae. Από αυτά το πιο επικίνδυνο είναι το Plasmodium falciparum, το οποίο είναι πιθανότερο να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη – και εάν δεν αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη θεραπεία να οδηγήσει στον θάνατο.

Τα κρούσματα του 2011 και του 2012 με εγχώρια μετάδοση στην Ελλάδα οφείλονταν σε Plasmodium vivax.

Η ελονοσία μεταδίδεται με το τσίμπημα ενός συγκεκριμένου θηλυκού κουνουπιού του γένους anopheles (ανωφελής). Μόνο κουνούπια του γένους αυτού μπορούν να μεταδώσουν το πλασμώδιο – και πρέπει προηγουμένως να έχουν τσιμπήσει άτομο που είναι μολυσμένο με το παράσιτο για να γίνουν τα ίδια φορείς του. Ωστόσο δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, ούτε βεβαίως με το άγγιγμα, το φιλί, τη σεξουαλική επαφή ή οποιαδήποτε άλλη επαφή με έναν ασθενή.

Συμπτώματα

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ελονοσίας είναι υψηλός πυρετός με ρίγη, εφίδρωση και κεφαλαλγία, μυαλγία και γενική αδιαθεσία. Ο πυρετός εμφανίζεται κάθε δεύτερη ημέρα (σε τέτοια περίπτωση αποκαλείται τριταίος) ή κάθε τρίτη ημέρα (τεταρταίος πυρετός).

Αλλα συμπτώματα που μπορούν επίσης να εμφανιστούν είναι ναυτία, διάρροια και έμετος, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί αναιμία και ίκτερος (κίτρινη χροιά των ματιών, του δέρματος και των βλεννογόνων) εξαιτίας της καταστροφής των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος.

Αν δεν γίνει η κατάλληλη θεραπεία και η νόσος εξελιχθεί σε σοβαρή μορφή μπορεί να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια.

Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται 10 ημέρες έως 4 εβδομάδες μετά το τσίμπημα. Εντούτοις μπορεί να εμφανιστούν και σε 7 ημέρες ή ακόμα και 1 χρόνο μετά την επαφή με το μολυσμένο κουνούπι.

Επιπλέον, η λοίμωξη από δύο εκ των πλασμωδίων (το vivax και το ovale) μπορεί να υποτροπιάσει, με αποτέλεσμα ο ασθενής να νοσήσει ξανά μέσα σε διάστημα που κυμαίνεται από κάποιους μήνες έως και 4-5 χρόνια μετά την αρχική νόσο. Σε σπάνιες περιπτώσεις η υποτροπή μπορεί να συμβεί έως και 8 χρόνια αργότερα.

Πως να προστατευθείτε

Τα καλά νέα είναι πως υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα εναντίον της ελονοσίας, αλλά και πολλά μέτρα προστασίας που μπορούμε να λάβουμε. Η θεραπεία καλό είναι να ξεκινήσει εγκαίρως, στα πρώτα στάδια της νόσου, πριν αυτή γίνει χρόνια ή εξελιχθεί σε σοβαρή μορφή. Όσον αφορά την πρόληψη, το ΚΕΕΛΠΝΟ συνιστά:

* Χρήση των ενδεικνυόμενων εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα.

* Χρήση των ενδεικνυόμενων εντομοκτόνων στον αέρα.

* Προσοχή κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα. Το είδος του κουνουπιού (ανωφελής) που μεταφέρει το πλασμώδιο τρέφεται από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.

* Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Ρούχα που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια). Πιο αποτελεσματικά είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.

* Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.

* Τοποθέτηση σίτας στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού) και περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.

* Χρήση κουνουπιέρας εμβαπτισμένης με εντομοαπωθητικό σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων.

* Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου.

* Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών, διότι ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητά των κουνουπιών (δεν τα σκοτώνει).

* Καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (για να μην βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).

* Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία

TA NEA