Ο... Ιόλας επιστρέφει σπίτι του!

13:49 24/5/2014 - Πηγή: Espresso

ΡΕΠΟΡΤΑΖΟ... Ιόλας επιστρέφει σπίτι του!Σάββατο, Μάιος 24, 2014 - 13:30

Είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου Ιόλα, του ανθρώπου που αγαπούσε τα άκρα, μισούσε τη μετριότητα και συντάραξε με τον προκλητικό του βίο τη συντηρητική Ελλάδα, θα ανοίξει και πάλι η παλιά σιδερένια εξώπορτα του παλατιού του, για να υποδεχτεί υψηλούς καλεσμένους και θαυμαστές του. Η ρημαγμένη από τους βανδαλισμούς και την αδιαφορία της Πολιτείας εντυπωσιακή βίλα θα ζήσει (έστω κι έτσι) πάλι στιγμές λάμψης και θα

τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας.

Τα φώτα θα ανάψουν στις 29 Μαΐου στην έπαυλη, που θα πλημμυρίσει με τέχνη και κουλτούρα, την οποία τόσο πολύ αγαπούσε ο ιδιοκτήτης της. Το αρχοντικό της οδού Δημοκρατίας 6, στην Αγία Παρασκευή, θα φιλοξενήσει την παράσταση «Alexandros Iolas» του Χριστόφορου Αντωνιάδη, βασισμένη στο βιβλίο του Νίκου Σταθούλη, στενού φίλου του Ιόλα. Το θεατρικό, που θα παρουσιαστεί για τέσσερις μόνο παραστάσεις θα έχει ελεύθερη είσοδο. Οι συντελεστές του έργου ήδη έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες στο ερειπωμένο και λεηλατημένο παλάτι του μαικήνα της τέχνης για να είναι όλα έτοιμα για τη βραδιά της πρεμιέρας. Ο κήπος καθαρίστηκε, φωτίστηκε, όπως και οι εσωτερικοί χώροι, που είναι γεμάτοι γκράφιτι.

Η σκηνοθεσία

Ο Χριστόφορος Αντωνιάδης, πέρα από τη συγγραφή του κειμένου και τη σκηνοθεσία, ερμηνεύει στην παράσταση και τον ρόλο του Ιόλα «χωρίς καμία διάθεση μίμησής του», όπως τονίζει ο ίδιος. «Θέλω να τον γνωρίσουν όσοι δεν τον γνωρίζουν ή να τον ξαναγνωρίσουν αυτοί που τον είχαν μάθει μέσα από τα δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής, αφού είχε έρθει σε μεγάλη ηλικία στην Ελλάδα. Δηλαδή αυτοί που γνώρισαν μόνο το "σκάνδαλο Ιόλας", αλλά αγνοούν ότι υπήρξε ένας σπουδαίος χορευτής, μέντορας για πολλούς και συλλέκτης που ανακάλυψε σημαντικότατους εικαστικούς. Το έργο αρχίζει τη στιγμή της γέννησης του Ιόλα και με αναφορές στους πιο σημαντικούς σταθμούς της ζωής του, ενώ κλείνει με τον θάνατό του».

Στην παράσταση συμμετέχουν και η Χριστίνα Μυσίρη, η οποία ερμηνεύει τον ρόλο της Περσεφόνης Κουτσούδη, της μητέρας του Ιόλα, καθώς και η Χριστιάνα Αντωνιάδου, που ερμηνεύει το πρόσωπο που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη ζωή του, την αδελφή του Νίκη Στάιφελ. Τα σκηνικά είναι της Μαρίας Καβαλιώτη, ενώ τα κοστούμια (περιλαμβάνονται και κοστούμια από την προσωπική συλλογή του Ιόλα) είναι των Angels of Τown.

Τριάντα και πλέον χρόνια πριν, τη δεκαετία του 80', η έπαυλη στην οδό Δημοκρατίας 6 είχε μετατραπεί σε κέντρο συνάντησης προσωπικοτήτων. Διάσημοι από κάθε γωνιά του πλανήτη, άνθρωποι των τεχνών, της πολιτικής, το ανφάν γκατέ των Αθηνών και του Παρισιού, φορούσαν επίσημα ενδύματα και έδιναν το «παρών» στις χλιδάτες δεξιώσεις του Ιόλα για να βρεθούν στο αρχοντικό του, που ήταν ντυμένο με χρυσάφι, γεμάτο εντυπωσιακά γλυπτά, αρχαία αγάλματα και βαριές μεταξωτές κουρτίνες. Τα δρώμενα στην έπαυλη γίνονταν μέσα σε λίγα λεπτά talk of the town... Η απίστευτη και ακραία πολυτέλεια δεν μπορούσε να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Ηταν Μάιος του 1985 όταν δόθηκε στη βίλα του Αλέξανδρου Ιόλα η τελευταία δεξίωση. Κεντρικό θέμα συζήτησης στα πηγαδάκια των καλεσμένων ήταν η αμύθητη συλλογή των έργων τέχνης του μεγάλου συλλέκτη. Ο ίδιος ξεναγούσε με καμάρι στους πολυτελείς χώρους τους υψηλούς καλεσμένους του και τους έδειχνε τα έργα της φημισμένης συλλογής του: Πικάσο, Ντε Κίρικο, Μιρό, Γουόρχολ, Νταλί, Μαγκρίτ, Ερνστ, Χατζηκυριάκος-Γκίκας.

Βαθύπλουτος

Ο Αλέξανδρος Ιόλας είχε αγοράσει τη γη το 1965. Ηταν ήδη βαθύπλουτος και ήθελε να γυρίσει στην Ελλάδα. Φυσικά όταν πήρε την απόφαση να φτιάξει την έπαυλη, ανέθεσε το έργο στους κορυφαίους της εποχής. Ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης, που πήρε για βοηθό του τον Τσαρούχη, είχε τον συμβουλευτικό χαρακτήρα, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες αρχιτέκτονας είναι ο Γεώργιος Μουσούρης. Από την αρχή τα σχέδια ήταν μεγαλεπήβολα, αλλά το αποτέλεσμα γινόταν σταδιακά ακόμη πιο εντυπωσιακό, καθώς ενσωματώνονταν στο σπίτι έργα τέχνης. Ακόμη και η κουπαστή στη σκάλα ήταν γλυπτό, της περίφημης Γαλλίδας Claude Lalanne. Ξηλώθηκε κι αυτή, όταν η βίλα λεηλατήθηκε...

Η ζωή τού «άρχοντα» της τέχνης

Ο Ιόλας χαρακτηρίστηκε ο άρχοντας του σουρεαλισμού και αποτέλεσε ηγετική μορφή στην ιστορία της τέχνης του 20ού αιώνα. Ηταν ο άνθρωπος που ανέδειξε και καθιέρωσε σημαντικά ονόματα, όπως ο Αντι Γουόρχολ, ο Μαξ Ερνστ, ο Τσαρούχης, ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Τάκις και δεκάδες άλλοι. Ηταν όμως και ο άνθρωπος που εννοούσε να διάγει βίο έντονο και πολυτάραχο, κάτι που έφερε πληθώρα αντιδράσεων στην Ελλάδα. Η βαθιά του επιθυμία ήταν να γίνει ένα μουσείο με το όνομά του, αντ' αυτού όμως βρέθηκε αντιμέτωπος με τη Δικαιοσύνη για τον τρόπο ζωής του. Στα τελευταία χρόνια του υπήρξε θύμα άγριου διασυρμού, κατηγορούμενος για υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας, πορνείας και ναρκωτικών. Από την άλλη, στο εξωτερικό η αξία του ως σημαντικού εκπροσώπου της τέχνης ήταν ξεκάθαρη. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης τον έχει τιμήσει ως ευεργέτη του.

Τα όργια, τα ναρκωτικά και το τραγικό τέλος το 1987

Ολα τελείωσαν στις 8 Ιουνίου του 1987, όταν ο Αλέξανδρος Ιόλας έφυγε από τη ζωή χτυπημένος από AIDS, ενώ είχαν ήδη ξεσπάσει σκάνδαλα που τον ενέπλεκαν σε όργια, ναρκωτικά, ακόμη και παιδοφιλία ή κατασκοπία. «Εχω κουραστεί... Φεύγω για να ηρεμήσω!» είπε λίγο προτού αφήσει την τελευταία του πνοή στον επιστήθιο φίλο του Νίκο Σταθούλη, λόγια που τα κρατά χαραγμένα στη μνήμη του. Ηταν καταβεβλημένος από το AIDS και εξαντλημένος από τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα που είχαν ξεσπάσει και τον είχαν τσακίσει. Σύμφωνα με τους κοντινούς ανθρώπους του, δίπλα του μέχρι και την τελευταία του ανάσα ήταν εκτός από τους φίλους του, η ψυχοκόρη του Σούλα, στην οποία είχε τρελή αδυναμία, αλλά και η σκυλίτσα του, η Φρύνη. Αμέσως μετά τον θάνατό του άρχισαν και οι βανδαλισμοί. Από τις λεηλασίες δεν γλίτωσε τίποτα. Ακόμη και τα πανάκριβα μάρμαρα από την Πεντέλη και τη Ραβένα, που κοσμούσαν τα παλάτι, ξηλώθηκαν. Σήμερα εκεί όπου άλλοτε υπήρχαν έργα κορυφαίων ζωγράφων υπάρχουν γκράφιτι, οι χρυσές πόρτες εξαφανίστηκαν, όπως και τα ξακουστά γλυπτά. Οι μεταξωτές κουρτίνες έδωσαν τη θέση τους σε σχισμένα πανιά, ενώ οι «άγνωστοι» φρόντισαν να ξηλώσουν ακόμη και τα παράθυρα. Τα σκουπίδια και η εγκατάλειψη κυριαρχούν στο άλλοτε «παλάτι» της κοσμικής Αθήνας. Οι εσωτερικοί χώροι είναι κατεστραμμένοι. Μετά τον θάνατο του Ιόλα, το 1987, οι λεηλασίες γίνονταν κατά κύματα: πίνακες, χαλιά, γλυπτά, πολυέλαιοι εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς.

Γιούλη Σταρίδα