Τα προβλήματα της εκπαίδευσης, οι προτάσεις του ΟΟΣΑ και ο "αξιόπιστος" διαγωνισμός PIZA

08:25 2/4/2017 - Πηγή: Alfa Vita

Μεγάλος θόρυβος προκλήθηκε στη χώρα με τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του τελευταίου διαγωνισμού PISA (2015). Σχεδόν όλα τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων αλλά και των ηλεκτρονικών μέσων είχαν τον πανομοιότυπο τίτλο «Πατώσαμε».​

Τα αποτελέσματα και των προηγούμενων διαγωνισμών ήταν περίπου τα ίδια[1].​

Πατώσαμε, λοιπόν, όπως πατώσαμε και στους προηγούμενους διαγωνισμούς.​

Αν ξεκινήσουμε με την υπόθεση ότι ο διαγωνισμός αυτός είναι αξιόπιστος και σημαντικός τότε θα έπρεπε οι αρμόδιοι φορείς που ασκούν την εκπαιδευτική πολιτική

στη χώρα, το υπουργείο Παιδείας και το ΙΕΠ εν προκειμένω, να μας πληροφορούσαν σε ποια συμπεράσματα κατέληξαν τα προηγούμενα 15 χρόνια και ποια μέτρα πήραν μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων. Τα σχόλια του τύπου «Μας ανησυχούν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού και τα μελετούμε», από αρμόδια χείλη, μετά από τόσες συμμετοχές στο διαγωνισμό, με τα ίδια πάνω κάτω αποτελέσματα, πείθουν και τον πλέον καλόπιστο ότι καμιά σοβαρή μελέτη δεν έχει γίνει και κανενός είδους συμπεράσματα δεν έχουν βγει. Θα μπορούσε βέβαια να υποθέσει κανείς ότι, έστω κι αν δεν ανακοινώνεται κάτι επίσημα, οι μελέτες έχουν γίνει και με βάση αυτά τα άγνωστα στην κοινωνία πορίσματα, προτείνονται οι κατά καιρούς μεταρρυθμίσεις. Αν είναι έτσι τότε αυτές οι μεταρρυθμίσεις, εκ των αποτελεσμάτων πλέον και με τα κριτήρια που οι ίδιοι θέτουν, έχουν αποτύχει παταγωδώς.​

Είναι, όμως, ο διαγωνισμός αυτός αξιόπιστος δείκτης για το επίπεδο Εκπαίδευσης μιας χώρας; Το ερώτημα αυτό τίθεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αν απαντήσουμε ναι, τότε θα βρεθούμε μπροστά σε μια κραυγαλέα αντίφαση, για να μην πούμε παραλογισμό, δεχόμενοι ότι η Εκπαίδευση στο Βιετνάμ ή την Ταϊβάν , που φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις, βρίσκεται σε ανώτερο επίπεδο από το επίπεδο εκπαίδευσης στη Σουηδία, στη Γερμανία ή στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες.​

Είναι έτσι; Ο ίδιος ο ΟΟΣΑ δεν μας διαφωτίζει πάνω στο θέμα. Στην πραγματικότητα το ζήτημα αυτό δεν είναι καν θέμα συζήτησης και επιστημονικής τεκμηρίωσης. Πώς γίνεται δηλαδή πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες και με μεγάλη παράδοση στην Εκπαίδευση να εμφανίζουν πολύ χειρότερα αποτελέσματα από πολύ φτωχότερες και αναπτυσσόμενης χώρες. Έχει σχέση με το εκπαιδευτικό σύστημα και τις παιδαγωγικές μεθόδους και ποιες είναι αυτές οι παιδαγωγικές μέθοδοι που προτείνονται. Αν προτείνονται.​

Αυτές οι αντιφάσεις και τα ερωτήματα προβληματίζουν όλο και περισσότερους ειδικούς σ` ολόκληρο τον κόσμο και είναι πολλοί και από διαφορετικές αφετηρίες εκείνοι που αμφισβητούν τα πορίσματα, τη χρησιμότητα και τους στόχους του εν λόγω διαγωνισμού.​

Ο πρόεδρος του συνδικάτου εκπαιδευτικών της Γερμανίας (Deutsche Lehrherverband LV) Γιόζεφ Κράους, με αφορμή τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων, κάνει λόγο για την προσπάθεια θεσμοθέτησης ενός παγκόσμιου υπερυπουργείου Παιδείας που επιχειρεί να επιβάλλει, παγκόσμια, εκπαιδευτικές πολιτικές οι οποίες έχουν ελάχιστη σχέση με τα πραγματικά προβλήματα και τις ανάγκες των νέων για ολόπλευρη μόρφωση και για μια εκπαίδευση που θα διαμορφώνει ολοκληρωμένες προσωπικότητες ικανές να ανταποκριθούν στις προκλήσεις ενός σύνθετου και διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου. Όπως εύστοχα επισημαίνει ο Γιόζεφ Κράους, σε συνέντευξη που αναδημοσιεύεται σε παρακείμενη ανάρτηση της Εκπαιδευτικής Λέσχης, οι πολιτικές αυτές είναι προσανατολισμένες, μόνο, προς τις ανάγκες της Αγοράς[2].​

Ο διαγωνισμός PISA, όπως είναι γνωστό, αξιολογεί τις επιδόσεις των δεκαπεντάχρονων μαθητών από 72 χώρες, με διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα και με διαφορετική παράδοση και κουλτούρα μόνο σε τρεις τομείς. Στην κατανόηση κειμένου, στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες. Αυτό που αξιολογεί δεν είναι οι γνώσεις σ' αυτούς τους τομείς αλλά η δυνατότητα των μαθητών με βάση τις γνώσεις τους να καταλήγουν σε χρηστικά συμπεράσματα και να δίνουν λογικές απαντήσεις σε μαθηματικά ή φυσιογνωστικά ερωτήματα.​

Η γλωσσομάθεια, η καλλιτεχνική καλλιέργεια (μουσική, θέατρο, ζωγραφική κλπ), ο πλούτος των γνώσεων στη λογοτεχνία, οι ιστορικές γνώσεις, οι γνώσεις στον πολιτισμό σε θεολογικά, θρησκευτικά ή ηθικά ζητήματα είναι θέματα τα οποία δεν εξετάζει διόλου ο διαγωνισμός.​

Μπορεί όμως κανείς να θεωρήσει ότι ένας νέος απλά εκπαιδευμένος να «ξεκλειδώνει» ένα γλωσσικό κείμενο ή να απαντά σωστά σε πρακτικά ερωτήματα με βάση τις γνώσεις του στις φυσικές επιστήμες ή τα μαθηματικά είναι ένας μαθητής πρότυπο για το μέλλον;​

Οι χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας που πρωτεύουν, συνήθως, στο διαγωνισμό έχουν ένα αυταρχικό, δασκαλοκεντρικό εκπαιδευτικό σύστημα με τεράστια πίεση στους μαθητές και αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών. Και δεν λείπουν οι ενστάσεις ότι ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα, πολλών απ` αυτές τις χώρες, είναι προσανατολισμένο στην επιτυχία στο διαγωνισμό (επιλογή σχολείων και μαθητών που λαμβάνουν μέρος στο διαγωνισμό, μείωση έως εξαφάνιση όλων των υπόλοιπων μαθημάτων εκτός εκείνων που αξιολογούνται στο διαγωνισμό PISA).

[1] Το 2015 τα αποτελέσματα ήταν: (Σε παρένθεση τα αποτελέσματα του πρώτου διαγωνισμού το 2000)

Κατανόηση κειμένου: 467 - 41η θέση μεταξύ 72 χωρών (2000 474), Μαθηματικά: 454- 43η θέση (2000 447), Φυσικές Επιστήμες: 455- 43η θέση (2000 461).​

[2] Συνέντευξη, του προέδρου του Συνδικάτου Εκπαιδευτικών Γερμανίας Josef Kraus στην Christiane Kaess.δημοσιεύται εδώ.​

[3] Δήλωση του Δημήτρη Χασάπη στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Ανακτήθηκε από εδώ.​

[4] Ο διαβόητος (ξανά μανά) διάλογος της νέας πολιτικής ηγεσίας είναι προσχηματικός με στόχο τη νομιμοποίηση προειλημμένων αποφάσεων.. Σε μια χώρα που δεν έχει το δικαίωμα, χωρίς έγκριση, ούτε στοιχειώδη πολιτική να ασκήσει, είναι αστείο να φαντάζεται κανείς ότι θα μπορούσαν να υλοποιηθούν τα όποια πορίσματα του λεγόμενου «διαλόγου» που θα έρχονταν σε σύγκρουση με τη φιλοσοφία των ασκούμενων πολιτικών και των προτάσεων του ΟΟΣΑ. Η επιμονή στην επιβολή της αξιολόγησης κόντρα στην ομόθυμη στάση των εκπαιδευτικών δείχνει ξεκάθαρα τους σκοπούς της κυβέρνησης. Η αξιολόγηση είναι το εργαλείο για την επιβολή των νεοφιλελεύθερων αναδιαρθρώσεων στην Εκπαίδευση κι αυτό το γνωρίζουν καλά οι εκπαιδευτικοί.​

Ο ανταγωνισμός σχολείων, μαθητών και εκπαιδευτικών θα διαλύσει κάθε συλλογική λειτουργία και διεκδίκηση. Όλοι εναντίον όλων σε έναν μάταιο αγώνα ατομικής επιβίωσης. Σε μια κοινωνία όπου η πελατειακή σχέση, και η συναλλαγή είναι μόνος «κανονικός» τρόπος λειτουργία η «αξιολόγηση» θα μετατρέψει το σχολείο σε αρένα κανιβαλισμού και διάλυσης.

Ήδη τα τραύματα από την πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια επιβολής της αξιολόγησης είναι βαθιά και πολλά σχολεία βιώνουν ακόμα την ένταση και το διχασμό, με ολέθριες συνέπειες για το παιδαγωγικό κλίμα του σχολείου που είναι αναγκαία συνθήκη για την επιτυχία των στόχων του σχολείου.

Οι εκπαιδευτικοί έχουν τεράστια πείρα μετά από τόσα χρόνια αποτυχημένων μεταρρυθμίσεων και δεν θα επιτρέψουν τη διάλυση του δημόσιου σχολείου, όπως διαλύθηκε η παραγωγική βάση της χώρας, το τραπεζικό της σύστημα και η ίδια η οικονομία της στο όνομα των «μεταρρυθμίσεων». Δεν ξεχνάμε ότι το μόνο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, παρόλες τις δυσλειτουργίες της δημόσιας εκπαίδευσης, είναι οι απόφοιτοι του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Κι αυτό το προϊόν το παράγει η Εκπαίδευση και με τις θυσίες των γονιών.​

Αυτό επιχειρούν να σπάσουν σήμερα. Τα παραμύθια περί ελεύθερης πρόσβασης στα πανεπιστήμια δεν είναι ούτε για τα μικρά παιδιά. Σε μια αγορά που η ανεργία στους νέους πλησιάζει το 50% η μόνη επιλογή είναι οι σχολές που προσφέρουν μια επαγγελματική διέξοδο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Κι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ ελεύθερα. Οι αλλαγές στο Λύκειο έχουν σκοπό να αποκλείσουν τη μεγάλη μάζα των μαθητών οδηγώντας τους στη δωρεάν μαθητεία, στη μαύρη εργασία και την υποαπασχόληση και να απαλλάξουν το κράτος από το βάρος και το κόστος της εκπαίδευσης και των σπουδών δεκάδων χιλιάδων μαθητών, για τους οποίους η μοίρα είναι προδιαγεγραμμένη.

Πηγή: www.e-lesxi.gr

Δημήτρης Τσούκαλης