Τι είπε ο υπουργός Παιδείας για την αριστεία, τα μεταπτυχιακά, τις αλλαγές στο Λύκειο και την τριτοβάθμια

17:23 9/8/2017 - Πηγή: Alfa Vita

Συνέντευξη του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο νόμος Γαβρόγλου πλέον -μετά τον νόμο Διαμαντοπούλου- είναι γεγονός για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ποια είναι η πιο σημαντική αλλαγή σε σχέση με τον νόμο Διαμαντοπούλου που φέρνει στα πανεπιστήμια;

Η αλλαγή φιλοσοφίας. Είναι ο πρώτος νόμος μετά το 1974 που προχωρά όχι μόνον σε διοικητικές ρυθμίσεις, αλλά ιδρύει νέους θεσμούς και καθιερώνει διαδικασίες που εξασφαλίζουν μία ουσιαστική εξωστρέφεια των ΑΕΙ. Η δημιουργία των Ακαδημαϊκών Περιφερειακών

Συμβουλίων με την συμμετοχή σε αυτά εκπροσώπων των Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων, η ίδρυση σε κάθε ΑΕΙ Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Εκπαίδευσης, η δυνατότητα ίδρυσης διετών δομών για παροχή επαγγελματικών πιστοποιητικών ευρωπαϊκών προσόντων και η δρομολόγηση διαδικασιών επίλυσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΤΕΙ είναι ορισμένες από τις καινοτομίες του νόμου που εξασφαλίζουν την παραπέρα σύσφιξη των σχέσεων των ΑΕΙ με την κοινωνία. Η εικόνα απορρύθμισης που έφερε στα πρόθυρα διάλυσης τα Πανεπιστήμια ο προηγούμενος νόμος, έπρεπε να αλλάξει. Και αυτό κάναμε με την νομοθέτηση ακαδημαϊκών κανόνων.

Και ποια αλλαγή είναι αυτή, περισσότερο απ’ όλες, που επιθυμείτε να ταυτιστεί με τη θητεία σας στο υπουργείο;

Δεν με ενδιαφέρει η υστεροφημία έτσι όπως καταλαβαίνω να το λέτε. Υπάρχουν πολλές σημαντικές αλλαγές που αφορούν τα ΑΕΙ και άρα την κοινωνία. Δεν θέλω να ξεχωρίσω μία από τις σημαντικές αυτές αλλαγές, αφού όλες μαζί αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο με το οποίο σηματοδοτείται η πολιτική μας. Καθιερώνουμε ακαδημαϊκούς κανόνες επανανοηματοδοτώντας το δημόσιο πανεπιστήμιο και βάζουμε φραγμό σε όσους αυθαιρετούν χρησιμοποιώντας τον θεσμό του πανεπιστημίου προς ίδιον όφελος. Ο νόμος δίνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα εγγραφής στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών χωρίς να πληρώνουν τέλη φοίτησης οι οικονομικά ασθενέστεροι φοιτητές. Παράλληλα υποχρεώνει όσα μεταπτυχιακά προγράμματα χρειάζονται επιπλέον προσωπικό να απευθύνονται πρώτα σε νέους επιστήμονες. Ικανοποιεί ένα αίτημα δεκαετιών των πολυτεχνικών σχολών για την ακαδημαϊκή αναβάθμιση των πενταετών πτυχίων τους και δημιουργεί τους όρους για την οριστική ρύθμιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των Μηχανικών αποφοίτων των ΤΕΙ. Παρέχει σε πανεπιστημιακά τμήματα τη δυνατότητα ίδρυσης προπτυχιακών ξενόγλωσσων σπουδών σε συνεργασία με το Διεθνές Πανεπιστήμιο, εφόσον τηρούνται συγκεκριμένα ακαδημαϊκά κριτήρια. Επαναφέρει τη δημοκρατική κατάκτηση του πανεπιστημιακού ασύλου των ιδεών καθώς και την εκπροσώπηση των φοιτητών στα όργανα διοίκησης, τη συγκρότηση πρυτανικού συμβουλίου και τη συμμετοχή όλων των τμημάτων στη Σύγκλητο. Εισάγει για πρώτη φορά τα Περιφερειακά Ακαδημαϊκά Συμβούλια στα οποία συνυπάρχουν οι εκπρόσωποι των πανεπιστημίων, οι εκπρόσωποι των ΤΕΙ και οι εκπρόσωποι των Ερευνητικών Κέντρων σε κάθε περιφέρεια της χώρας. Είναι, λοιπόν, ο πρώτος νόμος που εγκαινιάζει τη σταδιακή δημιουργία του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας. Ιδρύει σε κάθε Πανεπιστήμιο και ΤΕΙ Κέντρα Επιμόρφωσης και Δια Βίου Εκπαίδευσης. Η Δια Βίου Εκπαίδευση για πρώτη φορά κανονικοποιείται κάτω από την επιστημονική εποπτεία των ΑΕΙ. Θεσπίζει εκλογή Πρυτάνεων και Αντιπρυτάνεων με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, εξασφαλίζοντας την μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα του πανεπιστημιακού σώματος.

Η Αξιωματική Αντιπολίτευση σας κατηγόρησε ότι με τον νόμο αυτό επιλέγετε τον χώρο της Παιδείας για να αρθρώσετε δήθεν αριστερή πολιτική (πχ το θέμα του Ασύλου).

Η Ν.Δ. είπε πολλά -και ανεπίτρεπτα σε ορισμένες περιπτώσεις- όλο αυτό το διάστημα που διεξαγόταν ο δημόσιος διάλογος για το νομοσχέδιο. Και τα είπε δυστυχώς και μέσα στη Βουλή. Κανείς δεν κατάλαβε τι ήθελε η Ν.Δ. Να μην αλλάξουμε τίποτα στα ΠΜΣ; Να μην αλλάξει τίποτα στον τρόπο διοίκησης; Δεν θέλει τους νέους θεσμούς που ιδρύουμε και εξασφαλίζουν την εξωστρέφεια όπως είναι τα Ακαδημαϊκά Περιφερειακά Συμβούλια και οι διετής δομές που θα παρέχουν επαγγελματικά πιστοποιητικά; Δεν θέλει το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας και Ανθρωπίνου Δυναμικού; Θέλει να πληρώνουν δίδακτρα όλοι, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση; Θέλει τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα ενός δημόσιου Πανεπιστημίου να καθορίζονται με βάση τη ζήτηση και όχι το κόστος όπως προτείνουμε εμείς; Και μας κατηγορεί η Ν.Δ. ότι είμαστε οπισθοδρομικοί; Έχουν καταλάβει τι ακριβώς υπερασπίζονται;

Ας το ξεκαθαρίσουμε και ας το καταλάβει η Ν.Δ. Εμείς θα κάνουμε το παν να αναβαθμίσουμε τα δημόσια Πανεπιστήμια. Και θα προβάλλουμε όλων των ειδών τις αντιστάσεις για την βαθμιαία ιδιωτικοποίηση τους.

Δηλώνετε υπέρμαχος της συναίνεσης στον χώρο της Παιδείας. Μετά την ψηφοφορία και τον τρόπο που εξελίχθηκε στη Βουλή, πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατόν να επιτευχθεί;

Δύσκολο αλλά εμείς θα προσπαθούμε για τη συναίνεση. Έχω πει πολλές φορές και σε κάθε ευκαιρία ότι η συναίνεση δεν σημαίνει πλήρη ταύτιση απόψεων. Μπορούμε όμως σε όλα τα θέματα της παιδείας στα σημεία εκείνα που συγκλίνουμε να συμφωνήσουμε και να πάμε ένα βήμα παρακάτω. Δυστυχώς όμως βλέπω ότι σε αυτό το πολιτικό μπλοκ της ΝΔ, της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού κυριαρχεί ένας ακραίος εθνικολαϊκίστικος και νεοφιλελεύθερος λόγος. Με τέτοιες ακραίες κραυγές που ακούγονται, δυστυχώς η συναίνεση δεν μπορεί να επιτευχθεί. Βέβαια, επειδή δεν είναι σε θέση να έρθουν τα κόμματα αυτά σε πλήρη σύγκρουση με τους πανεπιστημιακούς, παρά τους λεονταρισμούς ότι θα καταργήσουν τον νόμο κτλ., υπερψήφισαν έναν εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό άρθρων!

Τελικά, η Αριστερά είναι κατά της Αριστείας; Με αφορμή την απόφασή σας για ανάδειξη των σημαιοφόρων στο δημοτικό με κλήρωση, η ΝΔ έκανε λόγο για «ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, πιστή στο δόγμα του εξισωτισμού προς τα κάτω», το Ποτάμι μίλησε για ιδεοληπτική αλλεργία σε κάθε μορφή καταξίωσης και αριστείας κλπ.

Αυτά είναι λόγια όσων επί της ουσίας φοβούνται την αριστεία και για αυτό την ευτελίζουν. Πόσες φορές τους παρακαλέσαμε να τοποθετηθούν δημόσια για ένα φαινόμενο που το γνωρίζει η κάθε ελληνική οικογένεια: υπάρχουν ή δεν υπάρχουν γονείς που πιέζουν ασφυκτικά τους εκπαιδευτικούς να βαθμολογούν τα παιδιά τους με βαθμούς που δεν τους δικαιούνται; Λίγοι γονείς, αλλά αρκετοί για να δημιουργούν πολλά προβλήματα στους εκπαιδευτικούς. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει μεγάλος αριθμός «αρίστων» και να γίνεται σήμερα κλήρωση ανάμεσα τους. Είναι αυτό αριστεία; Γιατί δεν καταγγέλλει η αντιπολίτευση αυτά τα φαινόμενα; Γιατί δεν προστατεύουν τους εκπαιδευτικούς; Γιατί ένα παιδί με ειδικές ανάγκες να μην μπορεί να έχει τη δυνατότητα να γίνει σημαιοφόρος; Και γιατί δεν θα πρέπει να μοιραστεί η ευθύνη, και άρα ο σεβασμός προς τη σημαία, σε όλα τα παιδιά μιας τάξης, πολίτες του αύριο με ίδια δικαιώματα και ίδιες υποχρεώσεις; Η Αριστερά πρωτίστως είναι υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης και των ίσων ευκαιριών σε όλους, ειδικά όταν μιλάμε για ένα κοινωνικό αγαθό όπως η παιδεία. Η ευγενής άμιλλα πρέπει να καλλιεργείται αλλά με όρους ενός ηθικού κώδικα αξιών και όχι με τους νόμους της αγοράς. Δεν είναι δαρβινικό το σύστημα στα σχολεία μας. Και δεν πρέπει να είναι. Ο στόχος μας πρέπει να είναι να αναδεικνύουμε τα διαφορετικά ενδιαφέροντα και δεξιότητες του κάθε μαθητή και σε αυτό το πλαίσιο να επιδιώκουμε την αριστεία. Η εκπαίδευση αποσκοπεί στη μόρφωση όλων των πολιτών. Αυτή είναι η βασική μας αφετηριακή διαφορά με τη νεοφιλελεύθερη σημερινή ΝΔ του κ. Μητσοτάκη. Αριστεία για μας είναι όλα τα παιδιά να μπορούν να μορφωθούν σε ένα σχολείο, το καθένα να πάρει ό,τι του ταιριάζει, και, κυρίως, να μπορούν να αποκτήσουν την εμπειρία της χαράς της γνώσης.

Προέρχεστε από τον ακαδημαϊκό χώρο. Ποια είναι η άποψή σας για τα ελληνικά πανεπιστήμια και το επίπεδο της μόρφωσης που αυτά παρέχουν;

Η προσωπική μου άποψη ταυτίζεται απολύτως με αυτήν που αβίαστα προκύπτει από την πραγματικότητα: οι Έλληνες φοιτητές που τελειώνουν το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι περιζήτητοι σε όλα τα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου αλλά και στην παγκόσμια αγορά εργασίας. Αυτό τα λέει όλα. Επιπλέον, όπως ξέρετε, τα ελληνικά πανεπιστήμια κατέχουν υψηλές θέσεις στις παγκόσμιες λίστες αξιολόγησης των ιδρυμάτων. Είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα ως προς τις επιτυχίες τους για διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων. Και επειδή είμαστε στον έβδομο χρόνο της οικονομικής κρίσης, ας τονίσουμε ότι αυτό δεν έγινε λόγω της βοήθειας που έδωσε η Πολιτεία αυτά τα χρόνια στους πανεπιστημιακούς και τους ερευνητές. Είναι κατόρθωμα της συντριπτικής πλειοψηφίας των συναδέλφων μου καθηγητών, των νέων ερευνητών και όλων όσοι σιωπηλά αποφάσισαν ότι σε αυτούς ανήκει η ευθύνη να μην λυγίσουν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τα Ερευνητικά μας Κέντρα. Η πολιτεία τους οφείλει ένα γενναιόδωρο ευχαριστώ. Σ’ αυτούς το οφείλουμε γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο σε μία χρεωκοπημένη χώρα να καταφέρεις με λιγότερα χρήματα να κρατήσεις σε ένα υψηλό επίπεδο την πανεπιστημιακή μόρφωση. Αυτή, όμως, η αναγνώριση του αποφασιστικού ρόλου των καθηγητών και ερευνητών πάει μαζί με τη δημόσια δέσμευση ότι θα κάνουμε το παν να επαναφέρουμε μία καθημερινότητα που θα κυριαρχείται από ακαδημαϊκούς κανόνες. Το επιχειρούμε με τον νόμο που ψηφίστηκε. Το ενισχύουμε και με την πρόσθετη οικονομική επιχορήγηση που θα έχουν τα ΑΕΙ.

Ποιο είναι το επόμενο βήμα σας στις αλλαγές που θέλετε να φέρετε στην παιδεία;

Έχουμε δεσμευτεί για την αλλαγή στο Λύκειο και το σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Πρόθεση του Υπουργείου Παιδείας είναι το απολύτως αντιπαιδαγωγικό σύστημα των εισαγωγικών να γίνει σύντομα παρελθόν. Θα θεσπιστεί ένα σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που θα στηρίζεται στο ισχυρό Εθνικό Απολυτήριο. Το σημερινό σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων, αν και αδιάβλητο, έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του και είναι ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια που υπονομεύει την εκπαιδευτική και παιδαγωγική λειτουργία του Λυκείου ως αυτόνομη βαθμίδα εκπαίδευσης. Γι’ αυτό και είναι επιβεβλημένο να καταργηθεί, ώστε να αποκατασταθεί η παιδαγωγική αυτονομία του Λυκείου. Όλοι συμφωνούν ότι σήμερα δεν έχουμε Λύκειο. Δεν θέλουμε να έχουμε Λύκειο; Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι θα είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα χωρίς Λύκειο. Η σοβαρή συζήτηση είναι ακριβώς αυτή και ήδη το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχει καταθέσει τις προτάσεις του, τις οποίες θα επεξεργαστεί το Υπουργείο και θα καταλήξει στις τελικές αποφάσεις. Οι μαθητές και οι μαθήτριες δεν πρόκειται να αιφνιδιαστούν. Πάντως θα είναι ένα σύστημα με κυρίαρχα τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά και, σίγουρα, πιο ανθρώπινο μιας και το ισχύον μόνο φιλικό για τους νέους ανθρώπους δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

Για τα θέματα της Εκκλησίας… αναφορικά με την αξιοποίηση της περιουσίας της, υπάρχει κάποια εξέλιξη;

Δημιουργήσαμε μαζί με τον Αναπληρωτή Υπουργό Ανάπτυξης, κ. Αλέξη Χαρίτση, μία κοινή επιτροπή με την Εκκλησία για να καταγραφεί η περιουσία της Εκκλησίας, και αρχίζουμε από τις Μητροπόλεις που έχουν ήδη ολοκληρώσει αυτό το έργο. Αμέσως μετά θα δούμε ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν ως προς τος καθεστώς της κάθε ιδιοκτησίας και θα πάμε σε μία διαδικασία να ξεμπλέξουμε τις νομικά μπλεγμένες περιπτώσεις. Και έπεται συνέχεια. Ήδη, όμως, τα πρώτα δύο στάδια είναι πολύ χρονοβόρα αλλά και πάρα πολύ σημαντικά.

Κώστας Γαβρόγλου