Επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας για τη φθίνουσα πορεία των μαθηματικών και κατά επέκτασιν της εκπαίδευσης

09:15 3/9/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ Παιδείας,

αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ

και άξια στελέχη του Υπουργείου,

Το 2018 ορίστηκε ως το έτος των μαθηματικών, τα φώτα έχουν στραφεί στις θετικές επιστήμες και κυρίως στο μάθημα των μαθηματικών. Έως τώρα, σε όλη την Ελλάδα, πραγματοποιήθηκαν πολλά συνέδρια και εκδηλώσεις εξυμνώντας τη σπουδαιότητα και τη σημαντικότητα αυτού του μαθήματος για την ομαλή εκπαίδευση των ανηλίκων.

Ωστόσο, αν αποστασιοποιηθούμε από τη λάμψη και τα όμορφα λόγια, θα αντιληφθούμε τη φθίνουσα πορεία αυτού

του μαθήματος σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Στην ουσία, κάθε χρόνο παρατηρείται συρρίκνωση του ενδιαφέροντος των μαθητών για το συγκεκριμένο αντικείμενο και απαξιωτική στάση όχι μόνο για το μάθημα, αλλά και γενικότερα για το σχολείο.

Προφανώς, το βασικό μερίδιο ευθύνης αποδίδεται στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι όμως αποτελούν τη σταθερά του προβλήματος, είναι οι ίδιοι τις τρεις τελευταίες δεκαετίες! Χρειάζεται, λοιπόν, να αναζητήσουμε τα αίτια της πτώσης, της καθίζησης και της αδιαφορίας των μαθητών στις μεταβλητές του προβλήματος.

Είναι γεγονός ότι, στις Πανελλαδικές εξετάσεις της τελευταίας διετίας, υπήρξε μεγάλοποσοστό αποτυχίας – αγγίζει το 84% – των μαθητών που είχαν επιλέξει την ομάδα Προσανατολισμού Οικονομίας και Πληροφορικής. Πράγματι, ήταν τρομακτικό και απογοητευτικό το ποσοστό των υποψηφίων που βαθμολογήθηκαν κάτω από τη βάση. Πολύ λίγοι κατάφεραν να πιάσουν τη βάση ή και να γράψουν υψηλότερα στο μάθημα των μαθηματικών κατά τα σχολικά έτη 2016 -17 και 2017 -18, μολονότι τα δύο θέματα, που συνήθως προσφέρουν τη βαθμολογική βάση, προσιδίαζαν σε θέματα του σχολικού βιβλίου.

Σας διαβεβαιώνουμε ότι, αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι καθηγητές κάνουμε την αυτοκριτική μας και αναζητούμε τις ευθύνες που μας αναλογούν. Διαπιστώνουμε όμως ότι δεν είμαστε οι μόνοι «ένοχοι» σε αυτή την εσφαλμένη διαδρομή. Διαπιστώνουμε ότι από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας σε συνεργασία με το Ι.Ε.Π. έχουν δοθεί οι οδηγίες, ο συντονισμός και ο προσανατολισμός του μαθήματος. Διαπιστώνουμε, δηλαδή, ότι, ακόμη κι αν λειτουργήσουμε με άριστο τρόπο και επιτελέσουμε με ακρίβεια τον ρόλο μας, υπάρχει πρόβλημα το οποίο δεν λύνεται από την πλευρά μας. Άλλωστε, ποιος αγνοεί ότι η κυβέρνηση σπέρνει, οι καθηγητές οργώνουν και η κοινωνία με τη σειρά της θερίζει; Ποιος δεν γνωρίζει ότι, για να θερίσουμε επιτυχίες, μόρφωση, καλύτερη παιδεία στη χώρα μας, πρέπει αρχικά η ηγεσία να σπείρει;

Ως εκ τούτου, επιθυμούμε να θεωρήσετε ότι είμαστε η «φωνή» της εκπαιδευτικής κοινότητας και απευθυνόμαστε στα κυβερνητικά «αυτιά», με απώτερο στόχο τη συνεργασία, εφόσον μόνο ως ένα σώμα θα οδηγηθούμε στην ανοδική πορεία που αξίζει στη χώρα μας. Επιθυμούμε να θεωρήσετε ότι είμαστε το ιστίο των κοινωνικών προσδοκιών και αναμένουμε να «φυσήξετε» ούριο άνεμο για την αίσια συμπόρευσή μας και όχι να ρίξετε άγκυρα διαιωνίζοντας την απαξίωση του εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο ομολογουμένως κατακρημνίζεται από την αδιαφορία.

Αισθανόμενοι, λοιπόν, πλήρως την ευθύνη και την υποχρέωσή μας προς τη νέα γενιά, θα επιχειρήσουμε χωρίς διάθεση υπερβολής να μεταφέρουμε την κατάσταση που επικρατεί στα σχολεία της Ελλάδας και δη στο μάθημα των μαθηματικών, προκειμένου να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα:

• Τα μαθηματικά διδάσκονται από εκπαιδευτικούς που δεν επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ούτε έχουν την απαραίτητη γνώση για το συγκεκριμένο αντικείμενο. Αναφερόμαστε σε λειτουργούς της εκπαίδευσης οι οποίοι δεν συμμετείχαν στις Πανελλαδικές εξετάσεις του μαθήματος των μαθηματικών και στερούνται γνωστικής επάρκειας στα μαθηματικά, αλλά ρυθμίζουν την τύχη και την εξέλιξη των μαθητών. Εν προκειμένω, τονίζουμε ότι, καθώς στην Ε΄ και στην Στ΄ τάξη του Δημοτικού διδάσκονται αρκετά απαιτητικές και σημαντικές έννοιες των μαθηματικών, οι βάσεις που θα λάβει ο μαθητής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα καθορίσουν τη σχέση του με το μάθημα στη μετέπειτα πορεία του.

• Οι μαθητές του Λυκείου αδιαφορούν για το μάθημα των μαθηματικών, διότι όλοι προβιβάζονται στην επόμενη τάξη λόγω του μέσου όρου των 9,5 βαθμών! Είναι προφανές ότι μερικά μαθήματα της Α΄ και της Β΄ Λυκείου δίνουν τη σανίδα σωτηρίας για να περάσουν οι μαθητές τα απαιτητικά μαθήματα, όπως είναι και τα μαθηματικά… Όπερ σημαίνει: δεν είμαι καλός στα μαθηματικά αλλά στα Θρησκευτικά διαπρέπω!

• Η Β΄ τάξη Λυκείου είναι μια μεταβατική χρονιά, κατά την οποία όλοι οι μαθητές επιλέγουν κατευθύνσεις. Αυτό και μόνο θέτει τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας σε δεύτερη μοίρα. Επιπροσθέτως, κάποιοι μαθητές μελετούν πρόωρα την ύλη της Γ΄ τάξης, παραμελώντας τα μαθήματα της Β΄ τάξης ήδη από τον Φεβρουάριο!

• Τα μαθηματικά Γενικής Παιδείας στη Γ΄ Λυκείου αφήνουν εντελώς αδιάφορους όλους τους μαθητές! Γνωστός ο λόγος… Δεν εξετάζονται στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Αυτό το μάθημα, στο οποίο πριν από λίγα χρόνια εξετάζονταν οι υποψήφιοι των Παιδαγωγικών Σχολών (και όχι μόνο), είναι πλέον παρελθόν! Ας ληφθεί υπόψη, επίσης, ότι τα μαθηματικά, όπως και όλα τα μη πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα Γενικής Παιδείας, δεν διδάσκονται σε αρκετά Δημόσια σχολεία και στα περισσότερα (αν όχι όλα) Ιδιωτικά σχολεία. Εξάλλου, δεν είναι κρυφό μυστικό ότι ένα μάθημα που δεν εξετάζεται ή δεν παίζει ρόλο στη βαθμολογία των Πανελλαδικών Εξετάσεων, δεν το διδάσκουμε… Αποτέλεσμα: όλοι οι μαθητές επικεντρώνονται στα τέσσερα μαθήματα Προσανατολισμού.

• Οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου οι οποίοι ακολουθούν Θετικό Προσανατολισμό έχουν διχοτομηθεί: σε αυτούς που εξετάζονται στα Μαθηματικά και σε εκείνους που εξετάζονται στη Βιολογία. Αμφότεροι αμελούν αντίστοιχα το μάθημα που δεν επηρεάζει τον βαθμό τους για την εισαγωγή τους στα Ανώτατα και Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Άλλωστε, διανύουν τη χρονιά κατά την οποία κρίνεται το μέλλον τους, οπότε «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»… Κατ’ επέκταση, ο καθηγητής αντιμετωπίζει την αδιαφορία και την απαξίωση των μισών μαθητών, με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η ομαλότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η διαχείριση της τάξης να γίνεται όλο και πιο απαιτητική.

• Παρατηρείται, τέλος, η εισαγωγή σε Μαθηματικό Τμήμα ακόμη και υποψηφίων που βαθμολογήθηκαν στο πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα των μαθηματικών κάτω από 20/100! Δυστυχώς, πλέον οι σχολές των μαθηματικών είναι χαμηλόβαθμες, πχ. το Μαθηματικό Σάμου έχει βάση 10.088! Και στην περίπτωση αυτή η πορεία είναι γνωστή: αρκετές θέσεις καταλαμβάνονται από φοιτητές που δεν ταιριάζουν στο τμήμα, με αποτέλεσμα να καθυστερούν και μαζί τους ένα ολόκληρο σύστημα.

Το σύνολο των προηγούμενων διαπιστώσεών μας καθιστά πασίδηλη τη μέγιστη αναγκαιότητα - πρόκληση, με την οποία έχουμε χρέος όλοι να αναμετρηθούμε. Εξάλλου, όταν φέρεσαι πως είσαι ο «γκρεμιστής», οφείλεις να είσαι και ο «χτίστης»… Για αυτόν τον λόγο, θα παρουσιάσουμε ακολούθως τα αιτήματά μας, τα οποία συνιστούν ταυτόχρονα προτάσεις για την άμεση βελτίωση και την πρόοδο των Ελληνικών Σχολείων, αρχής γενομένης από το μάθημα των μαθηματικών.

• Αρχικό αξίωμα: Οι μαθηματικοί να διδάσκουν μαθηματικά! Ναι, δεν είναι σωστό, δεν είναι δίκαιο οι μαθητές να διδάσκονται μαθηματικά από εκπαιδευτικούς που δεν είναι μαθηματικοί.

Πρόκειται για ένα απαιτητικό μάθημα, η προσέγγιση του οποίου είναι εξαιρετικά δύσκολη, αν ο εκπαιδευτικός δεν έχει αφιερώσει απροσμέτρητες ώρες μελέτης.

• Απαιτείται να διατηρηθεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα για οκτώ έτη τουλάχιστον, ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγησή του και η εξαγωγή συμπερασμάτων. Η σταθερότητα αυτή θα αποτρέψει την κατά τα ειωθότα επαναλαμβανόμενη αναστάτωση και θα επιτρέψει τη δυνατότητα να είναι κοινώς γνωστό τι θα αντιμετωπίσει σε όλη την εκπαιδευτική του διαδρομή ακόμη και ο μαθητής της Πέμπτης Δημοτικού!

• Χρειάζεται η απαιτούμενη ύλη για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις να συμπεριλαμβάνει γνώσεις τόσο από τη Β΄ όσο και από τη Γ΄ τάξη Λυκείου (ύλη δύο ετών). Στην πραγματικότητα, αναβαθμίζεται η Β΄ τάξη και αποφεύγεται η στείρα αποστήθιση των γνώσεων.

• Επιβάλλεται η εξεταζόμενη ύλη να παραμείνει γνωστή και αμετάβλητη κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, με την απαραίτητη προϋπόθεση να έχει ανακοινωθεί από το τέλος της προηγούμενης χρονιάς.

• Κρίνεται απολύτως αναγκαίο να εκπονηθούν νέα βιβλία μαθηματικών για την Α΄ και τη Β΄ τάξη των Επαγγελματικών Λυκείων. Οι μαθητές των ΕΠΑΛ αδυνατούν να διδάσκονται τα ίδια βιβλία με τους μαθητές των ΓΕΛ.

• Θεωρείται απαραίτητο να εξετάζονται στο μάθημα των μαθηματικών και οι μαθητές που επιλέγουν τον Τομέα της Υγείας. Τα μαθηματικά και Ιατρική διέπονται από άρρηκτη σχέση, η οποία δεν πρέπει να αγνοηθεί. Αυτή ακριβώς η σύνδεση έχει τεκμηριωθεί από αρκετά επιστημονικά συνέδρια. Ο Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών και πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, κ. Γεώργιος Δάσιος, δύναται, αγαπητέ Υπουργέ, να σας γνωστοποιήσει την έρευνα «Μαθηματικά Πρότυπα στις απεικονίσεις του εγκεφάλου». Πέραν τούτων, τα εφαρμοσμένα μαθηματικά είναι δυνατόν να αποτελέσουν ισχυρό εργαλείο για την πρόβλεψη της γένεσης και της εξέλιξης διαφορετικών τύπων καρκίνου, σύμφωνα με σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου του Waterloo. Επίσης, στη διεθνή βιβλιογραφία σημειώνεται ότι ειδικοί επιστήμονες των Πανεπιστημίων του York και του Torino που συνεργάζονται με μια παγκόσμια ηγετική ομάδα στο Πανεπιστήμιο του Connecticut των ΗΠΑ, χρησιμοποιούν τα Μαθηματικά ως εργαλείο για να εξάγουν ακριβείς λεπτομέρειες της δομής της πρωτεΐνης των νανοσωματιδίων, καθιστώντας τα πιθανώς πιο χρήσιμα στον σχεδιασμό εμβολίων1

. Κοντολογίς, υπάρχει πλήθος παραδειγμάτων που πιστοποιούν τη σχέση των Μαθηματικών με την Ιατρική, αρκεί να την αποδεχτούμε και να την αξιοποιήσουμε στο νέο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

• Είναι, τέλος, σημαντικό οι υποψήφιοι που δεν κατακτούν τη βάση της βαθμολόγησης στην Πανελλαδική Εξέταση του μαθήματος των μαθηματικών (50/100) να μην εισάγονται στις μαθηματικές σχολές, όπως άλλωστε γίνεται και στα ειδικά μαθήματα (π.χ. Αγγλικά, σχέδιο κ.τ.λ.). Κατ’ αναλογία, αυτή η απαγορευτική παράμετρος θα ήταν δυνατόν να εφαρμοστεί και στην εξέταση του μαθήματος π.χ. της Φυσικής ή της Χημείας, όσον αφορά την εισαγωγή των μαθητών στις σχολές της Φυσικής ή της Χημείας αντίστοιχα.

Αγαπητέ κ. Υπουργέ Παιδείας, κλείνοντας, θα θέλαμε να σας βεβαιώσουμε ότι η επιστολή αυτή δεν έχει κομματικό χαρακτήρα και δεν αποσκοπεί να διενεργήσει μικροπολιτική στην πλάτη των μαθητών. Μοναδική της επιδίωξη είναι η ενημέρωση της ηγεσίας για την κατάσταση των σχολείων τα τελευταία χρόνια, ώστε να ληφθούν οι αναγκαίες αποφάσεις. Αν την αγνοήσετε, θα γνωρίζουμε τουλάχιστον ότι είστε ενημερωμένος και συναινείτε στη διατήρηση της κακοδαιμονίας

1 Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό : The Biophysical Journal, με τον τίτλο «Principles Governing the SelfAssembly of Coiled-Coil Protein Nanoparticles» και της υπάρχουσας κατάστασης. Προσδοκούμε το αντίθετο και ευχόμαστε να αναχαιτίσουμε την φθίνουσα πορεία της εκπαίδευσης και κυρίως στο μάθημα των μαθηματικών. Σας χρειαζόμαστε…

Μάκης Χατζόπουλος,

Καθηγητής Μαθηματικών

Μάκης Χατζόπουλοςμαθηματικά