«Κλειδί» για την παχυσαρκία, η βρεφική ηλικία

15:24 17/12/2013 - Πηγή: Gastronomos

Οι διατροφικές προτιμήσεις της μητέρας «μεταφέρονται» στα μωρά και τα ακολουθούν για το υπόλοιπο της ζωής τους.

The New York Times

Ενα φλέγον πρόβλημα των ανεπτυγμένων κρατών, πολύ περισσότερο δε των ΗΠΑ, είναι η παχυσαρκία καθώς και οι διάφορες ασθένειες που αυτή προκαλεί. Μέχρι τώρα πίστευαν ότι οι ρίζες της βρίσκονται στην παιδική ηλικία και κατά συνέπεια εκεί βρίσκεται και η λύση.

Η αλήθεια όμως είναι ότι το πρόβλημα ξεκινά κατά τον ενδομήτριο βίο, όπως διαπιστώνει σήμερα η επιστημονική κοινότητα.

Ερευνητές στο Κέντρο Χημικών Αισθήσεων Μονέλ, έναν μη κερδοσκοπικό ερευνητικό οργανισμό στη Φιλαδέλφεια, διαπίστωσαν ότι τα βρέφη που γεννιούνται από μητέρες των οποίων η διατροφή παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τα οποία θηλάζουν είναι πιο δεκτικά σε ευρύτερο φάσμα γεύσεων. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα μωρά που ακολουθούν την ίδια διατροφή μετά τον απογαλακτισμό τους μεταφέρουν τις ίδιες επιλογές στην παιδική ηλικία αλλά και στην ενήλικη ζωή. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι προτιμήσεις στις διάφορες γεύσεις αναπτύσσονται σε δεδομένες χρονικές στιγμές της βρεφικής ηλικίας και διαρκούν για ολόκληρη την υπόλοιπα ζωή. Στην πραγματικότητα η αλλαγή των διατροφικών προτιμήσεων μετά τη νηπιακή ηλικία είναι εξαιρετικά δύσκολη.

«Αυτό που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον για τα παιδιά είναι ότι οι επιλογές που θα κάνουν κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους θα τα ακολουθούν σε ολόκληρη τη ζωή τους», εξηγεί η Τζούλι Μενέλα, βιοψυχολόγος και ερευνήτρια στο Κέντρο Μονέλ. «Τα διαιτητικά πρότυπα σχηματίζονται από την αρχή του βίου έως την ολοκλήρωση της παιδικής ηλικίας, αλλά από τη στιγμή που θα σχηματιστούν, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν ακόμα και όταν τα παιδιά μεγαλώσουν. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι να αλλάξετε τα πράγματα τα οποία σας αρέσει να τρώτε ως ενήλικος. Μπορείτε, αλλά είναι πραγματικά δύσκολο. Εκεί όπου ξεκινάτε εκεί και τελειώνετε».

Αυτό φυσικά μπορεί να έχει πολύ σημαντικές συνέπειες για τη μελλοντική υγεία των Αμερικανών. Με το 70% του πληθυσμού των ΗΠΑ να είναι σήμερα υπέρβαρο ή παχύσαρκο και τις χρόνιες ασθένειες να πλήττουν όλο και περισσότερους ανθρώπους, πολλοί γονείς που ακολουθούν διατροφή πλούσια σε κατεργασμένες τροφές ταΐζουν τα παιδιά τους ενόσω οι ίδιοι τρώνε, ανοίγοντάς τους έτσι τον δρόμο για μια ολόκληρη ζωή την οποία θα περάσουν καταναλώνοντας πολύ συγκεκριμένες και διόλου υγιεινές τροφές.

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Μονέλ αναγνώρισαν αρκετές σημαντικές «ευαίσθητες χρονικές περιόδους» κατά τις οποίες αναπτύσσονται οι γευστικές μας επιλογές. Η μία είναι πριν από τα τριάμισι χρόνια, γεγονός που καθιστά πολύ σημαντικό τι καταναλώνει η μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της και κατά την περίοδο θηλασμού.

«Πιστεύουμε ότι κατά τη διάρκεια της εξέλιξης, εμείς ως άνθρωποι εκτιθέμεθα σε γεύσεις τόσο όταν βρισκόμαστε στη μήτρα όσο και όταν πίνουμε το γάλα της μητέρας. Αυτές οι εμπειρίες αποτελούν ίχνη των πραγμάτων που θα βρεθούν στο καθημερινό μας διατροφολόγιο όταν μεγαλώσουμε και μάθουμε ποιες γεύσεις είναι παραδεκτές, κάτι που συμβαίνει με βάση αυτές μας τις εμπειρίες», εξηγεί ο διευθυντής του κέντρου, Γκάρι Μποσάμπ. «Τα βρέφη που εκτίθενται σε πληθώρα γεύσεων, όπως αυτές των φρούτων και των λαχανικών, τελικά μπορεί να αναπτύξουν ένα πολύ πιο υγιές διατροφικό πρότυπο όταν θα μεγαλώσουν». Επίσης φαίνεται ότι τα βρέφη που εκτίθενται πολύ μικρά σε κάποιες γεύσεις όχι μόνο τις προτιμούν αλλά συνδέονται συναισθηματικά με αυτές.

Αυτό σημαίνει ότι τα βρέφη που διατρέφονται με τυποποιημένες τροφές έχουν χάσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα, αφού η σύσταση των παιδικών τροφών δεν αλλάζει αλλά παραμένει μονότονα η ίδια. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Μενέλα, η ευκαιρία να εκτεθεί ένα βρέφος σε πολλές γεύσεις δεν έχει χαθεί διά παντός. «Η κατάσταση δεν είναι απελπιστική απλά και μόνο επειδή ένα βρέφος διατρέφεται με βρεφικές τροφές. Τα μωρά μαθαίνουν μέσα από την επαναλαμβανόμενη έκθεση και έτσι όσο πιο ποικίλη είναι η διατροφή τους τόσο ευκολότερα θα μάθουν να δέχονται τα νέα τρόφιμα».

Ο εθισμός στο ανθυγιεινό φαγητό

Μια άλλη πρόσφατη έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από το ερευνητικό κέντρο Food Plus του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδος στη Νότια Αυστραλία, διαπίστωσε ότι η έκθεση σε «πολυθερμιδική διατροφή πτωχή σε θρεπτικές ουσίες (junk food) κάνει τα παιδιά να προτιμούν τις ίδιες πολυθερμιδικές τροφές».

Οταν οι ερευνητές μελέτησαν ποντίκια, διαπίστωσαν ότι η έκθεση σε τέτοια τροφή κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής και την περίοδο του θηλασμού οδηγεί στη δημιουργία ενός κυκλώματος ανταμοιβής στον εγκέφαλο, το οποίο είναι λιγότερο ευαίσθητο από ό,τι θα έπρεπε να είναι. Οι μητέρες που τρώνε Nutella, Cheetos και άλλα ανθυγιεινά φαγητά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γέννησαν παιδιά που είχαν αυξημένη έκφραση του γονιδίου για έναν υποδοχέα οπιοειδών, το οποίο σημαίνει ότι ήταν απευαισθητοποιημένα στα γλυκά και λιπαρά τρόφιμα. Ηταν δηλαδή σαν τα μικρά να είχαν αναπτύξει ανθεκτικότητα σε αυτά τα τρόφιμα όπως σε ένα ναρκωτικό. Για αυτό τον λόγο έπρεπε να αυξήσουν την ποσότητα που κατανάλωναν προκειμένου να λάβουν την ίδια ικανοποίηση, τονίζει η Τζέσικα Γκουγκουσέφ, η οποία υπογράφει την έκθεση.

Και στο Κέντρο Μονέλ η κυρία Μενέλα πραγματοποίησε έρευνα στα εγκεφαλικά μονοπάτια που συνδέουν τις γλυκές γεύσεις με την ανταμοιβή. Οπως διαπίστωσε, οι γλυκές γεύσεις έχουν αναλγητική δράση σε μωρά και παιδιά τα οποία κλαίνε λιγότερο όταν έχουν κάτι γλυκό στο στόμα τους.

Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα Κέντρα για τον Ελεγχο των Ασθενειών και την Πρόληψη, το 15% των νέων μητέρων θηλάζει αποκλειστικά τα παιδιά για ένα εξάμηνο, τη στιγμή που η σχετική σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι ότι ο θηλασμός πρέπει να φτάνει τουλάχιστον τα δύο χρόνια. Ομως οι παιδικές τροφές είναι ένα επιχειρηματικός τομέας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, με τρεις εταιρείες να ελέγχουν το 98% της αγοράς.

Οι παιδικές τροφές, ωστόσο, είναι μόνο μέρος του προβλήματος, καθώς κινδυνεύουν και τα βρέφη των μητέρων που τρέφονται με τρόφιμα υψηλής κατεργασίας. Οι ισχυρισμοί των κατασκευαστών τέτοιων τροφίμων ότι η προσωπική ευθύνη, η σωματική άσκηση και η δίαιτα ή καλύτερα η προσεκτική διατροφή είναι οι λύσεις στην παχυσαρκία προφανώς δεν ισχύουν. Αν τα βρέφη δημιουργούν τις προτιμήσεις των διαφορετικών γεύσεων κατά την ενδομήτριο ζωή και προτού κλείσουν τα τρία χρόνια της ζωής τους, τότε πώς είναι δυνατόν να τους επιρρίψουμε ευθύνες...