To STRATFOR στον ΕΤτΚ: Το Πεκίνο φοβάται ιδεολογική εκτροπή και… σφίγγει τα λουριά

19:21 28/6/2014 - Πηγή: E-Typos

Στο στόχαστρο ξένες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και ομάδες, αλλά και εγχώριοι οργανισμοί, που μπορεί να επηρεάσουν την κοινή γνώμη

Σε νέα φάση φαίνεται να έχουν εισέλθει στην Κίνα οι προσπάθειες για την ενίσχυση του ιδεολογικού ελέγχου, οι οποίες ξεκίνησαν όταν ανέλαβε πρόεδρος της Δημοκρατίας o Xi Jinping. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από το κράτος περιλαμβάνουν σκληρότερα μέτρα για τις ψευδείς φήμες, το microblogging, και τις συζητήσεις κατά του συνταγματισμού. Στις 10 Ιουνίου,

το κορυφαίο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος κατά της διαφθοράς προέβη σε μια άνευ προηγουμένου καταγγελία ότι «εξωτερικές εχθρικές δυνάμεις» έχουν διεισδύσει στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, την κορυφαία δεξαμενή σκέψης του κόμματος. Το σώμα εναντίον της διαφθοράς προειδοποίησε ότι η Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών έχει αναπτύξει «ιδεολογικά προβλήματα», ενώ άσκησε κριτική σε κάποιους από τους συμβούλους της για προώθηση ανορθόδοξων απόψεων στο Διαδίκτυο για ευαίσθητα πολιτικά θέματα, ακόμα και για συνεργασία με εξωτερικές δυνάμεις. Εγχώριες δεξαμενές σκέψεις, όπως η Ακαδημία των Κοινωνικών Επιστημών, θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικές, εξαιτίας της ικανότητάς τους να επηρεάζουν την ευρύτερη κοινή γνώμη και να διαμορφώνουν στρατηγικές αποφάσεις για την εθνική ασφάλεια. Η επίμαχη δήλωση από το σώμα κατά της διαφθοράς σε σύντομο χρονικό διάστημα ξεσήκωσε την αγανάκτηση στους δημόσιους και πνευματικούς κύκλους.

Ισως, όχι τυχαία, ευρύτερες έρευνες για το ρόλο των ξένων οργανισμών και τις εσωτερικές τους διασυνδέσεις διεξήχθησαν πριν από την οποιαδήποτε δημόσια καταγγελία. Σύμφωνα με ανακοίνωση της κυβέρνησης της πόλης Yuncheng στην επαρχία Shanxi, η νεοσυσταθείσα Επιτροπή Εθνικής Ασφαλείας διέταξε εκτεταμένη έρευνα των ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, διερεύνηση των δραστηριοτήτων τους, των οικονομικών διασυνδέσεών τους και του προσωπικού στο εσωτερικό της χώρας. Ο έλεγχος ξεκίνησε τον Μάιο και θα τελειώσει στα τέλη Ιουλίου. Τοπικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι παρόμοιες έρευνες διεξάγονται με διακριτικότητα σε νομούς και δήμους των επαρχιών Guangdong, Guangxi και Shandong.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν ληφθεί αυστηρά μέτρα, ενώ η τελευταία έρευνα απέδωσε ελάχιστα για το ποιες «εχθρικές δυνάμεις» ή ξένα ιδρύματα βρίσκονται στο στόχαστρο. Ωστόσο, οι επικρίσεις κατά της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών και οι έρευνες σε ξένες ΜΚΟ υποδηλώνουν ότι η ανησυχία του Πεκίνου για την εξωτερική διείσδυση δεν είναι τυχαία. Τα πρόσφατα γεγονότα υποδεικνύουν ότι οι υποψίες του Πεκίνου θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε γενικότερες προσπάθειες για τη χαλιναγώγηση των δραστηριοτήτων και της επιρροής των ξένων οργανισμών στην Κίνα.

Κατά τη διάρκεια των ετών, ένας διαρκώς διευρυνόμενος αριθμός ξένων ομάδων και think tanks, που ενθαρρύνονται από τις αυξανόμενες αλληλεπιδράσεις τους με εγχώριους εταίρους, έχουν αρχίσει να αυξάνουν τις κυβερνητικές δράσεις σε τομείς όπως στην καταπολέμηση της φτώχειας, στην προστασία του περιβάλλοντος και σε εκπαιδευτικές υπηρεσίες σε επίπεδο κινημάτων βάσης. Αυτές οι ομάδες αύξησαν την επιρροή τους, προσφέροντας γνώσεις και εμπειρία στην πολιτική λήψης αποφάσεων της κυβέρνησης. Παρά τους περιορισμούς στις δραστηριότητές τους -κυρίως ως αποτέλεσμα της αυστηρής διαδικασίας για την (επίσημη) καταχώρισή τους σε μητρώα- η κεντρική κυβέρνηση είχε επιδιώξει να δημιουργήσει το έδαφος για ξένες ΜΚΟ και δεξαμενές σκέψεις, με την ελπίδα ότι θα συμβάλουν στις προσπάθειες για συνεχή βοήθεια. Οι εκτιμήσεις αυτές αντικατοπτρίζονται σε μια απόφαση του Ιουλίου του 2013 για χαλάρωση των προϋποθέσεων για τις διεθνείς μη κυβερνητικές ομάδες, επιτρέποντας στις επαρχιακές κυβερνήσεις να εγκρίνουν την έγγραφή τους - μια εξουσία την οποία κατείχε προηγουμένως μόνο η κεντρική κυβέρνηση. Επίσης, το Πεκίνο ενθάρρυνε τις εγχώριες δεξαμενές σκέψης και τους ακαδημαϊκούς κύκλους να συναναστρέφονται με ξένα ιδρύματα, τα οποία μπορούσαν να προσφέρουν την τεχνογνωσία τους για την κοινωνική και οικονομική μετάβαση της χώρας.

Η παροχή αυξημένης (αν και ακόμη περιορισμένης) πρόσβασης στα ξένα ιδρύματα οδήγησε σε μεγαλύτερη καχυποψία για τις δραστηριότητές τους. Το Πεκίνο ανησυχεί για πολλούς τομείς, μα περισσότερο εστιάζει στη δυναμική των ξένων ομάδων να κινητοποιήσουν τον πληθυσμό μέσω της συνεργασίας τους με τοπικούς εταίρους, ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, με τις τοπικές κυβερνήσεις. Οτιδήποτε έρχεται σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες του Πεκίνου, όταν πρόκειται για καίρια ζητήματα, όπως τα μεγάλα περιβαλλοντικά έργα, αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Ακόμα πιο σημαντικό, το Πεκίνο ανησυχεί για την ικανότητα αυτών των οργανώσεων να προωθούν τις δυτικές αξίες, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές εκστρατείες στο επίπεδο των κινημάτων βάσης.

Η ανησυχία του Πεκίνου για την εξάπλωση της δυτικής ιδεολογίας στον κινεζικό λαό είναι παράλληλη με μια τάση αυξανόμενης πολιτικής ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, την ίδια ώρα με τις αυξανόμενες απαιτήσεις για φιλελευθερισμό και πολιτικές μεταρρυθμίσεις, που θέτουν σε αμφισβήτηση τον κυρίαρχο ρόλο του κόμματος. Ενας τέτοιος διάλογος έχει μεγάλη επιρροή στους κύκλους της ελίτ και των διανοουμένων. Τέτοιου είδους σκέψεις, που προωθούνται μέσω των κοινωνικών δικτύων, μπορεί συχνά να ανακινήσουν δημόσιες διαμαρτυρίες, πυροδοτώντας την αντίσταση στο χαμηλότερο επίπεδο και να γεννήσουν απόψεις που εναντιώνονται στην εξουσία του Πεκίνου.

Από τότε που ανέλαβε την εξουσία, ο φόβος της ιδεολογικής διάβρωσης και η ξένη διείσδυση έχουν καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη διακυβέρνηση του Κομμουνιστικού Κόμματος και των πολιτικών ελιγμών. Η τελευταία ιδεολογική κάθαρση, η οποία έγινε λίγο μετά την έναρξη της θητείας του Xi, ήρθε ακριβώς όταν η ηγεσία προωθούσε μια σειρά από φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και νομικές μεταρρυθμίσεις, ενθαρρύνοντας παράλληλα τις ανταλλαγές με το εξωτερικό, με στόχο την προώθηση των βασικών αξιών της Κίνας.

Αυτές οι ανοικτές συζητήσεις και οι -ευρείας κλίμακας- προτεινόμενες οικονομικές μεταρρυθμίσεις αύξησαν την αισιοδοξία για μια γενικότερη πολιτική αλλαγή, προκαλώντας ιδεολογικές συζητήσεις στο πλαίσιο του δημόσιου και ακαδημαϊκού διαλόγου. Το επίκεντρο των συζητήσεων ήταν η φιλελευθεροποίηση, η κατεύθυνση της Κίνας, η υπεροχή του κόμματος, όλα εν μέσω της διαδικασίας μετασχηματισμού της χώρας.
Οι αυξανόμενες αυτές συζητήσεις και τα αιτήματα για αλλαγή θυμίζουν στο Κομμουνιστικό Κόμμα της τα διδάγματα από τις φοιτητικές διαδηλώσεις στην πλατεία Τιεν Αν Μεν και τις συνθήκες που οδήγησαν στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος πιστεύει ότι η απώλεια του ιδεολογικού ελέγχου και της πολιτικής εξουσίας θα δημιουργήσει χώρο για εσωτερικό χάος και ίσως τη χαλάρωση της εξουσίας του κόμματος. Αυτή η πεποίθηση συχνά επιτείνει την καχυποψία του Πεκίνου για τις δυτικές κυβερνήσεις και τους οργανισμούς, καθώς και για το ρόλο τους στην Αραβική Ανοιξη και τις διάφορες «πορτοκαλί» επαναστάσεις στη σφαίρα της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Το Πεκίνο πιστεύει τώρα ότι η Δύση θα επεκτείνει τα σχέδιά της για περιορισμό της Κίνας και ότι θα χρησιμοποιήσει την ιδεολογική προπαγάνδα και μη βίαια μέσα, προκειμένου να υπονομεύσει το Κομμουνιστικό Κόμμα. Μάλιστα, οι ανησυχίες αυτές θα μεγαλώνουν, όσο η Κίνα επιχειρεί να προχωρήσει σε ένα ριζικό μετασχηματισμό και όσο το ιδεολογικό κενό στο εσωτερικό της θα συνεχίζει να αυξάνεται.

Είναι ενδιαφέρον να δούμε το ρόλο και τις αρμοδιότητες της νεοσυσταθείσας Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας. Η διερεύνηση των ξένων ΜΚΟ αποτέλεσε την πρώτη συγκεκριμένη αρμοδιότητα της επιτροπής, από τον Νοέμβριο του 2013, οπότε και δημιουργήθηκε, με ρητή εξουσιοδότηση του Χi. Η επιτροπή έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα ενοποιημένο σώμα, ενσωματώνοντας την εσωτερική και την εξωτερική ασφάλεια, τις μυστικές υπηρεσίες και τη διπλωματική δράση για τη διασφάλιση των συμφερόντων εθνικής ασφάλειας. Με την ενσωμάτωση στην επιτροπή της ομάδας εργασίας που ελέγχει τους ξένους οργανισμούς, το Πεκίνο είναι πιθανό να στέλνει το μήνυμα ότι η ιδεολογική καθαρότητα (και ως εκ τούτου, τα μέτρα πρόληψης για την διείσδυση των ξένων) αποτελεί προτεραιότητα για την εθνική ασφάλεια.