Στο Κενό της

01:43 16/11/2013 - Πηγή: TNSite

Μία νεαρή βλέπει τα γαμήλια όνειρά της να παίρνουν απρόσμενη τροπή έπειτα από το θάνατο της μεγαλύτερης αδερφής της. Η σκηνοθέτιδα Ράμα Μπέρσταϊν να αποτυπώνει στο ντεμπούτο της τις παραδόσεις και την καθημερινότητα μίας ορθόδοξης εβραϊκής κοινότητας από το Τελ Αβίβ. Επίσημη πρόταση του Ισραήλ για τα Όσκαρ του 2013 και βραβείο ερμηνείας στη Βενετία για την πρωταγωνίστρια Χάντας Γιάρον.

Η δεκαοκτάχρονη Σίρα (Χάντας Γιάρον), η μικρότερη

κόρη μίας οικογένειας χασιδικών Εβραίων από το Τελ Αβίβ, ανυπομονεί να παντρευτεί με συνοικέσιο, όπως ορίζουν οι παραδόσεις της κοινότητάς της. Όταν όμως η μεγαλύτερη αδερφή της πεθαίνει, αφήνοντας πίσω το σύζυγό της, Γιόχαϊ, με το νεογέννητο παιδί τους, η Σίρα αρχίζει να δέχεται πιέσεις προκειμένου να παντρευτεί τον χήρο γαμπρό της, ώστε να καλύψει το κενό της αδερφής της και να αναλάβει την ανατροφή του παιδιού.

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ράμα Μπέρσταϊν ξεχώρισε τόσο εντός της πατρίδας της (επτά βραβεία της Ισραηλινής Ακαδημίας Κινηματογράφου), όσο και εκτός αυτής, καθώς η Χάντας Γιάρον απέσπασε το βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας στη Βενετία το 2012.

Η επίσημη πρόταση του Ισραήλ για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (2013) μας φέρνει για πρώτη φορά τόσο κοντά στις παραδόσεις και την καθημερινότητα των χασιδικών Εβραίων, οι οποίοι αποτελούν ένα από τα ορθόδοξα παρακλάδια του Ιουδαϊσμού. Σε πρώτο πλάνο τοποθετείται η νεαρή ηρωίδα, η οποία ενσαρκώνει το γνώριμο δίλημμα ανάμεσα στην ελεύθερη βούληση και το καθήκον.

Αν στο σημείο αυτό προκύπτουν απορίες για το πώς συνάδει η ελεύθερη βούληση με το γάμο από συνοικέσιο, η απάντηση βρίσκεται πως στην περίπτωση της συγκεκριμένης κοινότητας η γυναίκα έχει πάντα τον τελευταίο λόγο για τον προτεινόμενο γαμπρό. Ωστόσο, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ένας χήρος πατέρας καλείται να παντρευτεί άμεσα, προκειμένου το παιδί να μεγαλώσει με μητέρα. Υπό αυτό το πρίσμα, η Σίρα φαντάζει ιδανική ώστε να υποκαταστήσει το μητρικό κενό που άφησε ξαφνικά η αδερφή της.

Παρακάμπτοντας εν μέρει το πολιτισμικό χάσμα με το εκτός ιουδαϊκής πραγματικότητας κοινό, η Ράμα Μπέρσταϊν παραθέτει μία ντοκιμαντερίστικα λεπτομερή αλλά συναισθηματικά φιμωμένη ματιά πάνω στον κοινωνικό της περίγυρο. Στις δυνατές στιγμές της ταινίας, όπως στις συναντήσεις της Σίρα και του Γιόχαϊ ή στην τελική σκηνή, αυτό το «κούμπωμα» των ηρώων αναδεικνύει τη συναισθηματική παραδοξότητα και την αμηχανία τους, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο στον θεατή να περιηγηθεί τις αθέατες σκέψεις και προθέσεις τους.

Από την άλλη, στις αδύναμες στιγμές του, το φιλμ μοιάζει να παραμερίζει το επιμέρους (χαρακτήρες) για χάρη του όλου (κοινότητα), ενώ παράλληλα προσπερνά υποσχόμενες δραματουργικά πτυχές της ιστορίας, όπως π.χ. ο ρόλος της απώλειας και η σημασία του πένθους στο επίμαχο συνοικέσιο.

Είναι μάλλον λογικό να υποθέσει κανείς πως το «Στο Κενό Της» φαντάζει ως η κατεξοχήν ταινία που «διαβάζεται» διαφορετικά, ανάλογα με τη συνάφεια που έχει ο θεατής ως προς την καθημερινότητα της υπό παρουσίαση κοινότητας. Αφήνοντας κατά μέρος αυτή την παράμετρο, ωστόσο, το ντεμπούτο της Μπέρσταϊν παραμένει ένα ελπιδοφόρο, όσο και ημιτελές εγχείρημα.

e-go