ΠΟΣΕΕΠΕΑ: Παρατηρήσεις και επισημάνσεις επί του σχεδίου του ΥΠΠΕΘ για το νέο δίκτυο δομών υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου

17:01 14/11/2017 - Πηγή: Alfa Vita

O εισηγητής της πρότασης αυτής, αφού κάνει μία γενικόλογη αναφορά σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα με πολλαπλές συνέπειες στην κοινωνική ζωή των ατόμων, (ακούσιες μετακινήσεις από τον τόπο οικογενειακής εγκατάστασης, μεταβολές των εργασιακών δεδομένων και άλλα,) θεωρεί ότι ο επανασχεδιασμός των δομών της εκπαίδευσης θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις αρνητικές συνέπειες που προκλήθηκαν από τις ραγδαίες εξελίξεις στα κέντρα οργάνωσης της ατομικής και κοινωνικής ζωής των πολιτών, χωρίς καμία αναφορά στον απαξιωμένο ρόλο του εκπαιδευτικού και των άλλων ειδικών επιστημόνων που είναι ενταγμένοι

στο εκπαιδευτικό σύστημα, θεωρεί απλά ότι όλα είναι θέμα προσαρμογής στις νέες ανάγκες που δημιουργούν οι κοινωνικές αλλαγές και υποστηρίζει την ανάγκη συγκρότησης ενός νέου πλαισίου εφαρμογής και υλοποίησης, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη και τις σύγχρονες εξελίξεις στη επιστήμη και την τεχνολογία.

Γενικότερα, με την παρούσα πρόταση υποστηρίζεται ότι δομούνται, προάγονται και ενισχύονται:

Η Παιδαγωγική Αυτονομία της Σχολικής Μονάδας, με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Συλλόγου Διδασκόντων και του Διευθυντή του ΣχολείουΟ Περιφερειακός Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός, με τη δημιουργία των Περιφερειακών Κέντρων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕ.Κ.Ε.Σ.) καιΗ εκπαιδευτική και συμβουλευτική υποστήριξη και γενικότερα η πολύμορφη υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου, σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης με:

α) τη δημιουργία των Κέντρων Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (Κ.Ε.Σ.Υ.),

β) τη λειτουργία των Κέντρων Εκπαίδευσης για την Αειφορία (Κ.Ε.Α.) και

γ) τις δικτυώσεις και τις συνεργασίες σε επίπεδο Ομάδας Σχολείων αλλά και μεταξύ των υποστηρικτικών δομών.

Από την πλευρά του Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού προσωπικού που στελεχώνει τις Σ.Μ.Ε.Α.Ε., τις Ε.Δ.Ε.Α.Υ., τις σχολικές μονάδες γενικής εκπαίδευσης (Σχολικοί Νοσηλευτές και Ε.Β.Π.), έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής.

Μέχρι σήμερα, δεν έχουμε λάβει γνώση για πιθανές μελέτες που έχουν διεξαχθεί και που οδήγησαν την πολιτική ηγεσία στην αναγκαιότητα της αλλαγής των νέων δομών, ούτε γνωρίζουμε να έχει αξιολογηθεί η μέχρι τώρα πορεία των υπαρχουσών δομών, Κ.Ε.Δ.Δ.Υ., Ε.Δ.Ε.Α.Υ. Βάσει της θεωρίας των αλλαγών στους οργανισμούς, οποιαδήποτε αλλαγή που προτείνεται για έναν οργανισμό είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από τεκμηριωμένη αξιολόγηση του έργου του, καθώς και των σημείων και των λόγων που χρήζουν τροποποίησης. Σε διαφορετική περίπτωση αφενός ελλοχεύει ο κίνδυνος για έναν πειραματισμό με απρόβλεπτα αποτελέσματα για το μέλλον του οργανισμού και αφετέρου ενδέχεται να απαξιωθούν οι άνθρωποι και το έργο που έχουν παράξει.

Μας παρουσιάστηκε λοιπόν μια πρόταση που αφορά τον επαναπροσδιορισμό των δομών της εκπαίδευσης την οποία άμεσα δεν θα μπορούσαμε να την κρίνουμε ως θετική ή αρνητική, έχουμε όμως να κάνουμε μία σειρά παρατηρήσεων και επισημάνσεων που οδηγούν σε σοβαρό προβληματισμό για την επιτυχία του σχεδιασμού.

Καταρχάς η πρόταση δεν ορίζει τι σημαίνει γι΄ αυτή εκπαιδευτικό έργο. Δεν ορίζει ποια πρέπει να είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την εκπαίδευση, δηλαδή αν είναι η μετάδοση της γνώσης, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης, η ανάπτυξη της προσωπικότητας, η δημοκρατική συνείδηση, η ανάπτυξη δημιουργικής και παραγωγικής σκέψης, οι ενεργοί πολίτες, η κατάκτηση επιπέδων γνώσεων με στόχο την ανώτερη βαθμίδα κ.λ.π.Από την πλευρά μας αυτό θα πρέπει να αποσαφηνιστεί, για να μπορέσει να γίνει το βήμα του επανασχεδιασμού των δομών της εκπαίδευσης.Υποστηρίζεται ότι με την πρόταση περιορίζεται η κάθετη εξάρτηση των σχολικών μονάδων από την κεντρική διοίκηση και διασφαλίζεται η ενότητα των υπηρεσιών και δομών. Τι είναι λοιπόν αυτό που το διασφαλίζει; Τι είναι αυτό που έχει η σημερινή οργάνωση που δε διασφαλίζει την ενότητα των υπηρεσιών; Αν μιλήσουμε για τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. θα δούμε ότι αυτό που δεν βοηθούσε στη σύνδεσή τους με τα σχολεία ήταν ότι η αρμοδιότητα της υποστήριξης των σχολείων μπορούσε σε μικρό βαθμό να υλοποιηθεί, αφού το προσωπικό δεν επαρκούσε, στηριζόταν σε αναπληρωτές που δεν ήταν σταθεροί ούτε καθ΄ όλη τη διάρκεια λειτουργίας τους, δεν είχαν παρά ελάχιστη στήριξη σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής και ο μεγάλος όγκος των αξιολογήσεων των μαθητών δεν έδινε καμία ευχέρεια χρόνου για επισκέψεις στα σχολεία.

Η θέση αυτή ισχύει κυρίως για τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. των μεγάλων αστικών κέντρων, καθώς για τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. που εδρεύουν σε μικρότερες πληθυσμιακά περιοχές τα οποία είναι επαρκώς στελεχωμένα και με κατάλληλο εξοπλισμό η υποστήριξη έχει αναπτυχθεί με πολλές μορφές, είναι καταγεγραμμένη (ποσοτικά και ποιοτικά) και έχει φέρει πολύ θετικά αποτελέσματα για όλους τους εμπλεκομένους.

Η σημερινή πρόταση που όπως φαίνεται και από την νέα ονομασία Κ.Ε.Σ.Υ. δίνει βαρύτητα στην εκπαιδευτική συμβουλευτική και υποστήριξη, διατηρεί αυτούσιο το σύνολο των αρμοδιοτήτων των Κ.Ε.Δ.Δ.Υ., χωρίς καμία οργανωτική αλλαγή και προσθέτει και πάρα πολλές άλλες εκπαιδευτικές και επιμορφωτικές αρμοδιότητες. Μάλιστα ακυρώνει την ομαδοποίηση, τον διακριτό ρόλο του Ε.Ε.Π., ονομάζει κάποιες ειδικότητες που θα τα στελεχώνουν και τους εντάσσει κάτω από την γενική ομπρέλα των εκπαιδευτικών (σύλλογος εκπαιδευτικού προσωπικού του Κ.Ε.Σ.Υ.). Επιπλέον, δεν λαμβάνονται υπόψη οι καλές πρακτικές που διαμορφώθηκαν από τις διεπιστημονικές ομάδες των Κ.Ε.Δ.Δ.Υ. σε επίπεδο ανίχνευσης εκπαιδευτικών αναγκών, διαφοροδιάγνωσης και υποστήριξης μαθητών, οικογενειών και εκπαιδευτικής κοινότητας διαμέσου της δεκαεπταετούς λειτουργίας τους και της πολύτιμης αποκτηθείσας επαγγελματικής εμπειρίας.

Τέλος, ο όρος ειδική αγωγή και εκπαίδευση δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο του σχεδίου.

Καμία αναφορά στην αναγκαιότητα μόνιμης στελέχωσης και αύξησης του αριθμού των υπηρετούντων σε αυτά, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στα πολυποίκιλα καθήκοντά τους.

Παράλληλα υποστηρίζει ότι στα Κ.Ε.Δ.Δ.Υ. υπάρχει και προσωπικό που δεν είναι αναγκαίο στη λειτουργία των Κ.Ε.Σ.Υ., στα οποία θα ενταχθούν με προσωποπαγή θέση.

Διαβιβάζεται η ευθύνη υποστήριξης από ένα πρόσωπο σε διεπιστημονική ομάδα. Πώς σχεδιάζεται η υποστήριξη του Ε.Ε.Π. και του Ε.Β.Π. που μέχρι τώρα, παρόλη την πρόβλεψη του ν.3699/08 για τη σύσταση θέσεων συμβούλων ειδικοτήτων, ουδέποτε εφαρμόστηκε και απ’ ότι αντιλαμβανόμαστε και από την πρόταση, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη επιστημονικής στήριξης αυτού του προσωπικού, ούτε στελέχωσης των Π.Ε.Κ.Ε.Σ. τα οποία δεν φαίνεται να διαθέτουν το ανάλογο στελεχιακό δυναμικό για το σκοπό της υποστήριξης των κλάδων μας.Η πρόταση εστιάζει ιδιαίτερα στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (ελπίζουμε και του Ε.Ε.Π. και του Ε.Β.Π.), δίνοντας την εντύπωση ότι μέσα από αυτή μπορούν να καταρτιστούν επαρκώς, ώστε να λειτουργήσουν μέσα από την διεπιστημονική προσέγγιση. Η διεπιστημονικότητα που είναι στην κουλτούρα του ΕΕΠ, είναι σημαντικό να αποκτηθεί και από τους εκπαιδευτικούς αλλά πιστεύουμε ότι δεν μπορεί αυτό να γίνει μέσα από την επιμόρφωση αλλά μέσα από την εμπλοκή και άλλων ειδικοτήτων όπως ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, λογοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, σχολικών νοσηλευτών κ.α. για την ολόπλευρη εκπαίδευση των μαθητών. Εδώ θα τονίσουμε την πολύ σημαντική απόφαση της ένταξης των Ψυχολόγων και των Κοινωνικών Λειτουργών στα σχολεία της Γενικής Εκπαίδευσης και στα ΕΠΑΛ.Μία θετική παρατήρηση αφορά την ενίσχυση των οργάνων διοίκησης της σχολικής μονάδας. Ταυτόχρονα προβληματίζει η έκταση που δίνεται στο σχολικό συμβούλιο και στον ρόλο των γονέων και κηδεμόνων, που μπορεί αν δεν σχεδιαστεί σωστά να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη της νέας οργανωτικής δομής.Στην πρόταση δεν γίνεται καμία αναφορά στις Ε.Δ.Ε.Α.Υ., δομή που στηρίζει τη γενική εκπαίδευση. Θα επιθυμούσαμε να γνωρίσουμε τις σκέψεις της πολιτικής ηγεσίας επί του θέματος και πώς αυτή αξιολογεί τη δομή αυτή, όταν στην πρόσφατη συνάντηση του Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Π.Ε.Α. τόσο ο κος Υπουργός όσο και κος Διευθυντής Ε.Α.Ε. εκφράστηκαν με πολύ θετικά σχόλια για τον καινοτόμο αυτό θεσμό στο χώρο της εκπαίδευσης.Στην νέα δομή που είναι τα Κ.Ε.Σ.Υ. σύμφωνα με την πρόταση θα υπηρετούν εκπαιδευτικοί Α΄θμιας και Β΄θμιας εκπαίδευσης καθώς και σχολικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και άλλες ειδικότητες. Μας προβληματίζει η μη ομαδοποίηση των κλάδων αυτών σε Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό και η αναφορά της κάθε ειδικότητας χωριστά. Όπως επίσης ο προσδιορισμός του κλάδου των ψυχολόγων ως σχολικών ψυχολόγων και η ένταξη κάποιων ειδικοτήτων με προσωποπαγή θέση. Δεν γνωρίζουμε αν το υπουργείο έχει αξιολογήσει ποιες ειδικότητες θα παραμείνουν στα Κ.Ε.Σ.Υ. και ποιες θα ακυρωθούν. Επίσης μας προβληματίζει η αναφορά στον χρόνο υπηρεσίας όσων πρόκειται να στελεχώσουν τα Κ.Ε.Σ.Υ., στην οποία αναφέρει ότι από τα πέντε (5) εκπαιδευτικά έτη, τα τρία (3) πρέπει να έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα, προϋπηρεσία που δεν μπορεί να έχει το Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό.Εξομοιώνει την προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών και του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού στις Σ.Μ.Ε.Α.Ε. και στα Κ.Ε.Δ.Δ.Υ. με την προϋπηρεσία στους Σ.Σ.Ν., στα Κ.Ε.Σ.Υ.Π. και στα Κ.Ε.Π.Λ.Η.Ν.Ε.Τ., δείχνοντας την μειωμένη εκτίμηση στο ρόλο, το επιστημονικό και διαγνωστικό έργο, τις ιδιαίτερες σπουδές του Εκπαιδευτικού και Ειδικού Εκπαιδευτικού προσωπικού στις δομές της ειδικής εκπαίδευσης και στα Κ.Ε.Δ.Δ.Υ., καθώς και στη σημαντική αποκτηθείσα εμπειρία σε αυτά.Εμπλέκει τη λειτουργία των Π.Ε.Κ.Ε.Σ., των Κ.Ε.Σ.Υ. και των Κ.Ε.Α., δημιουργώντας ένα πλέγμα αλληλοεξαρτήσεων ( π.χ. ο προϊστάμενος του Κ.Ε.Σ.Υ. συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Π.Ε.Κ.Ε.Σ., ο προϊστάμενος του Κ.Ε.Α. στις συνεδριάσεις του Κ.Ε.Σ.Υ., τα Π.Ε.Κ.Ε.Σ. αξιολογούν το έργο των Κ.Ε.Σ.Υ. και Κ.Ε.Α. ), που θα επηρεάσουν την αυτοτέλεια των φορέων και τη συλλογική δράση των εργαζομένων σε κάθε φορέα χωριστά.

Επίσης θέλουμε να προσθέσουμε πως καμία μεταρρύθμιση και κανένας επανασχεδιασμός των δομών της εκπαίδευσης δεν θα μπορέσει να πετύχει το στόχο του, αν πρώτα δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της συνεχούς απαξίωσης και κατάρρευσης του αξιακού συστήματος των υπηρετούντων την εκπαίδευση.

Αναγνωρισμένος και ικανοποιημένος εκπαιδευτικός και όλων των άλλων εμπλεκομένων στην εκπαίδευση είναι η δύναμη της αλλαγής και του επαναπροσδιορισμού της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Κλείνοντας, η πρόταση που κατατέθηκε επί της ουσίας είναι πρόχειρη και προβληματική. Μια πρόταση που δεν στηρίζεται σε μελέτες και έρευνα των υπαρχόντων δομών, δεν υπογράφεται από καμία επιστημονική ομάδα, δεν τεκμηριώνεται με παράθεση βιβλιογραφίας, δεν αναφέρεται σε καλές πρακτικές που τυχόν έχουν προκύψει από την εφαρμογή της σε κάποιο περιβάλλον. Με αυτή την πολιτική δεν μπορεί να δημιουργηθεί ισχυρή δημόσια εκπαίδευση που να μπορεί να εκπαιδεύει και να υποστηρίζει το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού και της ελληνικής κοινωνίας.

ΠΟΣΕΕΠΕΑυποστηρικτικές δομέςεκπαιδευτικό έργο