"Αριστοκρατική προτυποποίηση": H νοσταλγική υπεράσπιση της εκπαιδευτικής ανισότητας

14:21 18/5/2015 - Πηγή: Alfa Vita

Νεκρώσιμη ακολουθία θύμιζε περισσότερο η συγκέντρωση που έστησε την περασμένη Τρίτη έξω από τη Βουλή η Επιτροπή Πρωτοβουλίας "Παιδεία 2015" σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις πρόσφατες αλλαγές στην εκπαίδευση, με το ευτελούς κοπής σύνθημα "Όχι Μπαλτάς στην Παιδεία". Πρόσωπα σκυθρωπά, γενική κατήφεια, λιγοστό το πλήθος των τεθλιμμένων (συγγενών, κατά την πολιτική πρακτική τους), αδέξιες συλλογικές εκφράσεις - σπαραξικάρδια η συνολική εικόνα με φόντο το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Οικτρόν ιδείν...

Εύλογα αναρωτιούνταν οι διερχόμενοι

νοικοκυραίοι ποιον τάχα πενθούσε αυτό το γραφικό και ασυνήθιστο για συγκέντρωση διαμαρτυρίας πλήθος και με ανάμικτα συναισθήματα μάθαιναν πως ο στόχος ήταν "να μην γυρίσουν την εκπαίδευση 40 χρόνια πίσω".

Όπως είχαν ήδη σπεύσει να εξηγήσουν οι ιεροφάντες αυτής της λαοσύναξης από τις στήλες των εφημερίδων και τους τηλεοπτικούς άμβωνες, τα ήδη ψηφισμένα νομοσχέδια απεργάζονται πολλά δεινά για την εκπαίδευση; επαναφέρουν τα πολιτικά κόμματα στη λειτουργία των ΑΕΙ, καταργούν τα πρότυπα δημόσια σχολεία, επιβάλλουν την ήσσονα προσπάθεια και τον προς τα κάτω εξισωτισμό, προωθούν την κατάργηση των ιδιωτικών σχολείων, εισάγουν την κομματική λογική στα όργανα της σχολικής ιεραρχίας, καταργούν την αριστεία σε βάρος των κοινωνικά αδύναμων, ακυρώνουν την αξιολόγηση και την αξιοκρατία και άλλα παρόμοια ηχηρά.

Αν τέτοιες δημοσιογραφικές και πολιτικές μπαρούφες απευθύνονταν σε αμνήμονες της χώρας των λωτοφάγων, κάτι θα μπορούσε να αποφέρει αυτή η γκαιμπελιστική τακτική. Αλλά μόλις τρεις μήνες μας χωρίζουν από την περίοδο που η ελληνική δημόσια εκπαίδευση περιγραφόταν από τα πιο επίσημα χείλη ως το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου και οι επωφελείς συναλλαγές κάθε είδους πάνω από το δύσοσμο πτώμα της έπεφταν σύννεφο. Οι συνέπειες αυτής της εγκληματικής πολιτικής είναι και σήμερα εναργείς.

Αλήθεια, πού λούφαζε αυτός ο εσμός των διαμαρτυρομένων όταν, λίγα μέτρα πιο πέρα από το σημείο της συγκέντρωσης, η Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής ομολογούσε το 2012 ότι η πολιτική των Μνημονίων παραβίαζε τα πιο στοιχειώδη δικαιώματα των παιδιών και των νέων και ότι μόνο στην περιοχή της Αθήνας χιλιάδες παιδιά υποσιτίζονταν; Πού κρυβόταν όταν σε μια νύχτα καταργήθηκαν 50 από τις πιο δημοφιλείς ειδικότητες της τεχνικής εκπαίδευσης και ένας στους τέσσερις νέους της επαγγελματικής εκπαίδευσης υποχρεωνόταν στο εξής να τις αναζητήσει στον ιδιωτικό τομέα, ενώ οι εργαζόμενοι σε αυτές εκπαιδευτικοί στερήθηκαν βάναυσα το οξυγόνο της επιβίωσής τους αντιμέτωποι με το φάσμα της "διαθεσιμότητας" και της τελεσίδικης απόλυσης; Πού βρίσκονταν οι θλιβεροί νοσταλγοί του παρελθόντος, όταν εξαπλασιαζόταν το ποσοστό των παιδιών που παραπέμπονταν για επαναληπτικές εξετάσεις πριν ένα χρόνο με την πρώτη εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων; Πώς ένιωθαν άραγε όταν έβλεπαν τη νεολαία να μαραζώνει στην ανεργία και τον ανθό της να οδηγείται στην υποχρεωτική μετανάστευση;

Για "σημαντικές νησίδες ποιότητας", που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, κάνει λόγο από τις στήλες της Καθημερινής ο βουλευτής της Ν.Δ. Χρήστος Σταϊκούρας. "Δυστυχώς όμως", προσθέτει ανερυθρίαστα, "η παρούσα κυβέρνηση... όχι μόνο φρενάρει της εξελίξεις, αλλά... αποψιλώνει ό,τι άνθισε μέχρι σήμερα". Προφανώς ο αρθρογράφος αναφέρεται σε άλλη χώρα. Η συστηματική απογύμνωση της εκπαίδευσης από δομές και υπηρεσίες πολύτιμες για τη λειτουργία της, που παρατηρήθηκε τα μνημονιακά χρόνια, υπήρξε μεταπολεμικά πρωτοφανέρωτη. Δομές που καταργήθηκαν εντελώς ή συρρικνώθηκαν σε σημείο συνολικής αχρήστευσης ήταν, μεταξύ πολλών άλλων, τα προγράμματα Ενισχυτικής Διδασκαλίας και Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης για τα παιδιά που συναντούσαν μαθησιακές δυσκολίες, οι σχολικές βιβλιοθήκες, που κυριολεκτικά αδρανοποιήθηκαν χωρίς προσωπικό και υποδομές, οι Συμβουλευτικοί Σταθμοί Νέων, πολλά από τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και τα Γραφεία Επαγγελματικού Προσανατολισμού, οι Τάξεις Υποδοχής και Φροντιστηριακά Τμήματα για τα αλλόγλωσσα παιδιά.

Όσο για τις "νησίδες ποιότητας", τα αποκαλούμενα "πρότυπα - πειραματικά" σχολεία της εμπορευματοποίησης της "αριστείας", για την οποία καμαρώνουν ανεπίγνωστα (;) οι εμπνευστές της, πρόκειται για ακραία εμβληματική ιδεοληψία που επαναφέρει την εκπαίδευση όχι τέσσερις αλλά πολύ περισσότερες δεκαετίες πίσω. Τότε που κυριαρχούσε και θεσμικά στη δημόσια εκπαίδευση η διάκριση ανάμεσα στους ολίγους και εκλεκτούς γόνους της οικονομικής και διανοητικής ελίτ, για τους οποίους επιφυλασσόταν μια "υψηλού επιπέδου" εκπαίδευση, και τη μεγάλη πλειονότητα της νέας γενιάς, που περιοριζόταν σε ελάχιστη μόρφωση και πολλή επιφανειακή κατάρτιση. Μια πρακτική που, πέρα από τη βάναυση καταπάτηση κάθε έννοιας κοινωνικής δικαιοσύνης, συνεπαγόταν επιπλέον και την κατασπατάληση πολύτιμων ανθρώπινων πόρων, με σαφή κοινωνικά - ταξικά κριτήρια.

Αξίζει να δούμε πιο συγκεκριμένα πού οδηγεί αυτή η τακτική της ιδιότυπης παιδαγωγικά "αριστοκρατικής προτυποποίησης", που υπερασπίζεται με πάθος η αυτόκλητη συμμαχία της συντήρησης. Ας υποθέσουμε ότι αποφασίζεται σε μια πόλη να ιδρυθεί "επιτέλους" ένα πρότυπο σχολείο. Αυτό σημαίνει ότι θα συγκεντρωθεί καταρχάς σε αυτό, μέσω εισαγωγικών εξετάσεων, το πιο "εκλεκτό" μαθητικό δυναμικό της περιοχής. Το σχολείο αυτό θα προσελκύσει επίσης το (θεωρούμενο ως) πιο προσοντούχο και έμπειρο προσωπικό. Θα συγκεντρώσει, τέλος, το ενδιαφέρον των αρμόδιων υπηρεσιών ως προς την εξασφάλιση της αναγκαίας υποδομής και του εξοπλισμού. Και όλα αυτά για να υπηρετηθούν οι νομιμοφανείς φιλοδοξίες εκείνων που τρέφουν υψηλές προσδοκίες για τα παιδιά τους αλλά και διαθέτουν περίσσεια κοινωνικής ισχύος να τις διεκδικήσουν.

Εδώ όμως σταματά η επιχειρηματολογία των υποστηρικτών του. Τι είναι εκείνο αποκρύπτουν από το όλο αυτό σκηνικό συστηματικά και επίμονα; Το απλό και αδιάσειστο επιχείρημα ότι όλα αυτά σημαίνουν αναπόφευκτα την ισοδύναμη αφαίμαξη των άλλων σχολείων της περιοχής από πολύτιμους ανθρώπινους, μορφωτικούς και υλικούς πόρους. Σημαίνουν ουσιαστικά ότι η Πολιτεία επιλέγει σκόπιμα και συνειδητά να δημιουργήσει με τεχνητό τρόπο διαφορετικά περιβάλλοντα μάθησης, που θα ευνοούν με διαφορετικό τρόπο, και μάλιστα θεσμικά κατοχυρωμένο, διαφορετικές ομάδες παιδιών. Και όλα αυτά χωρίς να ερωτηθούν καν όσοι θα υποστούν τις αρνητικές συνέπειες αυτής της παράλογης, αντιδημοκρατικής, αναποτελεσματικής και άδικης μεταχείρισης.

Πρόκειται, τελικά, για το ισοδύναμο, στον χώρο της εκπαίδευσης, άδικο και εκμεταλλευτικό σύστημα που έχουν επιβάλει οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις στο πεδίο της οικονομίας. Γι' αυτό και ο αγώνας πρέπει να είναι διπλός.

* Ο Παύλος Χαραμής είναι πρόεδρος του ΚΕΜΕΤΕ της ΟΛΜΕ

avgi.gr

Tags: Πρότυπα πειραματικάδημόσια σχολείαεκπαιδευτική ανισότητα