ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ • Ο «θρύλος» του λαϊκού

17:58 2/12/2016 - Πηγή: Espresso

SHOWBIZΤο Σάββατο Espresso στην διπλό CD με τις επιτυχίες τουΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ • Ο «θρύλος» του λαϊκούΠαρασκευή, Δεκέμβριος 2, 2016 - 17:57

Ενα μεγάλο μουσικό αφιέρωμα στον «θρύλο» Γιάννη Παπαϊωάννου, που ως συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής ήταν ένας από τους θεμελιωτές και κύριους εκφραστές του λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού, φιλοξενεί αυτό το Σάββατο η «Εspresso weekend». Για πρώτη φορά κυκλοφορεί μία διπλή συλλογή με 35 από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ερμηνευμένες από σπουδαίες φωνές, όπως οι Στέλιος Καζαντζίδης,

Σωτηρία Μπέλλου, Πόλυ Πάνου, Μανώλης Αγγελόπουλος, Ρίτα Σακελλαρίου, Μάρκος Βαμβακάρης, Πρόδρομος Τσαουσάκης, Πάνος Γαβαλάς, Οδυσσέας Μοσχονάς, Πασχάλης Τερζής, Γιάννης Κυριαζής, Μπάμπης Γκολές, Νίκος Γιουλάκης, Δημήτρης Κοντογιάννης, Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, Οπισθοδρομική Κομπανία, Στράτος Κύπριος, Αλεξάνδρα, αλλά και από τον ίδιο τον δημιουργό.

Από τον
Αλκίνοο Μπουνιά

Ο Γιάννης Παπαϊωάννου γεννήθηκε το 1914 στην Κίο της Μικράς Ασίας από εύπορη οικογένεια και ήρθε στην Ελλάδα κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του στα Προσφυγικά, στις Τζιτζιφιές (ο πατέρας του πέθανε όταν εκείνος ήταν οκτώ χρόνων) και, δυστυχώς, λόγω των νέων συνθηκών στη ζωή του αναγκάστηκε να αφήσει το σχολείο για να εργαστεί σε διάφορες δουλειές εξασφαλίζοντας τα προς το ζην.

Εκτός από τις οικοδομές δούλεψε ως ψαράς σε καΐκια, έχοντας για δάσκαλο τον καπετάν Ανδρέα Ζέππο, για τον οποίο αργότερα έγραψε το περίφημο ομώνυμο τραγούδι. Η μουσική μπήκε νωρίς στη ζωή του, από παιδάκι στην Κίο, όπου έπαιζε φυσαρμόνικα. Οταν όμως βρέθηκε στον Πειραιά παράτησε το όργανο και ρίχτηκε με τα μούτρα στο ποδόσφαιρο (έπαιζε βασικός στον Φαληρικό, τον μετέπειτα Εθνικό), ώσπου μια μέρα χτύπησε άσχημα και η μητέρα του τού επέβαλε να σταματήσει την μπάλα.

Το μαντολίνο

Το... αντάλλαγμα για να εγκαταλείψει τη μεγάλη αγάπη του, το ποδόσφαιρο, ήταν να του αγοράσει εκείνη ένα μαντολίνο και να επιστρέψει στον πρώτο του έρωτα, τη μουσική, και φυσικά στο τραγούδι. Το μαντολίνο έφερε και μια κιθάρα και η κιθάρα έγινε τελικά μπουζούκι, το αγαπημένο του όργανο, με το οποίο μεγαλούργησε γράφοντας κλασικές λαϊκές επιτυχίες. Ο ίδιος έχει πει ότι η μητέρα του έγινε έξω φρενών όταν εκείνος έφερε το μπουζούκι στο σπίτι. «Ποιος είδε τον Θεό και δεν φοβήθηκε! Με έπιασε η μάνα μου στο μονότερμα. “Πάρ’ το, φύγε, αλήτη, εγκληματία, παλιάνθρωπε” και τα λοιπά.

“Μπουζούκι”, μου ’λεγε, “έφερες εδώ πέρα, να σηκωθείς να φύγεις”, και δώσ' του τα ίδια και τα ίδια. Με έδιωξε...» είχε πει. Ομως δεν το έβαλε κάτω και πολύ γρήγορα -μυημένος από παλιότερους οργανοπαίκτες του είδους σε τεκέδες όπως «Το μινόρε του τεκέ» του Γιάννη Χαλκιά αλλά και σε ρεμπέτικα στέκια, όπου σύχναζαν κουτσαβάκηδες, νταήδες καθώς και πλούσιοι μερακλήδες και αρχοντόμαγκες- έγινε ένας από τους καλύτερους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού.

Εμφανίστηκε πρώτη φορά επαγγελματικά δίπλα στους Μάρκο Βαμβακάρη και Στέλιο Κερομύτη το 1937 και την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το πρώτο δισκάκι του, το οποίο στη μια πλευρά είχε ένα σερβο-σμυρνέικο οργανικό κομμάτι και στην άλλη την περίφημη «Φαληριώτισσα», που έγινε το σήμα κατατεθέν της πλούσιας δισκογραφίας του.

Στη σαραντάχρονη πορεία του έγραψε περισσότερα από 800 τραγούδια, τα οποία χαρακτηρίζονται από ένα κράμα καντάδας, μπάλου και μικρασιάτικων ακουσμάτων και τον καθιέρωσαν σε συνθέτη πρώτης γραμμής. Ανάμεσα στις διαχρονικές επιτυχίες του συμπεριλαμβάνονται τα αγαπημένα λαϊκά - ρεμπέτικα τραγούδια «Η μοδιστρούλα», «Οταν δω τα δυο σου μάτια», «Σου 'χα χαρίσει την καρδιά», «Βαδίζω και παραμιλώ», «Πριν το χάραμα», «Σβήσε το φως να κοιμηθούμε», «Βαγγελίτσα», «Καπετάν Αντρέα Ζέππο, «Πέντε Ελληνες στον Αδη», «Ανοιξε - άνοιξε», «Γλέντα τη ζωή», «Οταν κλαίει το μπουζούκι», «Ενας σατράπης θηλυκός», «Θλιμμένο σούρουπο».

Ο Γιάννης Παπαϊωάννου επισκέφθηκε τρεις φορές τις ΗΠΑ (1953, 1960, 1967) για εμφανίσεις σε κέντρα της ομογένειας. Τις δυο, μάλιστα, είχε μαζί του την επίσης θρυλική τραγουδίστρια Ρένα Ντάλλια, με την οποία ηχογράφησε εκεί αρκετά τραγούδια του με θέματα βασισμένα στις εμπειρίες του στον νέο κόσμο.

«Εζησα στην Αμέρικα σ’ ουρανοξύστες πλάι, κι είδα για πρώτη μου φορά την τύχη να γελάει. Δολάρια μου χάρισε κι όμως εγώ πονούσα, κάθε στιγμή σε σένανε Αθήνα τριγυρνούσα», «Είσαι μαγεμένη χώρα, το φωνάζω κάθε ώρα Hollywood, έχεις όμορφα κορίτσια όλο νάζια και καπρίτσια very good. Εχεις κι ένα παραπάνω, τις πενιές Παπαϊωάννου, Hollywood, κι όσοι θέλουν να γλεντήσουν τις πενιές σου θα ζητήσουν very good» έγραψε μεταξύ άλλων στίχων.

Το 1943 γνωρίστηκε με την Ευδοξία Καμπούρη, την οποία παντρεύτηκε στις αρχές του 1944 και απέκτησαν τρία παιδιά, τον Παναγιώτη, τον Αντώνη και τη Χρυσούλα. Εφυγε από τη ζωή το 1972, στα 58 χρόνια του, σε αυτοκινητικό δυστύχημα, όταν μια νύχτα μετά τη δουλειά πήγαινε για ψάρεμα στη Σαλαμίνα. Ο Βασίλης Τσιτσάνης, κουμπάρος και στενός συνεργάτης του, έγραψε στη μνήμη του «Το τραγούδι του Γιάννη», που ερμήνευσε η Πόλυ Πάνου.