Ο Κώστας Βάρναλης της Αττικής και των Αθηνών

19:26 1/7/2017 - Πηγή: Alfa Vita

Επιμέλεια: Ράνια Παπαδοπούλου - raniapapadopoulou.blogspot.gr

Δεν ξέρεις καημένε τη λαϊκή ψυχή.
Οι λαοί πιστεύουν πιότερο τ’ αυτιά τους, παρά τα μάτια τους.
Πιότερο το μύθο παρά τα γεγονότα.
Πιότερο τη φαντασία τους από τη κρίση τους…

Απόσπασμα από το «Μονόλογο του Μώμου» του Κώστα Βάρναλη

Αν κάποιος ανατρέξει στο συνολικό έργο του λογοτέχνη Κώστα Βάρναλη, εύκολα θα αντιληφθεί αυτή την αστείρευτη ειλικρίνεια του

λόγου του, που είναι συνυφασμένος με τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα της περιόδου, που ο ίδιος έζησε και κατέγραψε μέσω της ποίησης, της πεζογραφίας, αλλά και της δημοσιογραφικής του πένας, έχοντας πάντα ως σημείο αναφοράς του τον άνθρωπο.

Στα «Αττικά» του Κώστα Βάρναλη, που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Αρχείο, σε φιλολογική επιμέλεια και κείμενα του Νίκου Σαραντάκου, παρουσιάζεται αυτή η πτυχή του Βάρναλη που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύ κοινό. Ο τόμος εμπεριέχει 400 από χρονογραφήματα του λογοτέχνη που γράφτηκαν κατά την περίοδο 1939 – 1958 με θέμα τους την Αθήνα και την Αττική.

Μέσω αυτών των χρονογραφημάτων δημιουργείται ένα πορτραίτο της κοινωνίας εκείνης της εποχής αλλά και της καθημερινότητας των κατοίκων. Ωστόσο, δεν είναι το μοναδικό πορτραίτο που μας παρουσιάζεται μέσω αυτή της έκδοσης. Ο επιμελητής Νίκος Σαραντάκος, μελετώντας εδώ και πολλά χρόνια το έργο του Βάρναλη και στην προκειμένη περίπτωση του δημοσιογράφου Κώστα Βάρναλη με τα κείμενά του, αναδεικνύει αυτή την πλευρά του λογοτέχνη, που κατά τη γνώμη μου, δεν έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τους αναγνώστες, αλλά και τους μελετητές, όσο η ποίηση και τα πεζά του.

Η εισαγωγή του μελετητή είναι ιδιαίτερα κατατοπιστική, γιατί αφηγείται στους αναγνώστες την ιστορία του δημοσιογράφου Κώστα Βάρναλη, χωρίς να τους κουράζει με πολλές ημερομηνίες και τα αναλυτικά βιογραφικά στοιχεία του λογοτέχνη, που παρουσιάζονται εν είδη χρονολόγιου στο τέλος της έκδοσης.

Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί είναι το ότι η έκδοση των χρονογραφημάτων του Βάρναλη δε σταματά με την παρούσα έκδοση. Στο εγγύς μέλλον, θα εκδοθούν κι άλλοι τόμοι με χρονογραφήματα του λογοτέχνη, που θα οργανωθούν ανάλογα με τη θεματολογία τους, όπως Ταβέρνα και καφενείο, Αστυνομικό δελτίο, Γλωσσικά φιλολογικά κ.ά.

Τα χρονογραφήματα του Βάρναλη

Τα χρονογραφήματα του Κώστα Βάρναλη ξεπερνούν τις 3.500. 1450 είχαν δημοσιευτεί στην Πρωΐα, εκ των οποίων τα 300 θεωρούνται επιφυλλίδες, 1020 στον Προοδευτικό Φιλελεύθερο , 115 στην Προοδευτική Αλλαγή και 1000 περίπου στην Αυγή.

Όπως αναφέρει ο Νίκος Σαραντάκος στη σελίδα 25 της εισαγωγής της έκδοσης των «Αττικών» του Βάρναλη «Τα χρονογραφήματα του Βάρναλη είναι γραμμένα με κέφι, με τη χαρακτηριστική του μαστοριά, με την αστραφτερή, χυμώδη δημοτική γλώσσα του. Στα περισσότερο ο συγγραφέας τους δείχνει απλόχερα (αλλά χωρίς να επιδεικνύει) την πολυμάθειά του και ειδικά την αρχαιομάθειά του. Κατά τη γνώμη μου, τα κείμενα του τόμου αυτού τοποθετούν τον Βάρναλη στην κορυφή των μεγάλων και του χρονογραφήματος.».

Η επιλογή των χρονογραφημάτων, που συμπεριλαμβάνονται στα «Αττικά» θεωρώ ότι είναι εύστοχη, καθώς καλύπτει όλη αυτή τη δημιουργική περίοδο του ποιητή, αφήνοντας αέναα το στίγμα του μέσω της αλήθειας του έργου του, που συνεχίζει να επηρεάζει γενιές μέχρι και σήμερα.

Ο Νίκος Σαραντάκος, λοιπόν- που όπως αναφέραμε παραπάνω, έχει αναλάβει τη φιλολογική επιμέλεια του τόμου- και οι Εκδόσεις Αρχείο με τα «Αττικά» κάνουν μία νέα αρχή, και χαρίζουν στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο, που αξίζει να βρίσκεται στις βιβλιοθήκες μας. Αναμένουμε τα επόμενα…

Ράνια ΠαπαδοπούλουΚώστας ΒάρναληςΕκδόσεις ΑρχείοΝίκος Σαραντάκος