Οι μαθητές του 53ου ΓΕΛ που οραματίζονται ένα Καλύτερο μέλλον για το οικόπεδο "Βότρυς" στα Σεπόλια!

18:13 22/6/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Αρκετά συχνά, αρχιτεκτονικές ομάδες και πολίτες υποβάλλουν προτάσεις για την αναμόρφωση ενός χώρου στον αστικό ιστό. Σπανιότερα, είναι οι μαθητές ενός σχολείου εκείνοι που αναλαμβάνουν δράση, προκειμένου να αλλάξουν τα κακώς κείμενα στην πόλη και στο περιβάλλον στο οποίο ζουν και κινούνται.

Τέτοια είναι η περίπτωση των 30 περίπου μαθητών και μαθητριών, αλλά και των πέντε καθηγητών του 53ου Γενικού Ενιαίου Λυκείου Αθηνών στα Σεπόλια, που

-στο πλαίσιο του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τίτλο: «Σεπόλια-Ψυρρή: Περιηγητές στις γειτονιές της πόλης»- αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν μια περιβαλλοντική μελέτη πεδίου στο εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ στην περιοχή τους. Το υπό μελέτη κομμάτι ήταν τα οικόπεδα του κτιρίου Βότρυς και της βιομηχανίας Κοροπούλη, που βρίσκονται ελάχιστα μέτρα μακριά από το σχολείο (Γράμμου 23). Όριο του οικοπέδου αποτελούν η λεωφόρος Κηφισού, η οδός Σιώκου και η οδός Αυλώνος σε ένα μέρος της. Το κτίριο γειτνιάζει με τουλάχιστον τρία σχολεία της περιοχής: το 53ο ΓΕΛ, το 54ο Γυμνάσιο και το 146ο Δημοτικό Αθηνών.

Η ιστορία πίσω από το εργοστάσιο «Βότρυς»

Το εργοστάσιο Βότρυς είναι ένα από τα πολλά εργοστάσια οινοποιείας που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1906 από την Ελληνική Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων, η οποία ασχολείτο με την εμπορία κάθε είδους βιομηχανικού προϊόντος από τα σταφύλια και τις σταφίδες. Η Εταιρεία τελειοποίησε το μεγάλο αποστακτήριο του εργοστασίου στους Μύλους Αττικής (τα σημερινά Σεπόλια) με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, κατασκευάζοντας τα περίφημα κονιάκ της.

Παράλληλα, κατά τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κάλυψε τις ανάγκες μεγάλου μέρους της Αθήνας σε φωτιστικό οινόπνευμα, πουλώντας το σε τιμή κόστους, τη στιγμή που η χώρα παρουσίαζε σοβαρές ελλείψεις σε πετρέλαιο, φωταέριο και ηλεκτρικό. Η ακμή της τοποθετείται στις δεκαετίες του ’20 και του ’30, όταν και αποτέλεσε τον μεγαλύτερο οινοποιητικό οργανισμό της Ευρώπης και τη μεγαλύτερη βιομηχανική και εμπορική επιχείρηση στην Ελλάδα, με οκτώ εργοστάσια, πάνω από 20 οινοποιεία, δεξαμενές μεγάλης χωρητικότητας, χιλιάδες δρύινα βαρέλια και πολλές οιναποθήκες.

Το 1938, η Εταιρεία αγοράστηκε εξ ολοκλήρου από τον βιομήχανο Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, ο οποίος το 1973 ίδρυσε το ομώνυμο ίδρυμα, μεταβιβάζοντας σε αυτό όλη του την περιουσία και τις μετοχές. Μετά τον θάνατό του Μποδοσάκη το 1979, η διοίκηση του Βότρυς πέρασε στα χέρια του ανιψιού του, Τζώρτζη Αθανασιάδη, ο οποίος τρία χρόνια αργότερα έπεσε νεκρός από τις σφαίρες της 17 Νοέμβρη. Το 1986 η λειτουργία του οινοποιείου σταμάτησε οριστικά.

Το 1999, μέρος του οικοπέδου πέρασε στην ιδιοκτησία του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων και χαρακτηρίστηκε ως χώρος σχολείου. Λόγω του σεισμού τον ίδιο χρόνο, μέρος του κτιρίου επιτάχθηκε για να στεγαστεί εκεί το 9ο ΕΠΑΛ. Μετά από έναν χρόνο, ο Οργανισμός κατέβαλε τα χρήματα, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία απαλλοτρίωσης των 14 από τα 20 στρέμματα του εργοστασίου για την ανέγερση σχολείου, το οποίο ποτέ δεν χτίστηκε. Η σοβαρή μελέτη και τεκμηρίωση της ιστορικής σπουδαιότητας του Βότρυς από μαθητές και καθηγητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 9ου ΕΠΑΛ οδήγησε στον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέου κτιρίου από το Υπουργείο Πολιτισμού. Παράλληλα, έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια κατεδαφίσεως όλων των υπαρχόντων μεταλλικών στεγάστρων και περίφραξης του χώρου.

Η εικόνα σήμερα

Σήμερα, το Βότρυς, όπως και το παρακείμενο πρώην εργοστάσιο Κοροπούλη, είναι μια μικρή χωματερή δίπλα στο 53ο ΓΕΛ, που υποβαθμίζει το αστικό περιβάλλον των Σεπολίων τόσο από περιβαλλοντική όσο και από αισθητική άποψη. Εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, ο χώρος είναι εντελώς παρατημένος, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό σε περιθωριακά άτομα να τον χρησιμοποιούν. Η μαρτυρία του Άγγελου Αμερίδη, μαθητή Α’ Λυκείου, είναι ενδεικτική: «Έχω δει άστεγους, τοξικοεξαρτημένους, ρακοσυλλέκτες να βρίσκονται εκεί οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Στον χώρο υπάρχουν παντού σύριγγες. Πολλά παιδιά χρησιμοποιούν το δρομάκι που περνάει μπροστά από το οικόπεδο για να γυρίσουν στο σπίτι μετά το σχολείο και θα έπρεπε να νιώθουν περισσότερη ασφάλεια».

Ο Πέτρος Τζαγκαράκης, καθηγητής του σχολείου και μέλος της ομάδας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, συμπληρώνει: «Μας κινητοποιεί προπάντων το γεγονός ότι το οικόπεδο είναι δίπλα στο σχολείο και ότι τα παδιά αναγκάζονται καθημερινά να αντικρίζουν άσχημες εικόνες, ωστόσο ο περισσότερος κόσμος δεν δίνει σημασία πλέον. Το θέμα είναι να τους δώσει κάποιος το δικαίωμα να δουλέψουν στον χώρο.Ίσως ο Δήμος Αθηναίων θα μπορούσε να ζητήσει έναν καθαρισμό του χώρου από σκουπίδια και χόρτα και μια ανακαίνιση του κτιρίου, ώστε να προβληθεί και αυτό».

Μετά από μελέτες πεδίου που πραγματοποίησαν οι μαθητές του 53ου ΓΕΛ που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης το σχολικό έτος 2017-18, κατέληξαν σε κάποιες προτάσεις αναβάθμισης για τον χώρο, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και τον εξωραϊσμό της περιοχής. Οι προτάσεις αυτές αποτυπώθηκαν σε φωτογραφίες, μια παρουσίαση powerpoint και ένα βίντεο πεντάλεπτης διάρκειας, που προβλήθηκε τον περασμένο Μάιο στην Τεχνόπολη στη γιορτή λήξης του προγράμματος «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία». Ως πρότυπα αντίστοιχης ανάπλασης λειτούργησαν το Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου (το οποίο οι μαθητές επισκέφθηκαν), που πλέον αποτελεί μνημείο βιομηχανικής αρχαιολογίας αποτελούμενο από αναπαλαιωμένα κτίρια, και η Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, που μεταμορφώθηκε από μια βιομηχανική εγκατάσταση φωταερίου σε έναν πολιτιστικό πολυχώρο.

Σε αυτή τη λογική, προτείνονται δύο τρόποι αξιοποίησης του εργοστασίου Βότρυς:

– Καθαρισμός του χώρου γύρω από το κτίριο και μετατροπή του σε ένα σύγχρονο περιβαλλοντικό πάρκο για τους πολίτες. Το οικόπεδο θα μπορούσε να διακοσμηθεί από γεωπόνους με λουλούδια και δέντρα, με την προσθήκη σε αυτό παγκακιών και μιας παιδικής χαράς, ενός δημοτικού αναψυκτηρίου και ίσως υπαίθριων οργάνων γυμναστικής, παράλληλα με την εγκατάσταση ενός ασύρματου δικτύου ίντερνετ, ώστε η παραμονή στο πάρκο να είναι πιο ελκυστική για τους νέους. Η δημιουργία ποδηλατόδρομων (με πρόβλεψη για ενοικιαζόμενα ποδήλατα) και πεζοδρόμων, που θα συνδέονται με τους αντίστοιχους των γειτονικών δημοσίων χώρων του αθλητικού κέντρου «Άτλας» και του πάρκου που εκτείνεται ως την οδό Δαμβέργη, θα μπορούσε να καταστήσει τα Σεπόλια μια περιοχή πιο φιλική σε πεζούς και ποδηλάτες. ‘Η, όπως λένε τα παιδιά, «να μην είναι έρημος τόπος, να έχουμε πράσινο και να το διασκεδάζουμε».

–Αναπαλαίωση του κτιρίου, με τη δημιουργία ενός μουσείου οινοποιείας του Δήμου Αθηναίων, το οποίο θα τιμά την μακραίωνη παράδοση της παραγωγής κρασιού στην αττική γη. Το σχέδιο προβλέπει αναστήλωση του κτιρίου και τοποθέτηση εκθεμάτων για την ιστορία της παρασκευής οίνου. Η είσοδος στο μουσείο θα είναι δωρεάν. Θα οργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις (σεμινάρια, ομιλίες, συναυλίες, εκθέσεις), ενώ η ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του 53ου ΓΕΛ θα παρακινεί τον κόσμο να το επισκεφθεί.

Σημειώνεται πως στη συγκεκριμένη περιοχή του Δήμου Αθηναίων δεν υπάρχει ανάλογος χώρος τέτοιας εκτάσεως που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως πολυχώρος εκδηλώσεων, αλλά και ως πνεύμονας πρασίνου δίπλα στον υποβαθμισμένο ποταμό Κηφισό. Μια τέτοια μεταμόρφωση, όπως εκτιμούν οι μαθητές, θα άλλαζε ριζικά το προφίλ της περιοχής και θα το αναβάθμιζε θεαματικά προς όφελος χιλιάδων κατοίκων από τα Σεπόλια ως τα Πατήσια και την Αττική. Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Νάκο, μαθητή Β’ Λυκείου, αυτή θα μπορούσε να είναι η προσφορότερη λύση, καθώς «το κτίριο υπάρχει ήδη, ενώ υπάρχουν και μηχανήματα που έχουν μείνει ανεκμετάλλευτα».

Σε όλες τις δράσεις προτίθενται να πρωτοστατήσουν με εθελοντική συνεισφορά, οι μαθητές και μαθήτριες από το 53ο ΓΕΛ, καθώς το Βότρυς αποτελεί τη φυσική προέκταση ενός σχολείου που προωθεί τον εθελοντισμό και την ενεργό συμμετοχή στην Κοινωνία των Πολιτών. Άλλωστε, εκτός από τις ιδέες των παιδιών, για την ανάπλαση του οικοπέδου έχει ήδη εκπονηθεί μια σχετική διπλωματική εργασία τριών προπτυχιακών φοιτητριών του ΕΜΠ. Τα μέλη της ομάδας του σχολείου χρησιμοποίησαν κάποια στοιχεία της εργασίας στη δική τους μελέτη και προσπάθησαν να έρθουν σε επαφή με τις φοιτήτριες, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό.

Αυτό που απομένει να γίνει στη συνέχεια είναι η δημοσιοποίηση του προβλήματος και των προτεινόμενων λύσεων: «Με τη νέα σχολική χρονιά θέλουμε να καλέσουμε τους ανθρώπους του Δήμου Αθηναίων και να τους παρουσιάσουμε το θέμα», λέει ο κ. Τζαγκαράκης. Ωστόσο, το πρώτο βήμα θα γίνει πιθανότατα σε επίπεδο Δημοτικού Διαμερίσματος, καθώς οι γονείς των παιδιών είναι ενημερωμένοι και σκοπεύουν να προτείνουν το θέμα προς συζήτηση σε ένα από τα επόμενα Δημοτικά Συμβούλια. Και εκεί, βεβαίως, περίοπτη θέση θα κατέχει η έρευνα που έκαναν, από τον Οκτώβριο του 2017 έως τον Μάιο του 2018, οι μαθητές και των τριών τάξεων του 53ου ΓΕΛ.

Πηγή: athina984.gr / Γιώργος Κυριακίδης

μαθητέςΣεπόλιαεγκαταλελειμμένο κτίριοοικόπεδοποιότητα ζωής