Αφιέρωμα στη μνήμη της Λέλας Καραγιάννη: 74 χρόνια μετά

16:24 7/9/2018 - Πηγή: Alfa Vita

8 Σεπτέμβρη 1944 - 8 Σεπτέμβρη 2018

• Στις 8 Σεπτέμβρη του 1944, εκτελέστηκε απ’ τους γερμανούς κατακτητές στο Άλσος Χαϊδαρίου, μαζί με άλλους 27 αγωνιστές, για την εθνική της δράση, η Μπουμπουλίνα της αντίστασης, Λέλα Καραγιάννη.

• Η ηρωίδα Λέλα Καραγιάννη

Η Λέλα Μηνοπούλου, όπως ήταν το όνομά της, γεννήθηκε το 1898 στη Λίμνη της Εύβοιας. Ήταν πρωτότοκη κόρη, του Αθανάσιου Μηνόπουλου, και της Σοφίας Μπούμπουλη. Το 1916 παντρεύτηκε το φαρμακοποιό Νίκο Καραγιάννη, με τον οποίο απέκτησαν επτά παιδιά. Την Ιωάννα,

το Γιώργο, την Ηλέκτρα, το Βύρωνα, το Νέλσωνα, τη Νεφέλη, και την Ελένη.

• Η κατάληψη της χώρας από τους ιταλούς και γερμανούς κατακτητές, διαμορφώνει τη συνείδηση της Λέλας Καραγιάννη, σε πρωτεργάτιδα της εθνικής αντίστασης. Από τις πρώτες ημέρες της Κατοχής, πρωτοστατεί στη δημιουργία αντιστασιακής ομάδας, αρχίζοντας από τα μέλη της οικογένειάς της κι αρχίζει το έργο της απόκρυψης και φυγάδευσης βρετανών στρατιωτικών που είχαν εγκλωβιστεί στη χώρα μας. Με τον καιρό, η μικρή ομάδα μεγάλωσε, και εξελίχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση "Μπουμπουλίνα", με περισσότερα από 100 μέλη.

• Η σύλληψη του γιου της Γιώργου, τον Ιούνη του 1941, και των θυγατέρων της, Ιωάννας και Ηλέκτρας, δεν την πτοούν. Κατορθώνει να τους απελευθερώσει και να συνεχίσει το έργο της. Ακολουθούν επιτυχείς ομαδικές φυγαδεύσεις στη Μέση Ανατολή, τις οποίες επέβλεπε η ίδια προσωπικά. Από το ραδιόφωνο του Καΐρου, ακουγόταν συχνά η φράση "Τζάκσον - Τζάκσον ευχαριστούμε για το άρωμα". Ήταν το συμφωνημένο σύνθημα για τη διάσωση της αποστολής.

• Τον Οκτώβρη του 1941, συλλήφθηκε, μετά από προδοσία, και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ, με την κατηγορία της κατασκοπίας. Δικάστηκε από ιταλικό στρατοδικείο, και αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων.

Μετά την αποφυλάκισή της συνέχισε το αντιστασιακό της έργο, με μεγαλύτερη ένταση και μεθοδικότητα. Δημιούργησε ένα μεγάλο δίκτυο συνεργατών σε κάθε κατοχική υπηρεσία της Αθήνας, και έπαιρνε πολύτιμες πληροφορίες για τις κινήσεις και τα σχέδια των κατοχικών δυνάμεων, από έλληνες συνεργάτες τους, αλλά και από αντιχιτλερικούς γερμανούς και αντιφασίστες ιταλούς αξιωματικούς, τις οποίες μετέφερε, στο συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, μέλη της οργάνωσής της προέβαιναν σε πράξεις δολιοφθοράς κατά κατοχικών στόχων.

• Στις 11 Ιούλη του 1944, κι ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, ξανά-συλλήφθηκε από τους Γερμανούς. Την ίδια ημέρα συλλήφθηκαν και πέντε από τα παιδιά της. Ο σύζυγός της, και τα δύο παιδιά της, Γιώργος και Ελένη κατόρθωσαν να διαφύγουν.

Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στα μπουντρούμια των Ες-Ες της οδού Μέρλιν, και βασανίσθηκαν άγρια. Δεν ομολόγησαν, και η Λ. Καραγιάννη χτύπησε τον αιμοχαρή ανακριτή της, Φρίτς Μπέκερ. Τα βασανιστήρια που υπέστηκε ήταν φρικτά.

Δεν κάμφθηκε ακόμα και όταν της είπαν ότι θα εκτελούσαν τον γιο της Νέλσωνα, αν δεν ομολογούσε.

• Η απάντησή της:

"Ζητάτε από μία ελληνίδα μάνα να προδώσει τους συνεργάτες της και την πατρίδα της, με την απειλή του τυφεκισμού των παιδιών της.

Έ, λοιπόν, μάθετε ότι τα παιδιά μου ανήκουν στην Ελλάδα και το αίμα τους θα πνίξει τους Ούνους και όλη τη Γερμανία σας"!

Το πρωϊ της 8ης Σεπτέμβρη του 1944, η Λέλα Καραγιάννη οδηγήθηκε με άλλους 27 πατριώτες στο Άλσος Χαϊδαρίου. Λίγο πριν από την εκτέλεσή της, απευθυνόμενη στους άλλους μελλοθάνατους, φώναξε:

• "Ψηλά παιδιά τα κεφάλια, να δουν οι Ούννοι πως ξέρουν να πεθαίνουν οι Έλληνες για την πατρίδα τους".

Το σώμα της, διάτρητο από τις σφαίρες, παραλήφθηκε κρυφά από φίλους τής οικογένειάς της, και τάφηκε στο δεύτερο νεκροταφείο Πατησίων. Την επομένη, 9 Σεπτέμβρη 1944, τα πέντε παιδιά της απελευθερώθηκαν με τη μεσολάβηση γερμανίδας κατοίκου της Αθήνας, η οποία επωφελήθηκε από την αλλαγή διοίκησης στη Γερμανική Φρουρά της Αθήνας.

Για τη δράση της, το μαρτυρικό και ηρωικό τέλος της, η Λέλα Καραγιάννη τιμήθηκε σαν εθνική ηρωίδα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όσο λίγοι αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα.

• Μπρούντζινη προτομή της, έχει στηθεί στο πολεμικό Μουσείο της Αθήνας, στη Χαλκίδα, προτομή της, έργο του Γιώργου Ρέτσα, με τίτλο "το Επιμελητήριο Εύβοιας, θυμάται, αναγνωρίζει, ευγνωμονεί", στην παραλιακή λεωφόρο Βουδούρη, στ’ Αγάλματα, στην αρχή του Κρηπιδώματος, και μαρμάρινο άγαλμά της, έργο της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή, βρίσκεται στην οδό Τοσίτσα, μεταξύ του Εθνικού Μουσείου και του εθνικού μετσόβιου πολυτεχνείου - ΕΜΠ. Η ακαδημία της Αθήνας, στη συνεδρίασή της στις 30 Δεκέμβρη του 1947, της απένειμε το βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας.

Δεκάδες ακόμη, είναι οι δρόμοι σε όλη τη χώρα, που φέρουν το όνομά της. Το όνομά της φέρει το 21ο δημοτικό σχολείο Αθήνας "Λέλα Καραγιάννη", στο νεοκλασικό κτήριο της οδού Κύπρου 43, στην πλατεία Αμερικής.

• Η κατοικία της - σύμβολο ιστορικής μνήμης, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Λέλας Καραγιάννη 1, και Σταυροπούλου στην Αθήνα, στην πλατεία Αμερικής.

Τέλος, εκτεταμένα τιμητικά αφιερώματα έχουν η ελληνική και η ρωσική βικιπέδια.

• Η ταινία του Βασίλη Λουλέ, "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη"

Στιγμιότυπα από την αντιστασιακή της διαδρομή, καταγράφονται στην ταινία του Βασίλη Λουλέ, "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη", μέσα από την προσωπική ματιά του γιού της Γιώργου Καραγιάννη.

Παραγωγή της ΕΡΤ, διάρκεια 29΄, σε σκηνοθεσία & σενάριο Βασίλη Λουλέ, αφήγηση Γιώργου Καραγιάννη, έρευνα αρχειακού υλικού Ρέας Αποστολίδου, μοντάζ Δημήτρη Γιαννακόπουλου, Τάκη Κουμουνδούρου και μουσική Βαγγέλη Φάμπα.

Το ντοκιμαντέρ έχει προβληθεί σε πανεπιστήμια της Αμερικής, και στo φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο, από τις 9 έως τις 17 Μάη, το 2015.

• Το αρχείο της ΕΡΤ

Το αρχείο της ΕΡΤ, ψηφιοποίησε και έχει παρουσιάσει στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις www.ert-archives.gr & www.ert.gr, το αφιέρωμα "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη", σε σκηνοθεσία Βασίλη Λουλέ.

Περισσότερες πληροφορίες, στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις

1. www.anparatiritis.gr/index.php/ellada/koinonia/825-afieroma-sti-mnimi-tis-lelas-karagianni-72-xronia-meta

2. www.alfavita.gr/arthron/tehni/afieroma-sti-mnimi-tis-lelas-karagianni-72-hronia-meta

3. www.thebest.gr/news/index/viewStory/405869

4. www.filodimos.gr/index.php/all-issues/-modid129-group1-/2011-05-02-21-47-06-sp-1328213496/73230-αφιέρωμα-στη-μνήμη-της-λέλας-καραγιάννη-72-χρόνια-μετά

5. http://archive.ert.gr/26779/

6. http://webtv.ert.gr/katigories/politismos/08sep2015-sinantisis-me-ti-mitera-mou-lela-karagianni/

7. Φεστιβάλ Σαν Φρανσίσκο, 9 - 17 Μάη 2015, http://grfilm.com/lela-karayannis-fragrance-heroine/

8. Απόσπασμα από το φιλμ www.youtube.com/watch?v=GJ5LNU0Ar3k , http://youtu.be/GJ5LNU0Ar3k & www.youtube.com/watch?v=ienJtzW6VdA

9. www.filmfestival.gr/docfestival/2006/index.php?page=filmdetails&ln=gr&box=greek&id=479

10. http://blogs.sch.gr/21dimath/2013/06/03/%CE%BB%C

11. Εκδήλωση γυμνασίου & λυκείου Λίμνης, επιμέλεια των εκπαιδευτικών κ. Σουλιώτη & Δαλδά

http://blogs.sch.gr/lyklimni/2014/10/30/%CF%84%CE%BF-

12. www.mcf.gr/showdownn.php?id=2838&t=2&arid=1765

13. www.oceanida.gr/site/index.php?option=com_k2&view=item&id=426:λέλα-καραγιάννη-η-μπουμπουλίνα-της-κατοχής-1941-1944&Itemid=125

14. http://koronida.blogspot.gr/2016/09/72-8-2016-8-1944.html

Λέλα ΚαραγιάννηΘανάσης Τοτόμης