Φύλλα φθινοπώρου, φύλλα στοχασμού, φύλλα ζωής…

10:08 20/9/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Αρθρογράφος: Νίκος Τσούλιας

Φύλλα πεσμένα αγκαλιά με το χώμα, στο γνωστό ραντεβού, έτοιμα να πέσουν, για να ξανανέβουν ως χυμοί ζωής, ως βλαστοί θαλεροί στα ίδια κλαδιά, φύλλα που παίζουν με τα χρώματα και με την τέχνη, που επιζητούν το χώμα για να παίξουν το παιχνίδι της φθοράς και της δημιουργίας, φύλλα που ο σκοπός τους στομώνει στο δρόμο του ανθρώπου, που στρώνουν χαλί στο καινούργιο ξεκίνημα της ζωής, φύλλα των χρωμάτων και του φθινοπώρου, φύλλα στοχασμού – φύλλα ζωής, φύλλα παντού…

Είναι

που η παιδική και όχι μόνο ανεμελιά αρχίζει να συρρικνώνεται σαν μια κουκκίδα στη θύμηση, είναι που ο ήλιος μικραίνει τους κύκλους του, που το φως αδυνατίζει και η ημέρα μαζεύει, είναι που η φθίση και η αποικοδόμηση γνωρίζουν μέρες δόξας, που ο ουρανός αρχίζει να ξαναστέλνει το υγρό δώρο του στη γη, που η φύση ανακαλύπτει τα χρώματα όχι στα λουλούδια αυτή τη φορά αλλά στα φύλλα του φθινοπώρου κι αυτά αρχίζουν το παράξενο ταξίδι τους. Είναι φύλλα στοχασμού, είναι φύλλα ζωής!

Ναι, ένα ταξίδι κάνουν. Και αδυνατίζουν για να μπορούν να αποκοπούν και αφήνουν τους χυμούς τους κληρονομιά γενναιόδωρη σ’ ό,τι τα έθρεψε, σ’ ό,τι θα τα θρέψει, σε ό,τι θα τα θρέφει εσαεί. Και ξεπρασινίζουν για να ταξιδέψουν στη χώρα του κίτρινου, του καφέ, του κόκκινου, περνάνε πολλές χώρες, μέχρι να έλθει το αεράκι και εκείνος ο νόμος που το σάπιο μήλο ανακάλυψε στους ανθρώπους για να λικνιστούν στου ανέμου την πνοή και στα συρίγματά του και να περάσουν στην άλλη ζωή, στο χώμα, εκεί που γεννήθηκαν και από εκεί που θα ξαναγεννηθούν και θα ξαναγεννηθούν και θα ξαναγεννιούνται και θα παίζουν τον κύκλο το δικό τους μαζί με τον κύκλο της ζωής.

Και είναι η γλυκιά μελαγχολία της εποχής που τόσο γοητευτικά την αποδίδουν χρωματίζοντας βουνοπλαγιές και μικρές φυτογωνιές ακόμα και δέντρα μοναχικά με άπειρους αποχρώσεις του κίτρινου και άλλες τόσες αποχρώσεις του καφετί και του κόκκινου και άλλες τόσες και τόσες αποχρώσεις – χρωματοκαταιγίδες φαντασιακές – άγνωστων χρωμάτων γι’ οποιαδήποτε άλλη έκφραση της φύσης. Και είναι αυτή η γλυκιά μελαγχολία – μοναδική δωρεά των φύλλων του φθινοπώρου – που απλώνεται στο λογισμό μας και στην ψυχή μας και μπορούμε να ρεμβάζουμε με το βλέμμα μας σε ένα ταπεινό μέρος της φύσης και να χανόμαστε μέσα από τις πύλες των άπειρων αποχρώσεων στης σκέψης μας σε απάτητα μονοπάτια και να συναντάμε και να ξανασυναντάμε τον εαυτό μας διαρκώς, και περνάνε τα χρόνια σε μια γραμμική και μόνο πορεία και οι εποχές οι δικές μας τραβάνε και αυτές ευθεία, ενώ η φύση κύκλους κάνει..

Και είναι αυτή η συνάντηση του βλέμματός μας στις άπειρες αποχρώσεις των φθινοπωρινών φύλλων που μάς γεννάει το μόνιμο παράπονο της φορτωμένης από τους χρόνους ζωής μας: γιατί και εμείς να μην κάνουμε κύκλους που κάνουν αυτά τα ταπεινά βλαστήματα και να γεννιόμαστε και να ξαναγεννιόμαστε και να ξεπεταγόμαστε από το ξερό κλαδί κάποιας ανάλογης έκφρασης της ανθρώπινης ζωής· παράπονο που τόσο εύστοχα το είχε εκφράσει ο Π. Παλαιολόγος σε χρονογράφημά του. Τι παιχνίδι παίζουν τα φυτά και ο ήλιος και η γη και αναδύεται ο καμβάς των φυτοχρωμάτων του φθινοπώρου και το ξανθοκίτρινο γίνεται όλο και πιο σκούρο για να συναντήσει του χώματος τη μονοχρωμία και να χαθεί στης λάσπης την ταπεινότητα;

Τι παιχνίδι παίζει η χλωροφύλλη και όλη η ομάδα των χρωστικών στο μοριόκοσμο και μετασχηματίζονται κάνοντας τα φυλλοβόλα δέντρα να φαίνεται ότι χάνουν τη φυλλωσιά τους και να παίζουν με την τέχνη του γκρίζου χρώματος του αποφυλλωμένου ξύλου και με το σύριγμα των γυμνών κλαδιών στου χειμώνα τα καμώματα; Τι παιχνίδι παίζει η φύση και προσπαθεί να μιμηθεί την τέχνη του ανθρώπου – ενώ ξέρουμε ότι η τέχνη μιμείται τη φύση – και φτιάχνει πίνακες και πίνακες ζωγραφίζοντας σε όποια γωνία της θέλει; Τι μηνύματα κουβαλάει ένα χρυσοκίτρινο φύλλο και θέλει να το δώσει μόνο στη γη κρύβοντάς το μες στο χώμα;

Και προσπαθούν οι άνθρωποι με το πνεύμα τους να συλλάβουν την όλη εικόνα, να μη χαθούν στη μέθη των χρωμάτων, αλλά τι να πρωτοσυλλάβουν που όλα είναι σε διαρκή μετασχηματισμό; Όχι, η επιστήμη δεν αρκεί, την έχει φάει ο αναγωγισμός, εξηγεί και εξηγεί στο μικροσκοπικό πεδίο και το ερμηνευτικό κενό παραμένει, η σκέψη μας δεν ικανοποιείται, η ψυχή μας στεγνή, το πνεύμα μας πιο ανήσυχο. Γι’ αυτό στοχαζόμαστε και αναστοχαζόμαστε, γι’ αυτό αναρωτιόμαστε και μελαγχολούμε.

Είναι ο στοχασμός του Α. Καμύ που βρίσκει τόσο εύκολα την ομορφιά του Κόσμο: «Το φθινόπωρο είναι μια δεύτερη άνοιξη, όπου κάθε φύλλο είναι ένα λουλούδι», είναι το πνεύμα της Πολυδούρη που μελαγχολεί: «Φίλε, τοῦ φθινοπώρου ἡ Ὥρα ἐκεῖ στὴν πόρτα μου ἦρθε δίχως νὰ διστάζη», είναι ο οίστρος του Σαχτούρη που στοχάζεται «έξω τα φύλλα του καιρού βάφονται μέσα στο αίμα», είναι ο λογισμός του Ν. Δήμου που σημειώνει ότι «κάθε φορά το κίτρινο φύλλο είναι είδηση, είναι νέο, όπως κάθε γενεά που το αντιμετωπίζει, όπως κάθε φθινόπωρο, όλα ξανάρχονται αλλά τίποτα δεν είναι ίδιο, στο κάθε πράσινο φύλλο ζούνε όλα τα κίτρινα που λησμονήσαμε», είναι του Ν. Καββαδία μιας «Θύμισης» ο πικρόγλυκος συλλογισμός «Μὲ τὰ ξερόφυλλα τὸ πῆρε ὁ ἀγέρας τοῦ φθινοπώρου / τὸ κλέψαν τὰ καράβια τὰ λευκόπανα. / Φτωχὴ ψυχὴ … Προσμένοντας ἀπόμεινες», είναι του Τ. Λειβαδίτη το σκίρτημα του κόσμου των Χειρόγραφων συμβόλων του “το φθινόπωρο θα μαζέψω όλα τα φύλλα στην πόρτα μου / να γείρει η χαμένη ζωή μου”, είναι του Λαπαθιώτη ο Πόθος ο γλυκός «Βαθὺ χινόπωρο γοερό, πόσο καιρὸ σὲ καρτερῶ / μὲ τὶς πλατιές, βαριές σου στάλες / τῶν φύλλων ἄραχλοι χαμοί, τῶν δειλινῶν ἀργοὶ καημοί, / ποῦ μὲ μεθούσατε τὶς ἄλλες…».

Είναι τα ερωτήματα του κάθε ανθρώπου στους χορούς του φυλλορροήματος που του πλημμυρίζουν τους απέραντους τόπους της ανέκφραστης σκέψης. Πώς γίνεται και αυτά τα παραιτημένα φύλλα γίνονται πηγή ζωής; Δεν μπορούμε να κλέψουμε το μυστικό τους, να μάθουμε πώς γεννιέται η ζωή μέσα από το θάνατο;

Ετικέτες: Νίκος Τσούλιας