Μερικά ζητήματα και σκέψεις για την επιλογή στελεχών στην εκπαίδευση και μία πρόταση, του Δημήτρη Παπαδόπουλου

14:28 27/3/2015 - Πηγή: Alfa Vita

Ο νέος τρόπος επιλογής στελεχών στην εκπαίδευση βρίσκεται συνέχεια στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου που αφορά εκπαιδευτικά ζητήματα. Το θέμα είναι δύσκολο και πολύπλευρο. Χρόνια ο διευθυντής αποτελεί κεντρική μορφή στη σχολική μονάδα. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στη προσπάθεια εντατικοποίησης της εκπαίδευσης στη βάση νεοφιλελεύθερων (αποτυχημένων) συνταγών και επιταγών ο ρόλος του διευθυντή άλλαξε. Τα γραφεία χωρίστηκαν, πολλά εξοπλίστηκαν πλουσιοπάροχα, δόθηκαν επιδόματα και περισσότερη εξουσία. Ο διευθυντής

έγινε περισσότερο ένα εκτελεστικό όργανο της κεντρικής εξουσίας παρά ένας συνάδελφος. Συχνά τροφοδοτούσε ανταγωνιστικές σχέσεις και προσωπικές φιλοδοξίες. Υπάρχουν βέβαια (ευτυχώς) πάρα πολλές φωτεινές εξαιρέσεις.

Εδώ ξεκινάνε μια σειρά από ζητήματα και ερωτηματικά προς σκέψη και συζήτηση.

Α) Πρέπει ο κλάδος να επιτρέψει στους διευθυντές που όλο το προηγούμενο διάστημα κάτω από την απειλή αξιολόγησης στράφηκαν κατά συναδέλφων (άφθονα παραδείγματα απειλών, επίδειξης ισχύος κλπ.) να είναι πάλι υποψήφιοι διευθυντές ή σχολικοί σύμβουλοι;

Θα έπρεπε να αποκλειστούν λόγω αντισυναδελφικής συμπεριφοράς και αυταρχικής νοοτροπίας.Ππαράγοντες που δε συνάγουν με το πνεύμα μιας γνήσιας δημοκρατικής παιδείας. Δοκιμάστηκαν και απλά απέτυχαν στη διαχείριση εξουσίας.

Β) Πρέπει οι συνδικαλιστές να μπορούν να είναι υποψήφια στελέχη;

Είναι γνωστό ότι σε πολλούς συλλόγους οι συνδικαλιστές «τυγχάνει» να είναι και διευθυντές. Όλοι γνωρίζουμε πως γινόταν οι κρίσεις των διευθυντών. Στην πλειοψηφία προϊόν «συνεννόησης» κυρίως μεταξύ δύο παρατάξεων.

Το προηγούμενο διάστημα μας έδειξε ότι υπάρχει ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟ μεταξύ συνδικαλισμού και διοικητικής θέσης. Ή θα υπερασπίζεται ο συνδικαλιστής με συνέπεια τα συμφέροντα του κλάδου ή θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα της διοίκησης. Το προηγούμενο διάστημα που ο κλάδος δεχόταν ανελέητα επιθέσεις από την κεντρική εξουσία, πολλοί διευθυντές – συνδικαλιστές ή κράτησαν μια στάση προκλητικά υποκριτική ή φανερά υπηρέτησαν τις «άνωθεν» εντολές (άλλα έλεγαν στις συνελεύσεις και άλλα έπρατταν)

Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα

Σε γενικές γραμμές η πρόταση για την επιλογή διευθυντών σχολικών μονάδων από το σύλλογο διδασκόντων έχει πολλά θετικά στοιχεία (εκδημοκρατισμός, διευθυντής που εκλέγεται, αρεστός στους πολλούς κλπ.)

Υπάρχουν όμως και αρκετά ζητήματα που χρειάζονται περισσότερο σκέψη και συζήτηση πριν καταλήξουν έστω και σε πιλοτική εφαρμογή του συγκεκριμένου σχεδίου.

Παράδειγμα:

Με ποια κριτήρια θα αποφασίζει ο σύλλογος διδασκόντων; Καθορισμένα από την αρχή; Τι άλλο; (Θα ψηφίσει τον φίλο, τον συνδικαλιστή που θα τον «εξυπηρετήσει», σύμφωνα με την ιδεολογία; Ή αυτόν που θα θεωρεί άξιο για να διοικήσει το σχολείο κλπ.). Καταλαβαίνει κανείς ότι σε τόσο μικρές κοινότητες με διαπροσωπικές σχέσεις σε καθημερινή τριβή οι συσχετίσεις με εκλογές σε πολύ ευρύτερα πλαίσια ουδεμία σχέση έχουν. Οι κίνδυνοι είναι πολλοί και δημιουργούνται μια σειρά από ερωτήματα.

Α) Δεν θα μπουν σε δοκιμασία οι σχέσεις των μελών του συλλόγου διδασκόντων; (η διάλυση των σχέσεων του συλλόγου ήταν βασικό μας επιχείρημα κατά της αξιολόγησης)

Β) Δεν υπάρχει κίνδυνος να αρχίσουν να δημιουργούνται "κλίκες", "υπόγειες" σχέσεις κλπ.;

Γ) Πώς θα εξασφαλιστεί η (όποια αντικειμενικότητα) και αξιοκρατία; Υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι που μπορεί να οδηγήσουν σε παθογένειες.

Δ) Και ποιος θα εξασφαλίσει τη στάση του διευθυντή μετά το πέρας της ψηφοφορίας προς τα μέλη που δεν τον ψήφισαν; (ξέρουμε ότι όλοι δεν έχουν τη δύναμη και ικανότητα να διαχειριστούν εξουσία). Υπάρχει κίνδυνος «ανθρωποφαγικών» σχέσεων στο όνομα της δημοκρατίας.

Ε) Αν κάποιος θέλει να γίνει διευθυντής σε άλλο όμορο σχολείο;

ΣΤ) Αν σε ένα σχολείο θέλουν να είναι πάρα πολλοί οι υποψήφιοι ή και όλοι (σενάριο ακραίο αλλά όχι εντελώς απίθανο) τότε θα οδηγηθούμε προφανώς σε γελοιοποίηση των δημοκρατικών διαδικασιών.

Η εκλογή του διευθυντή από το σύλλογο μπορεί να είναι μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας που θα λαμβάνεται μέρος ΚΑΙ η θέση του συλλόγου.

Το ζητούμενο είναι η περισσότερο δυνατή διαφάνεια και αξιοκρατία με κριτήρια

ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

Το σχολείο αποτελεί τον κεντρικό πόλο της ευρύτερης σχολικής κοινότητας. Είναι γεγονός ότι ο θεσμός του διευθυντή κατά καιρούς εξυπηρετούσε διάφορους σκοπούς και καλούνταν να υποδυθεί διαφορετικούς ρόλους (ανάλογα με τις πολιτικές κατευθύνσεις της εκάστοτε κεντρικής εξουσίας). Τα τελευταία χρόνια, η πλειοψηφίας των διευθυντών αποδείχτηκαν κατώτεροι των περιστάσεων. Είναι καιρός λοιπόν να ανοίξει και πάλι η συζήτηση για το ρόλο των διευθυντών. Είναι γεγονός ό,τι είτε πρέπει να αλλάξει σε μια πολύ πιο δημοκρατική κατεύθυνση είτε να καταργηθεί..

Το σχολείο ως κοινότητα μπορεί να διοικηθεί συλλογικά από πολλούς εκπαιδευτικούς με μοίρασμα αρμοδιοτήτων (αφού γίνει αυστηρή καταγραφή στη συνέχεια εκ περιτροπής να μοιράζονται αρμοδιότητες - για να είναι πιο δίκαιο) αλλά παράλληλα αυτό να συνοδεύεται αυστηρά και απαραίτητα με μείωση εκπαιδευτικού ωραρίου. Τέτοιου είδους καθήκοντα θα μπορούν να αναλαμβάνουν όλοι οι συνάδελφοι μετά από τουλάχιστον 5ετή προϋπηρεσία. Όποιος δεν επιθυμεί να εμπλακεί απλά δεν θα έχει μείωση ωραρίου. Δεύτερο απαραίτητο στοιχείο είναι οι προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών για να καλύψουν τα κενά.

Μπορεί το παραπάνω να φαίνεται δύσκολο έως ουτοπικό αλλά θα είχε ενδιαφέρον να εφαρμοστεί πιλοτικά και να καταγραφούν τα αποτελέσματα. Η κατανομή και η διαχείριση της εξουσίας αποτελεί αιώνες τώρα ένα τεράστιο θέμα και μια «μηχανή» παραγωγής ανισοτήτων. Με τη συλλογική διοίκηση οι ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας συγκλίνουν προφανώς προς μια πιο οριζόντια σχέση. Κι αυτό προφανώς αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Η διαμόρφωση πιο οριζόντιων σχέσεων εξουσίας μπορεί να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα και μελλοντικά πιθανόν να συμβάλλει στην μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων που τόσο έχουν διογκωθεί τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των νεοφιλελεύθερων καταστροφικών ιδεολογημάτων (ανταγωνισμός, ιεραρχία, αξιολόγηση)

Παπαδόπουλος Δημήτρης - Εκπαιδευτικός

2ο Δημοτικό Νεάπολης Θεσσαλονίκης

Κάνε εγγραφή στο newsletter στο Carrefour και κέρδισε 200€

Tags: Δημήτρης Παπαδόπουλοςστελέχη εκπαίδευσηςδιευθυντές σχολικών μονάδων