Πνευματικός άνθρωπος: Μεταξύ Σκύλας και Χάρυβδης

17:09 4/7/2013 - Πηγή: E-Typos

Από τη μια μεριά η άπατρις διεθνιστική πλευρά της νεοφιλελεύθερης φιλοσοφίας, δηλαδή οι Παρτιζάνοι της ευτυχίας μέσω υλικών αποτελεσμάτων κι επαγγελματικής αίσθησης καριέρας. Ενα είδος υλικο-τεχνικού ναρκισσισμού. Γι’ αυτούς όλα έχουν σχέση με τη χρηματο-επαγγελματική ευεξία. Ο έρωτας, η φιλία, οι ανθρώπινες σχέσεις, τα εργασιακά κριτήρια, υπακούουν στη θεωρία του ωφελιμισμού του Μπένταμ, κατά την οποία κάνουμε μόνο ό,τι μας ωφελεί (στην περίπτωση εδώ ερμηνεύουν το «ωφέλεια» ως υλικο-επαγγελματικό κέρδος). Από την άλλη μεριά οι «σχετικιστές»της Αριστεράς και των αριστερόστροφων ιδεολογιών. Γι’

αυτούς τους Παρτιζάνους της ευτυχίας μέσω της μαρξίζουσας ροής των πραγμάτων, τα πάντα στον κόσμο είναι σχετικά. Οι αξίες και τα ήθη, οι παραδόσεις, η φύση, οι έννοιες όπως έθνος, οικογένεια, θρησκεία και όλα τα συγγενή τους, δεν είναι σταθερά, είναι ρευστά. Που σημαίνει ότι κάθε αξιακό κριτήριο, κάθε ιστορική μνήμη ή μαρτυρία μπορεί να μεταβληθεί ή να ερμηνευτεί διαφορετικά κατά το δοκούν της σχετικότητας των πραγμάτων. Που οδηγεί στην εξής λογική: η ισχύς μπορεί να καθορίζει τη ματιά μας, η Δύναμη κι όποιος την κατέχει (μια επιβράβευση της σοφιστικής θεωρίας) θα μας εξηγήσει τον κόσμο είτε προσωπικά, είτε κοινωνικά, είτε πολιτικά. Κι οι δύο παραπάνω αντιλήψεις αν και εξωτερικά δείχνουν να διαφέρουν, εντούτοις κατά βάθος μοιάζουν: θεοποιούν τη Δύναμη. Δίνουν ελάσσονα ρόλο στην καλλιέργεια και την πνευματική ζωή. Κι αν ποτέ το κάνουν, είναι για να τη χρησιμοποιήσουν στην υπηρεσία της Δύναμης.
Ο ρόλος της Δύναμης μέσα από τη νεοφιλελεύθερη και μαρξίζουσα ιδεολογία της σύγχρονης υλιστικής σοφιστικής στηρίζεται στη θεοποίηση του παρόντος ως υλικο-οικονομική αξία. Ο πολιτισμός σαν σοφία, σαν αυτογνωσία, σαν ανθρώπινο μέτρο, δεν παίζει μεγάλο ρόλο. Το μυαλό και ο ψυχισμός αυτής της νέας κοινωνικής «ράτσας» είναι στραμμένος σε ένα είδος ρομποτικής ευτυχίας, όπου όλα είναι τακτική, κοινωνική καριέρα και επιβολή της εικόνας επικοινωνιακά και πρακτικά. Για αυτό και τη θέση της σοφίας ή της ανθρωπιάς, τη θέση των διαχρονικών αξιών, τη θέση της δημιουργικής πνευματικότητας έχει πάρει η στρατηγική του μηδενισμού, ο κυνισμός, η σχετικοποίηση των πάντων, η σκληρότητα (ως συναισθηματική αποστασιοποίηση) των αποφάσεων. Κοντολογίς δεν αφορούν τα πολιτιστικά αγαθά μιας κλασσικής παιδείας αλλά εκείνα της νεωτερικής Δύναμης, δηλαδή εκείνης της μηχανής που αδιαφορεί για τη τραγική ομορφιά της περατότητας της ζωής, που αδιαφορεί για τη συνείδηση των αυτογνωσιακών ορίων.