Από τον Μαραντόνα στον Μάρκες και από τον Τσε στην CIA - Ένα τραγούδι για την ιστορία της Λατινικής Αμερικής

14:01 24/9/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, ως η προσωποποίηση της Λατινικής Αμερικής, το ομώνυμο τραγούδι του συγκροτήματος «Calle 13» (Δρόμος 13) αναφέρεται στον πλούτο της ηπείρου, στην ιστορία της, στην πολιτική της, στην κουλτούρα και κυρίως στους λαούς που την αποτελούν.

Δεν παύει να είναι ένα πολιτικό τραγούδι, με αιχμηρή κριτική στις κυβερνητικές αστοχίες της ίδιας της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Η ιστορία της Λ. Αμερικής μέσα σε πέντε λεπτά

Το τραγούδι

σε ελάχιστα λεπτά υπογραμμίζει τα σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την ήπειρο. Αποτελεί ένα ταξίδι ανάμεσα στα παρελθόν και το παρόν και την παράδοση που συνεχίζει να διατρέχει τον φτωχό, αλλά υπερήφανο λαό της Λατινικής Αμερικής.

Ο ιμπεριαλισμός και η υπερεκμετάλλευση των πρωτογενών πόρων της χώρα από τρίτους είναι ένα από τα ζητήματα που καταπιάνεται το τραγούδι.

Η ιδιοκτησία ήταν πάντοτε ένα πρόβλημα σε μια έκταση που αποτελούσε προτεκτοράτο ανεπτυγμένων κρατών για αιώνες. Η εκμετάλλευση δεν ήταν μόνο εδαφική, αλλά και εργατική. Χιλιάδες εργάτες δούλευαν, συχνά κάτω από δύσκολες συνθήκες, για την ικανοποίηση ξένων συμφερόντων.

To «Latinoamérica» αναφέρεται και στη μετανάστευση. Την παράνομη, όπου πολλοί άνθρωποι επιθυμούν να περάσουν τα σύνορα από το Μεξικό προς τις ΗΠΑ, για ένα καλύτερο εργασιακό και βιοτικό μέλλον. Αυτό υποδηλώνουν συμβολικά τα «coyotes», τα καγιότ, δηλαδή οι άνθρωποι που κρυφά περνούν μετανάστες, μια κατάσταση που δεν έχει αλλάξει πάρα πολλά χρόνια.

Χωρίς να ξεχνά τη δική της ιστορία, το τραγούδι μεταφέρει τους ακροατές στην Αργεντινή της δεκαετίας του ΄70 και στους «εξαφανισμένους», τους χιλιάδες αγνοούμενος πολιτικούς αντιφρονούντες και μη, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Αναφέρεται και στην «Επιχείρηση Κόνδωρ». Ο εφιάλτης της Λατινικής Αμερικής, όπου με απάνθρωπα μέσα, η κυριαρχία νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών επικράτησε με την καταστολή σοσιαλιστικών και αριστερών κινημάτων, κάτω από τον «απειλητικό» μανδύα του κομμουνιστικού κινδύνου.

Στην Αργεντινή αναφέρεται και αργότερα, με τα δύο γκολ του Μαραντόνα ενάντια στην Αγγλία, μια ποδοσφαιρική νίκη της χώρας που «πατσίζει» για τον χαμένο πόλεμο στα Φώκλαντ.

Οι λαοί είναι αυτοί που αποτελούν τη σάρκα και την ουσία της Λατινικής Αμερικής, και το τραγούδι θυμίζει τις ρίζες και τις παραδόσεις όλων αυτών που τη δημιούργησαν. Τo «καλάθι με τα φασόλια» αποτελεί άμεση αναφορά στο φαγητό που των ιθαγενών, οι οποίοι αντιστάθηκαν και συνεχίσουν να αντιστέκονται στα πρότυπα που έθεσαν αρχικά οι κονκισταδόρες και στη συνέχεια οι εξωγενείς επεκτατικές πολιτικές.

Μία ήπειρος που ξεπουλήθηκε, αλλά παραμένει ζωντανή

Οι «Calle 13» αποτελούν ένα συγκρότημα από το Πουέρτο Ρίκο, μία περιοχή με δική της κυβέρνηση, η οποία όμως είναι ολοκληρωτικά εξαρτημένη από τις ΗΠΑ.

Πρόκειται για μία χιπ χοπ μπάντα που είναι γνωστή για τον πολιτικό και σατιρικό της στίχο. Ακόμη και τα ψευδώνυμα των μελών εκφράζουν ειρωνεία. Ο Rene Perez Joglar είναι γνωστός ως «Residente», δηλαδή κάτοικος και ο Eduardo Jose Cabra Martinez ως «Visitante», δηλαδή επισκέπτης. Οι δυο τους είναι θετά αδέρφια, ενώ το συγκρότημα συμπληρώνει η ετεροθαλής αδερφή τους, Ileana Cabra Joglar.

Οι «Calle 13» είναι γνωστοί για το διαφορετικό μουσικό τους στυλ, καθώς επιλέγουν μη συμβατικά όργανα στην ενορχήστρωση, με αποτέλεσμα να απομακρύνονται από τους καθαρά «reggaeton» ήχους.

Το «Latinoamérica» κυκλοφόρησε το 2010 ως sinlge από το δίσκο του συγκροτήματος, «Entren Los Que Quieran». Οι στίχοι είναι στα ισπανικά, αλλά το ρεφρέν ακούγεται και στα πορτογαλικά, αφού δεν εξαιρείται καμία χώρα της Νότιας Αμερικής.

Η έντονη κριτική συνοδεύει τη βαθύτερη ουσία του τραγουδιού που μιλά για ενότητα και υπερηφάνεια των λαών, αλλά και τη δύναμη της παράδοσης. Η Λατινική Αμερική, μια ξεπουλημένη έκταση, με λαούς όμως που δεν ξεπουλιούνται, μια ήπειρος «χωρίς πόδια, που συνεχίζει να προχωρά».

Οι στίχοι του τραγουδιού, όπως τους απέδωσε η Μηχανή του Χρόνου

Είμαι αυτό που άφησαν, τα υπολείμματα από αυτά που έκλεψαν.
Ένα χωριό κρυμμένο στην κορυφή ενός λόφου, η επιδερμίδα μου είναι από δέρμα, γι’ αυτό αντέχει οποιοδήποτε κλίμα.
Είμαι ένα εργοστάσιο καπνού, η εργασία ενός αγρότη για όλα αυτά που καταναλώνεις Κόντρα στο κρύο στη μέση του καλοκαιριού, «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας», αδερφέ μου!

Ο ήλιος που γεννιέται και η μέρα που πεθαίνει, με τα καλύτερα ηλιοβασιλέματα Είμαι η εξέλιξη σε ζωντανή σάρκα, ένας πολιτικός λόγος χωρίς σάλιο
Τα πιο όμορφα πρόσωπα που έχω γνωρίσει, είμαι η φωτογραφία ενός «εξαφανισμένου» Το αίμα ανάμεσα στις φλέβες σου, είμαι ένα κομμάτι γης που έχει αξία
Ένα καλάθι φασόλια
Είμαι ο Μαραντόνα που βάζει δύο γκολ στην Αγγλία
Είμαι αυτό που κρατάει τη σημαία μου, η σπονδυλική στήλη του πλανήτη μου είναι η οροσειρά μου
Είμαι αυτό που μου έδειξε ο πατέρας μου.
Όποιος δεν αγαπάει την πατρίδα του, δεν αγαπάει τη μητέρα του.
Είμαι η Λατινική Αμερική, ένας λαός χωρίς πόδια, που συνεχίζει να προχωρά.

(Ρεφρέν) Δεν μπορείς να αγοράσεις τον άνεμο
Δεν μπορείς να αγοράσεις τον ήλιο
Δεν μπορείς να αγοράσεις τη βροχή
Δεν μπορείς να αγοράσεις τη ζέστη
Δεν μπορείς να αγοράσεις τα σύννεφα
Δεν μπορείς να αγοράσεις τη χαρά μου
Δεν μπορείς να αγοράσεις τους πόνους μου

Έχω τις λίμνες, έχω τα ποτάμια, έχω τα δόντια για να χαμογελώ.
Το χιόνι που χρωματίζει τα βουνά μου, έχω τον ήλιο που με στεγνώνει και την βροχή που με λούζει
Μία έρημος μεθυσμένη από πεγιότ, μια γουλιά από πούλκε, για να τραγουδάς με τα κογιότ.
Όλα όσα χρειάζομαι
Έχω τα πνευμόνια μου να αναπνέουν καθαρό ανοιχτό μπλε
Το υψόμετρο που προκαλεί ασφυξία, είμαι οι τραπεζίτες του στόματός μου που μασάνε κόκα,
Το φθινόπωρο με τα λιπόθυμα του φύλλα, τα στιχάκια γραμμένα κάτω από τις νύχτες με αστέρια
Ένας αμπελώνας γεμάτος σταφύλια, καλάμια κάτω από τον ήλιο στην Κούβα
Είμαι η Καραϊβική που προσέχει τα σπιτάκια, κάνοντας τελετουργίες με το ιερό νερό
Ο άνεμος που χτενίζει τα μαλλιά μου, είμαι όλοι οι άγιοι που κρέμονται από το λαιμό μου
Ο χυμός της μάχης μου δεν είναι τεχνητός, γιατί το λίπασμα της γης μου είναι φυσικό
Η γη μου δεν πωλείται Δουλεύω σκληρά, αλλά με περηφάνια.
Εδώ μοιραζόμαστε τα πάντα. Ό,τι είναι δικό μου είναι και δικό σου
Αυτός ο λαός δεν πνίγεται με τα κύματα, κι αν καταστρέφεται, εγώ τον ξαναχτίζω
Ούτε τρεμοπαίζουν τα μάτια μου όταν σε κοιτάω, για να θυμάσαι το επίθετό μου. Η επιχείρηση Κόνδωρ εισβάλλει στον λαιμό μου
Συγχωρώ, αλλά δεν ξεχνάω άκου! εδώ αναπνέει ο αγώνας τραγουδάω, γιατί ξέρω ότι ακούγομαι συνεχίζουμε να ζωγραφίζουμε τον δρόμο
Εδώ είμαστε όρθιοι