Αξιολόγηση των σχολικών μονάδων: πόσα δόντια έχει αυτό το τέρας;

08:25 26/10/2017 - Πηγή: Alfa Vita

της Νατάσας Σπανούδη

Διανύουμε το πρώτο μισό της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, η οποία με βρήκε και πάλι άνεργη. Άνεργη για άλλη μια φορά και διπλά απογοητευμένη! Μια φορά απογοήτευση για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα κι άλλη μια επιπλέον για το βρετανικό. Το βρετανικό σύστημα το γνώρισα ως δασκάλα πρωτοβάθμιας για δύο συνεχόμενα ακαδημαϊκά έτη. Στην ερώτηση που μου κάνουν συνήθως -όταν ακούν ότι υπήρξα δασκάλα στο Λονδίνο- «Πώς σου φάνηκε;» απαντώ στεγνά «Σιχάθηκα να διδάσκω!». Ο λόγος ήταν ένας και αναπόφευκτος: η αξιολόγηση! Ναι, μιλάμε για την ίδια αξιολόγηση που οι

δύο τελευταίες κυβερνήσεις προσπάθησαν και προσπαθούν να εφαρμόσουν με βάση το Μνημόνιο Συνεννόησης που συμφωνήθηκε τον Αύγουστο του 2015 στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής.

Για τη Μ. Βρετανία, η αξιολόγηση ως έννοια είναι βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα μιας άκρως νεοφιλελεύθερης κοινωνίας με όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το φόντο της ανισότητας. Δεν θεωρώ καθόλου τυχαίο αυτό που συμβαίνει με την εκπαίδευση στην Αγγλία. Ακριβώς, όπως όλα εξελίσσονται αυτή τη στιγμή σε επίπεδο κοινωνικό και πολιτικό στη χώρα, έτσι εξελίσσονται και στο εκπαιδευτικό τους σύστημα. Η παιδεία στη Μ. Βρετανία αντανακλά μια κοινωνία η οποία εκμηδενίζει ό,τι κινηματικό προσπαθεί να αναδειχθεί, μετατρέποντάς το σε μια «εύπεπτη» κοινωνική εκδήλωση. Σε απλά ελληνικά το κάνει mainstream και το αποδυναμώνει. Για παράδειγμα και για να γίνω κατανοητή σε όλους -άλλωστε αυτός είναι ο στόχος αυτού του άρθρου- οι Άγγλοι, αλλά δυστυχώς και το μεγαλύτερο κομμάτι των μεταναστών που κατοικούν εκεί, θεωρούν ριζοσπαστικό ένα ρεύμα μικροεπιχειρηματιών -να το πω έτσι για να συνεννοηθούμε- οι οποίοι πλάθουν βουτήματα τσαγιού χωρίς γλουτένη, πλέκουν καπέλα από μπαμπού και πάει λέγοντας. Αυτό το ονομάζουν οικολογία και κοστίζει πολλά, όταν αποφασίσεις να το στηρίξεις, βρε αδερφέ… Ε! Λοιπόν, το στηρίζουν οι πλούσιοι! Επίσης, έννοιες όπως αλληλεγγύη ή κοινοκτημοσύνη πλέον κοσμούν διαφημιστικά αφισάκια για τα παζάρια vintage ρούχων.

Κάπως έτσι είναι και τα πράγματα στην παιδεία. Για τους Άγγλους είναι ένα καλοπροσαρμοσμένο προϊόν (στους όρους της ελεύθερης αγοράς της Αγγλίας) που πλασάρεται ως μαθητοκεντρικό, διαπολιτισμικό και δημοκρατικό. Εγώ όμως θα έλεγα …επικίνδυνο! Παιδιά και δάσκαλοι της χώρας υποδοχής, αλλά και μετανάστες συμμετέχουν στη διδακτική διαδικασία ισότιμα μόνο φαινομενικά. Ως δασκάλα στην Αγγλία είχα μαθητές που ήρθαν κρυφά από την χώρα τους φοβισμένοι και κρυμμένοι σε ένα τραίνο. Κάθε μέρα ένιωθα να ταυτίζομαι όλο και περισσότερο με την αγωνία των παιδιών αυτών. Ειδικά, όταν οι συνάδελφοι και οι ανώτεροι του εργασιακού μου περιβάλλοντος έκρυβαν τα ρατσιστικά τους σχόλια πίσω από μικροαστικές ευγένειες που μοναδικό σκοπό είχα να καταδείξουν ότι είμαι «προσωρινή». Στο σημείο αυτό τον εφιάλτη έρχεται να συμπληρώσει η αξιολόγηση! Μια γραφειοκρατική, εντατικοποιημένη αξιολόγηση, η οποία έχει δύο βασικούς στόχους. Ο πρώτος, να διασφαλίσει ότι όλα τα σχολεία λειτουργούν με όρους ιδρύματος και ο δεύτερος ότι δεν θα προχωρήσουν όλα τα παιδιά στο επόμενο στάδιο εκπαίδευσης, για να μην υπάρξει συνωστισμός στην τριτοβάθμια.

Η αξιολόγηση στην Αγγλία χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο είναι η εσωτερική αξιολόγηση, κατά την οποία οι διοικητικά ανώτεροί σου μπαίνουν στην τάξη σου μια φορά το μήνα και σε αξιολογούν παρακολουθώντας σε όση ώρα κάνεις μάθημα, με κριτήρια τα οποία δεν είναι αντικειμενικά και δεν έχουν να κάνουν με τις επιστήμες της αγωγής. Τα κριτήρια τους είναι κυρίως συναισθηματικά μιας και τα διοικητικά στελέχη ενός σχολείου δεν είναι εκπαιδευτικοί ως επί το πλείστον, αλλά εξειδικεύτηκαν στο management των σχολικών μονάδων και το ακαδημαϊκό τους υπόβαθρο είναι σχεδόν πάντα μη σχετικό με την εκπαίδευση.

Συνεπώς, οι μετανάστες εκπαιδευτικοί που έχουν έρθει ως απόφοιτοι πανεπιστημίων με πτυχία στην εκπαίδευση και τη διδακτική, πέφτουν πάνω στο τείχος του συμπεριφορισμού που τους θέλει να είναι από χαμογελαστοί μέχρι χαζοχαρούμενοι, επειδή για έναν πραγματικά άσχετο σε θέματα επιστημών της αγωγής (όπως είναι τα στελέχη που προανέφερα), μόνο έτσι έχεις κάνει τη δουλειά σου σωστά και ας μην επήλθε ποτέ η επίτευξη του διδακτικού σου στόχου. Επίσης, κομμάτι της εσωτερικής και συγκριτικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών αποτελεί και η εικόνα των βιβλίων των μαθητών, τα οποία δεν είναι εκ των προτέρων τυπωμένα, αλλά καλείσαι εσύ ως δάσκαλος να τα φτιάξεις κολλώντας αυτοκόλλητα και φωτοτυπημένες ασκήσεις με συγκεκριμένη διάταξη. Αυτό το έκανα κάθε μέρα για 90 βιβλία και έπρεπε να εφαρμόζω και διαφοροποίηση – και εδώ κακή χρήση μιας λέξης, ανάλογα με το γνωστικό επίπεδο των παιδιών. Σε κάθε περίπτωση, αν είσαι Βρετανός με τη βούλα, τα λάθη παραβλέπονται! Αν δεν είσαι Βρετανός, αν συμμετέχεις στο σωματείο σου και αν το ακαδημαϊκό σου υπόβαθρο είναι ανώτερο των ανωτέρων σου, τότε «κιτρινίζεσαι»!

Εξάλλου, είναι προτιμότερο τα λάθη των παιδιών να μην φαίνονται μέσα στα βιβλία τους, γιατί αυτό κοστίζει στον αναλυτικό μέσο όρο της τάξης σου και στην ίδια σου την καριέρα. Έτσι, όταν η διεύθυνση εξετάσει τα ηλεκτρονικά δεδομένα που έχεις περάσει στο σύστημα για τους μαθητές σου, τους μετράει κεφάλι και λάθος, ώστε να βγει ένα καθαρό ποσοστό επιτυχίας ή αποτυχίας για σένα και τα παιδιά. Τα σχολεία λοιπόν στην Αγγλία είναι γραφειοκρατικά οργανωμένα ιδρύματα. Υπεύθυνος για την επικράτηση αυτού του συστήματος αξιολόγησης είναι ο OFSTED, η επιτροπή αξιολόγησης του Αγγλικού κράτους, η οποία έχει να κάνει με την εξωτερική αξιολόγηση -κάτι που εξηγώ παρακάτω. Ο OFSTED είναι η επιτροπή αξιολόγησης που ιδρύθηκε το 1992. Στις αρμοδιότητές του περιλαμβάνεται κι η επιθεώρηση 20.000 σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η επιτροπή αυτή λοιπόν, εξετάζει το εκπαιδευτικό έργο με βάση: α) τα επιτεύγματα των μαθητών και τα επίπεδα απόδοσης (χωρίς καμία διαφοροποίηση για τα σχολεία που έχουν παιδιά μεταναστών με αποτέλεσμα την υποβάθμιση και το κλείσιμο τους), β) την ποιότητα των παροχών και γ) την ηγεσία και διοίκηση. Όλα αυτά εξετάζονται όχι ποιοτικά, αλλά μέσω της κεντρικής βάσης των δεδομένων που έχει το κάθε σχολείο.

Οι επιθεωρητές, όταν επισκεφτούν απροειδοποίητα τα σχολεία, μπαίνουν στη βάση δεδομένων όπου ο κάθε εκπαιδευτικός έχει αποθηκεύσει τα αριθμητικά αποτελέσματα προόδου των μαθητών του και, αν αυτά ικανοποιούν τα κριτήρια, η σχολική μονάδα αξιολογείται αναλόγως και κατ’ επέκταση η διοίκησή της. Αν, λοιπόν, η διοίκηση δεν έχει τα αποτελέσματα που πρέπει, ώστε να κρατήσει τις θέσεις και τον μισθό των εκπαιδευτικών – σε απολύουν ή σε εξωθούν σε παραίτηση. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται εξωτερική αξιολόγηση. Οι Βρετανοί έχουν στολίσει αυτή τη διαδικασία με όρους καθαρά προοδευτικούς για την εκπαίδευση και ριζοσπαστικούς όπως «Κριτική Παιδαγωγική», «διαφοροποίηση», «διαθεματικότητα». Η αξιολόγηση καθορίζει και τη χρηματοδότηση των σχολείων. Σχολεία που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες υποχρηματοδοτούνται κι έτσι αδυνατούν να παρέχουν την επόμενη χρονιά τα διδακτικά μέσα που παρέχουν άλλα «καλά» σχολεία. Δεν είναι δύσκολο να μαντέψει κάνεις ότι τα περισσότερα κακώς χρηματοδοτούμενα σχολεία είναι αυτά σε περιοχές μεταναστών.

Το εκπαιδευτικό σύστημα τους επί της ουσίας είναι άδικο! Από τη βάση του αν το εξετάσεις είναι σάπιο! Οι δάσκαλοι είναι απόφοιτοι διαφορετικών πεδίων βασικών σπουδών με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αξιολογήσουν και να εφαρμόσουν μεθόδους που θα διευκολύνουν όλα τα παιδιά στη διαδικασία της ένταξης και της συμμετοχής τους στην τάξη. Στην Αγγλία, λοιπόν, εσκεμμένα δημιουργήθηκαν σχολεία και εκπαιδευτικοί πολλών ταχυτήτων και εσκεμμένα υποβαθμίστηκε η διδακτική διαδικασία, κάνοντας τους εκπαιδευτικούς κυρίως γραμματείς, οι οποίοι τρέμουν μην χάσουν τη δουλειά τους, ενώ ταυτόχρονα τη μισούν!

Κλείνοντας, θα πω κάτι που νοιώθω ότι οφείλω να τονίσω. Το κίνημα πρέπει να σταματήσει να παρακολουθεί μουδιασμένο τις εξελίξεις. Όποιες πληγές άφησε το καλοκαίρι του 2015 πρέπει να τις προσπεράσει, να ανασυγκροτηθεί και να αντιμετωπίσει μαζικά όλη αυτή την εκπαιδευτική, πολιτική και κοινωνική αναδιάρθρωση.

Στην περίπτωση που εφαρμοστεί η αξιολόγηση ή μάλλον πιο σωστά στην περίπτωση που το μέτωπο της παιδείας δεν συγκροτηθεί, όπως οφείλει να κάνει μαζικά, απέναντι σε όλη αυτή την εκπαιδευτική αναδιάρθρωση που σκοπό έχει μόνο να εξυπηρετήσει τις επιταγές των διατάξεων των Μνημονίων και επιτρέψει έτσι τελικά την εφαρμογή της, θα βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση να μιλάμε για τη σφοδρότερη νεοφιλελεύθερη επέλαση στη δημόσια εκπαίδευση της Ελλάδας, για πρώτη φορά τόσο αποτελεσματικά και δραστικά.

Πηγή: Σελιδοδείκτης

αξιολόγηση