«Τράπεζα θεμάτων αναξιοκρατίας και απαιδευσίας», των Σοφίας Αλεξίου και Αννας Ρουσσομουστακάκη

08:27 12/6/2014 - Πηγή: Alfa Vita

Tweet

«Τα Μεγαλυνάρια στην εκκλησιαστική γλώσσα είναι τροπάρια που αρχίζουν με τη φράση «Μεγάλυνον ψυχή μου». Γιατί κατά τη γνώμη σας επέλεξε ο ποιητής να δώσει τον τίτλο Μεγαλυνάρι;». Άραγε μια τέτοιου τύπου ερώτηση θα γεννήσει Μεγαλυνάρια ποίησης ή αντιδράσεις αποστροφής από αυτήν;

Οι μαθητές της Α΄ Λυκείου κλήθηκαν και πάλι να συμμετέχουν στις προαγωγικές εξετάσεις, μόνο που φέτος βρίσκονται αντιμέτωποι με μια εντελώς καινούργια κατάσταση. Αυτή ονομάζεται τράπεζα

θεμάτων. Μια λίστα από ερωτήσεις που θα αξιολογήσουν με ποσοστό 50% τις τελικές επιδόσεις των μαθητών. Αντί να αξιολογηθεί, όμως, η πραγματική επίδοση, μήπως πρόκειται για έναν νέο αγώνα δρόμου από τους μαθητές μιας πρόχειρης κάλυψης αδίδακτης ύλης; Συγκεκριμένα στη λογοτεχνία και ιδιαίτερα στις ερωτήσεις για την ποίηση υπάρχουν απαιτήσεις υπερβολικές. Για παράδειγμα, ζητείται από τους μαθητές να αναγνωρίσουν το μέτρο (π.χ. 01309) ή να κατατάξουν το ποίημα στο αντίστοιχο ρεύμα ποίησης χωρίς να γνωρίζουν ή να έχουν εξοικειωθεί με τέτοιου τύπου διαδικασίες. Το ίδιο συμβαίνει με την ομοιοκαταληξία, τη χρήση των σημείων στίξης και τον εντοπισμό των χρονικών επιπέδων της αφήγησης στα οποία δεν έχουν ασκηθεί κατάλληλα οι μαθητές.

Παράλληλα, η επιλογή από την τράπεζα θεμάτων γίνεται τυχαία χωρίς να είναι ίδιου βαθμού δυσκολίας οι ερωτήσεις που έχουν κατατεθεί. Υπάρχουν κριτήρια αξιολόγησης που οι απαντήσεις των ερωτήσεων πηγάζουν απευθείας από το περιεχόμενο των κειμένων και άλλα που χρειάζονται ειδικές γνώσεις, για να απαντηθούν.

Από την άλλη, διαπιστώνουμε ότι ακόμα και αυτή η διάκριση μεταξύ παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης που αποτελεί σταθερό ερώτημα σε όλα τα κριτήρια αξιολόγησης είναι ανυπόστατη και ατεκμηρίωτη. Σύμφωνα με τις Ιστορίες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Λίνου Πολίτη και του Μario Vitti η ποίηση διαχωρίζεται σε ρεύματα, πουθενά, όμως, σε μοντέρνα και παραδοσιακή. Γι' αυτό και είναι δύσκολη η κατάταξη κάποιων ποιημάτων στη μια ή στην άλλη κατηγορία. Ιδιαίτερα με τους ποιητές του συμβολισμού που χρησιμοποιούν ανάμεικτα στοιχεία και ενώ νεωτερίζουν χρησιμοποιούν στη μορφή τα λεγόμενα παραδοσιακά στοιχεία η δυσκολία είναι εμφανής. Αυτό δημιουργεί σύγχυση στους μαθητές, οι οποίοι εν τέλει δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν με επιτυχία στην ερώτηση αυτή.

Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτές οι άστοχες ερωτήσεις θα καθορίσουν έστω και με ένα μικρό ποσοστό την καταλληλότητα των μαθητών για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Το μόνο που θα μπορέσουν να δημιουργήσουν είναι παιδιά με την ταμπέλα του αποτυχημένου, χωρίς να ξέρουν όμως που και γιατί απέτυχαν. Ενώ, λοιπόν, το σχολείο σαν πρόσθετο στόχο θα πρέπει να έχει την ανάπτυξη δεξιοτήτων, οδηγεί στη δημιουργία αδέξιων μαθητών, ανίκανων να συλλάβουν την πραγματικότητα, τη δική τους και των γύρω τους.

Η συζήτηση, βέβαια, για τα λάθη του συστήματος αξιολόγησης, αφήνει στο περιθώριο κάτι πολύ σημαντικό. Το μάθημα της λογοτεχνίας δεν θα έπρεπε να αξιολογείται. Το μάθημα αυτό αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία ελεύθερης έκφρασης και παραγωγής ενδιάθετου λόγου των μαθητών και θα έπρεπε να διδάσκεται στα πλαίσια της δημιουργικής γραφής αναδεικνύοντας τα ταλέντα τους και εξάπτοντας τη φαντασία τους. Επίσης, θα έπρεπε να δίνει τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με ποικίλες μορφές της γλώσσας τους διευρύνοντας το λεξιλογικό τους πλούτο και βελτιώνοντας την εκφραστική τους ικανότητα.

Δυστυχώς το σύστημα δε φαίνεται διαθέσιμο για πραγματικές ανανεώσεις και αρκείται σε επιφανειακές ως και αναχρονιστικές αλλαγές. Έτσι, οι νέοι μας θα εξακολουθούν να αγνοούν την ελληνική και ξένη λογοτεχνία και να γελούν με αυτή. Είναι για αυτούς ένα κομμάτι απροσπέλαστο και παράλογο και οι λογοτέχνες καταγέλαστοι και παρανοϊκοί. Μία κατάσταση που δεν πρέπει να μας παραξενεύει, όταν ξαφνικά κατά καιρούς τη συνειδητοποιούμε και ανεύθυνα κατηγορούμε τους νέους μας. Είναι γέννημα του συστήματος. Του κάθε προηγούμενου και του κάθε επόμενου…

Σοφία Αλεξίου, Φιλόλογος

Άννα Ρουσσομουστακάκη, Φιλόλογος

Tags: τράπεζα θεμάτωνΣοφία ΑλεξίουΑννα Ρουσσομουστακάκη Tweet

View the discussion thread.