Η εξέλιξη των ανδροειδών

21:46 2/12/2012 - Πηγή: Alfa Vita

Tweet Κατηγορία: Επιστήμη

  Του Σπύρου Μανουσέλη   Το όνειρο της κατασκευής της τέλειας ανθρωπόμορφης μηχανής -και πώς να μην είναι τέλεια η μηχανή που θα ήταν η «αυτοπροσωπογραφία» μας- διατρέχει όλη σχεδόν την ανθρώπινη ιστορία.   Ωστόσο, τα υπέροχα ανδροειδή των προηγούμενων αιώνων δεν ήταν σε θέση να αναδρούν διορθωτικά στη λειτουργία τους, αν κάτι πήγαινε στραβά. Μόνο μετά την επινόηση των ηλεκτρονικών υπολογιστικών μηχανισμών έγινε εφικτό να κατασκευαστούν πραγματικά «έξυπνες» μηχανές: ικανές να ελέγχουν αυτόματα και αναδραστικά τη

λειτουργία τους.   Σύμφωνα με τον λεξικογραφικό ορισμό, «αυτόματον» είναι ό,τι μπορεί να κινείται από μόνο του («αφ” εαυτού ενεργούν ή κινούμενον», βλ. Λεξικό Liddell-Scott). Ειδικότερα, στην κατηγορία των αυτομάτων εντάσσεται κάθε μηχανή που μπορεί από μόνη της να εκτελεί κάποιες τυπικά ανθρώπινες ή ζωικές εργασίες. Δεδομένων όμως των πρόσφατων τεχνολογικών εξελίξεων της ρομποτικής, αυτός ο κλασικός ορισμός των αυτομάτων πρέπει να θεωρείται μάλλον ασαφής.   Σήμερα περιγράφουμε ως αυτόματο μια ειδικού τύπου μηχανή -αδιάφορο αν είναι πραγματική ή δυνητική- η οποία, χάρη στην ύπαρξη ενός ενσωματωμένου προγράμματος, μπορεί: (Α) να εκτελεί ορισμένες ανθρώπινες ή ζωικές σωματικές λειτουργίες (κινητικές, αισθητηριακές κ.ο.κ.)· στην περίπτωση αυτή μιλάμε για «ρομπότ».   Και (Β) να προσομοιώνει μηχανικά, δηλαδή να αναπαράγει μέσω προγραμμάτων, κάποιες περίπλοκες συμπεριφορές ή και ανώτερες νοητικές λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου (μαθηματικούς υπολογισμούς, ομιλία, έλλογα συμπεράσματα κ.ο.κ.), οπότε μιλάμε για «ηλεκτρονικούς υπολογιστές».   Ωστόσο, ακόμη και αυτή η διάκριση των σύγχρονων αυτόματων μηχανών σε «ηλίθια ρομπότ» και «ευφυείς υπολογιστές» αποδεικνύεται αυθαίρετη, δεδομένου ότι οποιαδήποτε λειτουργία που επιτελούν τα ρομπότ βασίζεται αναγκαστικά σε κάποιο υπολογιστικό πρόγραμμα.   Θρυλικά ανδροειδή   Η λέξη-κλειδί για την κατανόηση των αυτομάτων θα πρέπει να αναζητηθεί μάλλον στον ακριβή προσδιορισμό της έννοιας «μηχανή»: ενώ κάθε αυτόματο είναι μια ειδική κατηγορία μηχανής, κάθε μηχανή δεν είναι ένα αυτόματο!   Πάντως κατά την αρχαιότητα θεωρούσαν τις μηχανές αφύσικα αντικείμενα, τα οποία με τρόπο μαγικό και δόλιο, χάρη δηλαδή σε κάποια πανουργία, μας επιτρέπουν να βγαίνουμε από δύσκολες καταστάσεις «αμηχανίας» ή, εναλλακτικά, να κυριαρχούμε πρόσκαιρα πάνω στις ακατανόητες δυνάμεις της Φύσης.   Και δεν είναι καθόλου περίεργο ότι τις πρώτες μαρτυρίες του «ναρκισσιστικού» εγχειρήματος της κατασκευής τεχνητών ομοιωμάτων του ανθρώπου τις βρίσκουμε, για μία ακόμη φορά, στην αρχαία Ελλάδα.   Από την ομηρική Ιλιάδα μαθαίνουμε ότι πρώτος ο Ηφαιστος, θείος αρχιτεχνίτης και μηχανοποιός, είχε φτιάξει θηλυκά «ανδροειδή», δηλαδή μεταλλικά πλάσματα με μορφή γυναικών (κάλλιστα θα τα ονομάζαμε σήμερα ρομπότ) για να τον υπηρετούν τόσο στο σκοτεινό εργαστήριό του όσο και στις μετακινήσεις του επειδή ήταν κουτσός.   Αυτές οι «χρυσές υπηρέτριες» ήταν, όπως λέγεται, καθ” όλα όμοιες με τις