«Ονειρευόμουν να μην περάσουν οι νέοι τα δικά μας γυμνάσια»

19:41 6/3/2013 - Πηγή: Alfa Vita

Τέχνη

Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, μάς ανοίγει την καρδιά του Κοσμοπολίτης, με λαμπερό μυαλό, γεμάτος όνειρα για τη Θεσσαλονίκη, ακόμα και μέσα στην κρίση, αντλεί την αισιοδοξία του από τα κατορθώματα των σημερινών παιδιών Της Βασιλικής Τζεβελέκου Ιστορικός της τέχνης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, ο Ντένης Ζαχαρόπουλος συγκαταλέγεται στα πιο λαμπρά μυαλά της χώρας. Εχει διαγράψει αξιόλογη πορεία και συνεργασίες ως θεωρητικός της τέχνης στη Γαλλία, την Αγγλία κι άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, έχει επιμεληθεί δεκάδες εκθέσεις σε όλο τον κόσμο, από την Documenta του Κάσελ και την Μπιενάλε της Βενετίας μέχρι την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Εχει υποστηρίξει με πάθος τους νέους καλλιτέχνες και έχει παρουσιάσει στην Ελλάδα εκθέσεις, που αλλιώς δεν θα βλέπαμε ποτέ. Μοντερνιστής και κοσμοπολίτης, αν και θα μπορούσε να κατοικεί σε οποιοδήποτε προάστιο της Αθήνας, μετά την επιστροφή του από το εξωτερικό εγκαταστάθηκε σε μια από τις πιο ηλεκτρισμένες περιοχές του κέντρου, την Κυψέλη. Στο σπίτι του, με θέα στον αθηναϊκό ορίζοντα, γεμάτο τέχνη και βιβλία, ένα μαύρο πιάνο και αναπαυτικούς καναπέδες τον συναντήσαμε για μια κουβέντα εφ” όλης της ύλης. - Επιλέξατε να ζήσετε στην παλιά σας γειτονιά, την Κυψέλη, τη στιγμή που άλλοι έφευγαν λόγω υποβάθμισης της περιοχής. Εσάς δεν σας ένοιαξε αυτό; «Εδώ μεγάλωσα, γωνία Μαυροματέων και Κοδριγκτώνος. Ζει κανείς σε μια γειτονιά πρώτα γιατί του αρέσει. Ο χώρος είναι τόσο ζωντανός. Την υποβάθμιση τη βλέπω πολύ λιγότερο από ό,τι βλέπω την υποβάθμιση της Αθήνας εδώ και χρόνια. Η Μαυροματαίων ήταν αστικός δρόμος, οι γείτονες και οι φίλοι μας ήταν άνθρωποι μορφωμένοι με δημοκρατικό ήθος και υπόσταση. Χαίρομαι που και σήμερα βγαίνω από το σπίτι μου και συναντώ τέτοιους ανθρώπους, την Πέγκυ Κουνενάκη, τον Χρήστο Βαλαβανίδη, τον Λευτέρη Βογιατζή, την Μπέτυ Αρβανίτη. Τη γειτονιά την εγκατέλειψε η αθηναϊκή νεοπλουτίστικη νοοτροπία εκείνων, που νομίζουν ότι η Αθήνα είναι από το Κολωνάκι έως την Εκάλη. Νιώθω ιδιαιτέρως ευτυχής που ζω εδώ. Ενα μαγαζί που ξέρω είναι ακόμα στέκι και μαζεύεται όλος ο πνευματικός κόσμος της Αθήνας, είναι οι “Νοστιμιές της Μαίρης”. Θα δείτε να τρώνε ο Κουμανταρέας, ο Βογιατζής, ο Γιάνναρης». - Οι μετανάστες που ζουν γύρω σας σας προκαλούν ανασφάλεια; «Και στο Παρίσι και στο Λονδίνο που ζούσα έμεναν όλες οι φυλές του κόσμου. Εχω μάθει να ζω σε κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα και με πολύ πιο έντονο πρόβλημα. Στη Νέα Υόρκη φοβόσουν να περπατήσεις. Το τραγικό στην Αθήνα είναι ότι υπάρχει ιδεολογικός φόβος, που είναι πρώτα ρατσιστικός κι ύστερα πραγματικός. Το αληθινό έγκλημα στην Ελλάδα υπήρχε πολύ πριν από τους ξένους. Θυμάμαι από τη δεκαετία του 1980, που συζητούσαν να βάλουν κάγκελα στα παράθυρα γιατί φοβόντουσαν τους κλέφτες». - Σας τρομάζει ο ρατσισμός και η βία που προκαλεί; «Με τρομάζει, γιατί θεωρώ ότι είναι κάτι που αφορά όλη την Ευρώπη, όχι μόνον την Ελλάδα». - Η οικονομική κρίση έχει δυσκολέψει το έργο σας ως καλλιτεχνικού διευθυντή; «Πάρα πολύ. Ο χρόνος δεν είναι κάτι στατικό. Εκεί που είναι σήμερα οι φοιτητές, ήμασταν εμείς πριν από 30 χρόνια. Οταν ξεκίνησε το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης δημιουργήθηκε από ανθρώπους πολύ νέους, ως πράξη ελπίδας. Το κράτος δεν έδωσε ποτέ χρήματα. Για χρόνια το ζούσε ο Γιάννης Μπουτάρης, ο Πέτρος Καμάρας και, βέβαια, ο εθελοντισμός των ανθρώπων που μεγάλωσαν στηρίζοντας το Μουσείο. Κι από πίσω ακολουθούσε σπρώχνοντας η πολιτεία. Αυτό που δυσκολεύει τη ζωή μας σήμερα δεν είναι η έλλειψη χρημάτων. Πάντα δουλεύαμε χωρίς χρήματα. Μια ζωή μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης προχωρούσαμε στον πολιτισμό. Σήμερα δεν έχουμε ελπίδα. Βρεθήκαμε με τη φάτσα στον τοίχο. Αλλο είναι να βρίσκεσαι σε μια θάλασσα και να κολυμπάς σαν τον Οδυσσέα, να λες θα φτάσω στην Ιθάκη. Αυτή τη στιγμή η “Οδύσσεια” έγινε “Ιλιάδα”, είμαστε σε κατάσταση πολιορκίας κι αυτό είναι το τραγικό». - Η συγχώνευση και η μελλοντική συνύπαρξη του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης που ανακοινώθηκε επίσημα διά στόματος υπουργού, σας βρίσκει σύμφωνο; «Η συγχώνευση κατ’ αρχάς αφορά μια συνεργασία ανάμεσα στα μουσεία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει. Δεν ήρθε κανείς να μας επιβάλει να συγχωνευτούμε. Δεν θα μπορούσε στο κάτω κάτω. Το ένα είναι ιδιωτικό ίδρυμα, επιχορηγούμενο γιατί είναι αναγνωρισμένο. Και το άλλο είναι Κρατικό Μουσείο. Αρα δεν θα μπορούσαν να ιδιωτικοποιήσουν κάτι που ήδη είναι ιδιωτικό. Απλώς από την αρχή που ιδρύθηκε το Κρατικό, πιστεύαμε όλοι ότι έπρεπε να υπάρξει ένα μεγάλο Μουσείο, αντί για δύο. Τότε δεν τα βρήκαμε. Στη συνέχεια, η συνεργασία σε ανθρώπινο επίπεδο και σε επιστημονικό, μέσα από εκθέσεις κι εκδηλώσεις, μας έδειξε ότι είμαστε πολύ κοντά. Τώρα φτάσαμε σ” εκείνο το σημείο όπου τα πράγματα έχουν ξεκαθαρίσει πιο πολύ, οπότε μπορεί κανείς να σκέφτεται πόσο σαφείς είναι οι όροι. Γιατί δεν είναι πλέον οι προσωπικές μας σχέσεις, αλλά να προκύψει ένα νομικό σχήμα το οποίο θα εκφράζει και τις δύο μεριές». - Είναι κάτι που θα προχωρήσει άμεσα; «Αναγκαστικά, γιατί τα μέσα είναι πολύ περιορισμένα και ξέρουμε ότι αν δεν δώσουμε τα χέρια θα είναι πολύ δύσκολο το μέλλον για όλους. Ολα αυτά θα εξαρτηθούν από τη σύμπραξη. Εγώ δεν μιλάω για συγχώνευση, γιατί έτσι κι αλλιώς η καλή τέχνη δεν χωνεύεται εύκολα, ευτυχώς. Αλλωστε γι” αυτό μένει και ζωντανή, κι ας προκαλεί μερικές φορές προβλήματα και καούρες σε ορισμένους. Δεν πειράζει, καλό κάνει. Η σύμπραξη λοιπόν πρέπει να δίνει δυνατότητες ανάπτυξης. Εμείς έχουμε πάρα πολλά κληροδοτήματα, των οποίων είμαστε θεματοφύλακες. Είμαστε ένα Μουσείο συνδεδεμένο με την αίσθηση της κοινωνικής ευθύνης, την εγγραφή του μέσα στην κοινωνία η οποία το έφτιαξε. Η κυρία Χόιπελ ως αρχιτέκτων και πρόεδρος, το Διοικητικό Συμβούλιο και τα ιδρυτικά μέλη του Μουσείου κατόρθωσαν κι έπεισαν τη ΔΕΘ, το Πανεπιστήμιο, την Τράπεζα Επενδύσεων να βρουν και να δημιουργήσουν τον χώρο μας, μέσα στον οποίο δημιουργούμε εδώ και τριάντα χρόνια». - Είσαστε στην επιτροπή του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, υποστηρίζετε πάντα τους νέους καλλιτέχνες, τους επιμελητές. Ποιο είναι το δυναμικό των σύγχρονων καλλιτεχνών στη χώρα μας; «Δυστυχώς για τους νέους καλλιτέχνες, είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να απορροφήσει η Ελλάδα. Επειδή έχω σχέση και με τον πανεπιστημιακό χώρο, έχουμε απίθανο δυναμικό νέων ανθρώπων και λυπάμαι για την κατάσταση που ζουν σήμερα. Και δεν εννοώ την κρίση, γιατί όλοι βγήκαμε από οικονομικές κρίσεις. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχουν υποδομές. Σε όλη την Ευρώπη δεν υπάρχουν ελληνικά προγράμματα για υποτροφίες. Τρεις υποτροφίες έχουν μείνει και στα εικαστικά δεν υπάρχει τίποτα. Μου φαίνεται αδιανόητο να περνούν τα σημερινά παιδιά όσα πέρασε η δική μου γενιά, σήμερα, που δικαιούνται να έχουν πρόσβαση στην Ευρώπη. Στη γενιά μου έλεγαν “να περάσεις από μερικά γυμνάσια να στρώσεις”. Παλιά τα γυμνάσια τα έκανε ο στρατός. Τώρα στρατός είναι η οικονομία». - Είστε ευχαριστημένος από τη χάραξη της πολιτικής του ΥΠΠΟ; «Μακάρι να μπορούσε να έχει πολιτική το υπουργείο. Ποτέ δεν είχε. Προφανώς δεν υπάρχει πρόθεση, αφού ο κ. Τζαβάρας κάνει συνεχώς ανακοινώσεις, αλλά το πρώτο πράγμα που λέει είναι ότι δεν υπάρχουν χρήματα. Τι πολιτική να χαράξεις χωρίς χρήματα; Ο άυλος πολιτισμός είναι παράδοση του ΥΠΠΟ, να λέει και να μην κάνει». - Από που αντλείτε αισιοδοξία; Τι σας κάνει να χαμογελάτε και να συγκινείστε; «Από τους νέους ανθρώπους. Οι νέοι με κάνουν να χαμογελώ και με συγκινεί όταν τα καταφέρνουν». [e-mail] Πηγή: Εφημερίδα των συντακτώνTags: Μακεδονικό μουσείο σύγχρονης τέχνης