Η σχέση μας με την ομορφιά, μια δύσκολη αλλά και απλή υπόθεση!

09:22 16/10/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Αρθρογράφος: Νίκος Τσούλιας

Ο προσδιορισμός της ομορφιάς, υπέρτατης αξίας στον πολιτισμό και στην ιστορία του ανθρώπου, στοιχείου που γλυκαίνει την τραχύτητα της ζωής, δεν είναι εύκολος. Μπορούμε σχετικά εύκολα να θεωρήσουμε κάτι ως όμορφο αλλά δεν είναι καθόλου το ίδιο να ορίσουμε το τι είναι ομορφιά.

Υπάρχει βέβαια αντικειμενική προσέγγιση της ομορφιάς αλλά είναι εξίσου αποδεκτή και η υποκειμενική θεώρησή της, οπότε το όλο ζήτημα γίνεται εκ των πραγμάτων πολύπλοκο. Κάτι μπορεί να προσδιοριστεί

ως όμορφο από έναν και κάποιος άλλος να έχει την αντίθετη άποψη, χωρίς να υπάρχει σταθερός κανόνας για να αποφανθούμε αν ισχύει το ένα ή το άλλο! Η όποια θεώρηση της ομορφιάς συνδέεται με τα αισθητικά στοιχεία των καιρών και των πολιτισμών, ακόμα και με την ηθική των ανθρώπων και τις κρατούσες κοινωνικές αξίες. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη σχετική θεώρηση της εικόνας του «γυμνού» μεταξύ της σημερινής εποχής και εκείνης της Βικτωριανής ή και της δεκαετίας του 1920. «Δεν υπάρχουν απαράβατοι κανόνες στην αναζήτηση του ωραίου», θα μας πει ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.

Καθετί που μας προκαλεί ψυχική ευφορία ή πνευματική έκσταση ή συναισθηματική κορύφωση ή γαλήνεμα ή φανέρωμα νοήματος, καθετί που μας οδηγεί σε ένα ξέφωτο αισθητικής απόλαυσης μπορεί να θεωρηθεί ως στοιχείο ομορφιάς. Αλλά η ομορφιά είναι έξω από την αίσθησή μας και τη δική μας θεώρηση των πραγμάτων και της ζωής; Φυσικά και όχι. Η ομορφιά είναι η συνάντηση του κάλλους του Κόσμου και της Ζωής με τη δική μας προσωπική ομορφιά! Αν δεν υπάρχει πλούτος ευαισθησιών, αν δεν υπάρχει γνώση και ει δυνατόν ίχνη σοφίας, δεν μπορούμε να συναντήσουμε την ομορφιά. Έτσι, για παράδειγμα, η παρακολούθηση μιας όπερας από έναν μη μύστη της δεν θα σημάνει πολλά πράγματα, ενώ για το γνώστη της και τον εραστή της θα είναι μοναδική γοητευτική εμπειρία. Αλλά η ευαισθησία ως συστατικό στοιχείο της προσωπικότητάς μας είναι και αυτή που ανοίγει άπειρες προοπτικές αναζήτησης και εύρεσης της ομορφιάς.

Εδώ υπάρχει και κάτι άλλο εξίσου σημαντικού, η αγάπη. Όταν ο άνθρωπος έχει κουλτούρα αγάπης, όταν συμμερίζεται τις αγωνίες του άλλου, όταν θέλει να γίνει μέτοχος του Κόσμου, όταν επιθυμεί σφόδρα να γευθεί τη ζωή και να νιώσει έντονα την ακτινοβολία του εαυτού του, τότε βλέπει παντού την ομορφιά της φύσης και της κοινωνίας. Δεν τη βλέπει μόνο στο ηλιοβασίλεμα ή στα λουλούδια ή στο πρόσωπο μιας γοητευτικής ηθοποιού ή στην οικονομική του ανέλιξη ή στη γενική πρόοδο ενός λαού. Τη νιώθει στην πιο απλή, στην πιο ταπεινή εκδήλωση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος: στο παιχνίδισμα των ξερών κλαδιών στο φύσημα του ανέμου ή στη σκληρή δοκιμασία τους στο ξεροβόρι, στο ξεπέταγμα ενός λουλουδιού μέσα στην ξεραΐλα, στα ροζιασμένα χέρια της γιαγιάς, στη σκληρή προσπάθεια του καταπιεσμένου για να βρει το δρόμο της ελευθερίας του…

Η ομορφιά είναι στη γνώση, στην ανακάλυψη και στη δημιουργία του καινούργιου. Η διπλή έλικα του DNA, για παράδειγμα, είναι μια ομορφιά για τη συμμετρία της αλλά και για τη δυνατότητα που μας δίνει για να ξανασυζητήσουμε τον εαυτό μας και την ιστορία και το μέλλον του ανθρώπου με μια νέα ματιά. Όταν φύτρωσαν οι σπόροι της ζήνιας που είχαν πάρει μαζί τους οι αστροναύτες και άνθισε το λουλούδι στο διαστημόπλοιο, ήταν μια νέα εποχή της ομορφιάς, άγνωστης και τόσο παραμυθένιας.

Ναι, υπάρχει ένα ζήτημα καίριο. Ο άνθρωπος που θέλει να δει την ομορφιά, θα τη βρει εύκολα. Και αντίστροφα, ο άνθρωπος που ποθεί να εκφράσει την ομορφιά, θα την εκφράσει εύκολα με τον ήπιο και γόνιμο διάλογό του, με τη σχετικότητα της άποψής του, με τη δύναμη της μετριοπάθειας και της ταπεινοφροσύνης, με το σεβασμό του σε κάθε άνθρωπο και ιδιαίτερα στους καταφρονεμένους, με το βαθύ στοχασμό του, με την έμπρακτη αλληλεγγύη του στον πάσχοντα. Η ομορφιά είναι παντού στον κόσμο και στην καρδιά μας. «Η ομορφιά είναι στο μάτι του παρατηρητή – Beauty is in the eye of the beholder».

Θέλει αγάπη και καλλιέργεια για να δημιουργείς και για να βρίσκεις την ομορφιά. Θέλει τα μάτια της ψυχής μας. «Ένας σοφός μπορεί να φτάσει στην αλήθεια. Την ομορφιά, τη φτάνει η ευαίσθητη ψυχή. Είναι πλασμένη η μία στην άλλη», θα τονίσει ο Σίλερ. Είναι ευθύνη του καθενός να βρίσκει και να δημιουργεί την ομορφιά, γιατί η ζωή χωρίς αγάπη και ομορφιά «δεν βγαίνει», είναι βαριά, γιατί η αγάπη και η ομορφιά θα εξανθρωπίσουν την ιστορία μας. Η ίδια η ζωή είναι όμορφη – όχι σαν φράση και σαν γενική διαπίστωση – αλλά ως βίωμα. Μπορούμε να το κατακτήσουμε, να ζήσουμε πραγματικά;

Ετικέτες: Νίκος Τσούλιαςομορφιά