Η γνώση είναι πάθος!

08:56 9/8/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Αρθρογράφος: Νίκος Τσούλιας

Γνώση είναι το πάθος να γίνουμε μέτοχοι του κόσμου και της κοινωνίας των ανθρώπων. Είναι έρωτας ζωής, μέθεξη σε κάθε σκίρτημα της ζωής. Γνώση είναι το πεδίο που συνεργεί να τοποθετούμε και να επανατοποθετούμε διαρκώς τον εαυτό μας στον κόσμο – σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει -, είναι η συνολική και αέναη προσπάθεια κατανόησης του εαυτού μας, που διαρκώς εξελίσσεται και είναι σε μόνιμα ερευνητική τροχιά.

Η γνώση λειτουργεί ως οδηγητικό νήμα για την αναζήτηση αυτής της τροχιάς, μιας τροχιάς που λειτουργεί και ως εμπειρικός – βιωματικός τόπος για τη συνεχή διαμόρφωσή

της, αφού πολύ ορθά σημειώνεται ότι «το δρόμο τον φτιάχνεις περπατώντας». Η γνώση μάς ανοίγει διαρκώς νέους ορίζοντες, δεν μας περικλείει και δεν μας εμπεριέχει ο εκάστοτε ορίζοντάς της. Συμμετέχοντας στον ορίζοντά της ταυτόχρονα τον αμφισβητούμε επιζητώντας τον διαρκώς καινούργιο ορίζοντα. Η μόνη «σταθερή» αναφορά παραμένει το προσωπικό μας εξελισσόμενο «είναι» που γεύεται την αλλαγή, την ξένη και τη δική του σε ένα παιχνίδι διαρκούς σχεδιασμού και επανασχεδιασμού και φαντασιακής σύλληψης του εαυτού μας. Και είναι εδώ στον πυρήνα της ταυτότητάς μας – του φωτεινού πυρήνα της ύπαρξής μας – που επιχειρείται διαρκώς η παλιννόστησή μας στην «άγνωστη χώρα» της καταγωγής μας, εδώ παίζεις με τον χρόνο, όπως και αυτός παίζει μαζί μας, παίζει ο χρόνος με τη ζωή μας και εμείς παίζουμε με το περιεχόμενο της ζωής μας.

Η γνώση θα γίνει ένας από τους τόπους της ευτυχίας μας. Εδώ θα επιδιώκουμε να κατακτήσουμε την ελευθερία του πνεύματός μας, η ψυχή μας θα βρίσκει σκιρτήματα χειραφέτησης και όμορφες αναλαμπές. Η γνώση έχει και εχθρούς· όχι δεν κινδυνεύει από το αντίθετό της, την άγνοια, αλλά από την προκατάληψη, το δογματισμό, την ημιμάθεια, τις αυθαίρετες δοξασίες, τους ανορθολογισμούς και τις νεο – μυθολογίες. Σχετική είναι η γνώση μας στην προσέγγιση της αλήθειας, αλλά η ιδέα της αλήθειας είναι πανίσχυρη και ενισχύεται από τη δική μας παρουσία, ενισχύεται και από το παιχνίδι της ζωής και από την κατάκτηση του κοινού νου και της λογικής που είναι «το πιο διαδεδομένο πράγμα στον κόσμο» (R. Descartes).

Η γνώση έρχεται «απέξω» ή πηγάζει από μέσα μας; Συμβαίνουν και τα δύο, συναντιούνται στο δρόμο, σ’ έναν δρόμο που δεν ξέρεις αφετηρίες και τερματισμούς παρά μόνο κβαντισμένες ενδιάμεσες θέσεις. Η γνώση είναι αυτή που τρέφει τη σκέψη μας, αλλά τρέφεται και από τη σκέψη μας, τη σκέψη μας που έγινε η νέα φύση μας και άνοιξε τους δρόμους στους απέραντους τόπους της συνείδησής μας. Η γνώση συνδεσμώνει την υποκειμενικότητα με την αντικειμενικότητα, ανοίγει διαρκώς νέα μονοπάτια στις περιοχές της άγνοιας, στα σύνορα γνώσης και άγνοιας ακριβώς θα γεννηθούν γόνιμες αντιπαραθέσεις και μεταφυσικές επιθυμίες, εδώ θα αναδύεται μια νέα όψη μαγείας του κόσμου, όχι αυτή που αντιστέκεται στην ερμηνεία μας αλλά μια ερωτική διάθεση για συνεχή αναζήτηση, για διαρκή επαφή με το άγνωστο που θα παραμένει άγνωστο, έστω και αν κάθε φορά μεταλλάσσεται.

Αλλά η αντίφασή μας παραμονεύει σε κάθε στιγμή στην πορεία μας προς την αλήθεια. Γιατί η γνώση προσφέρει τόση πνευματική αγαλλίαση, ενώ ταυτόχρονα το άγνωστο, αυτό που αντιστέκεται στην ερμηνεία μας, μάς προσφέρει μια ολοζώντανη υπόσχεση και μια παραμυθία για κάτι διαρκώς πιο όμορφο και πιο στοχαστικό; Γιατί η γνώση δεν οδηγεί απευθείας στην αρετή και στη νοηματοδότηση της ζωής μας όταν μάλιστα ζούμε σε έναν Κόσμο της σιωπής, σε έναν Κόσμο που μόνο η ανθρώπινη φωνή και συνείδηση έχουν κάποιο σκοπό; Γιατί το άγνωστο ασκεί τόση γοητεία στη σκέψη μας; Μόνο και μόνο επειδή «ο κόσμος αποτελεί μια “μαγεία” στο βαθμό που αντιστέκεται στην ορθολογική ερμηνεία».

Για να εξηγήσουμε την ανθρώπινη φύση και να δώσουμε μια καλύτερη πληρότητα στην αυτογνωσία μας δίνουμε το ερωτηματολόγιο στην επιστήμη και στη φιλοσοφία. Αναζητούμε τον μακρινό κοινό οικουμενικό πρόγονό μας (LUCA – Last Universal Common Ancestor), αναζητούμε τη συσχέτιση των μορίων του DNA και των γονιδίων με άλλα έμβια συγγενικά είδη, αναζητούμε την κατανόηση της φύσης μας στη αλληλουχία της γενετικής μας γραμματικής, αναζητούμε την απαρχή του κάθε ανθρώπινου όντος σε αυτό το πυκνό από γεγονότα ταξίδι της εμβρυογένεσης για να μάθουμε σε ποιο στάδιο είμαστε άνθρωποι και το πώς αναδυόμαστε από τον κόσμο των κυττάρων, αναζητούμε τις πρώτες φωνές στους προγονούς μας που δήλωναν το «εγώ», το «εσύ», το «εμείς», αναζητούμε τα πρώτα συλλογικά νοήματα στις πρωτοκοινωνίες μας, για να μάθουμε απ’ όλα αυτά «ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και πού πηγαίνουμε». Και είναι η σχέση μας με τη γνώση που μας ταξιδεύει σ’ αυτούς τους τόπους. Γι’ αυτό η γνώση είναι πάθος!

Ετικέτες: Νίκος Τσούλιας