Το STRATFOR στον ΕΤτΚ: Δειλά βήματα από τη Λιβύη για την παραγωγή και πάλι πετρελαίου

19:36 12/4/2014 - Πηγή: E-Typos

Στις 6 Απριλίου, στην Τρίπολη, επετεύχθη η προκαταρκτική συμφωνία για την επανέναρξη της παραγωγής πετρελαίου. Ο Ibrahim Jadhran, ο ηγέτης που είχε θέσει εκτός λειτουργίας τους ανατολικούς τερματικούς σταθμούς της Λιβύης από τον Αύγουστο του 2013, ανακοίνωσε ότι υπήρξε συμφωνία με τα μέλη της εθνικής κυβέρνησης, τερματίζοντας το περίπου οκτώ μήνες αδιέξοδο. Η οποιαδήποτε συμφωνία

με την οποία θα επέστρεφε το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών πετρελαίου της Λιβύης στις παγκόσμιες αγορές θα είναι σημαντική τόσο για το διεθνές εμπόριο όσο και την εγχώρια οικονομία της Λιβύης, η οποία στηρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα έσοδα από το πετρέλαιο
Αν και ο Jadhran και οι πολιτικοί εκπρόσωποι που έχουν οριστεί και ορισμένα μέλη της εθνικής κυβέρνησης της Λιβύης χαιρετίζουν τη συμφωνία της 6ης Απριλίου ως δίοδο προς το συμβιβασμό, εντούτοις παραμένουν πολλές δυσκολίες πριν η Λιβύη μπορέσει να επιστρέψει σε σταθερά, βιώσιμα επίπεδα παραγωγής, με κέρδη ανάλογα της μετα-επαναστατικής εποχής του 2012.

Ο Jadhran, πρώην επαναστάτης που έγινε περιφερειακός διοικητής των φρουρών των εγκαταστάσεων πετρελαίου της Λιβύης, πριν θέσει τον αποκλεισμό πετρελαίου στα ανατολικά, έχει προκαλέσει απογοήτευση στις εθνικές αρχές της Λιβύης για το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Κρατώντας όμηρο τη μεγάλης σημασίας εξαγωγική υποδομή της Λιβύης, η στρατηγική θέση του Jadhran εξελίχθηκε σε μια πολιτική πλατφόρμα στην οποία ο ίδιος υποστηρίζει μεγαλύτερη περιφερειακή εποπτεία των πωλήσεων πετρελαίου από την κυβέρνηση, ένα ομοσπονδοποιημένο πολιτικό μοντέλο και αύξηση της διανομής των κρατικών εσόδων από το πετρέλαιο στις περιφερειακές κυβερνήσεις της Λιβύης.

Οι φυλετικοί και τοπικοί προεστοί της ανατολικής περιφέρειας παρενέβησαν προκειμένου να μεσολαβήσουν για την ενδιάμεση συμφωνία μεταξύ του Jadhran και της Τρίπολης, με την κεντρική κυβέρνηση να τονίζει ότι δεν παρενέβη στις διαπραγματεύσεις με τον Jadhran ή την πολιτική επιτροπή που είχε ορίσει. Η όποια συμφωνία εξαρτάται από τον Jadhran, επιτρέποντας στα λιμάνια της Hariga και της Zueitina να ανοίξουν εκ νέου, με εν δυνάμει εξαγωγές συνολικού ύψους περίπου 200.000 βαρέλια την ημέρα. Οι επόμενες εβδομάδες απαιτούν περαιτέρω διαπραγματεύσεις πριν τα τερματικά στο Ras Lanuf και το Es Sider τεθούν σε λειτουργία. Σε αντάλλαγμα της καλής πίστης που επέδειξε, οι δυνάμεις του Jadhran θα εξαιρεθούν της ποινικής δίωξης, ενώ παράλληλα θα λάβουν μισθούς αρκετών μηνών, ως πρώην κυβερνητικοί υπάλληλοι. Υπάρχουν επίσης διατάξεις σχετικά με τη δημιουργία μιας εποπτικής επιτροπής στο υπουργείο Δικαιοσύνης, με σκοπό την παρακολούθηση της διοικητικής και οικονομικής αποζημίωσης που σχετίζεται με τον τομέα του πετρελαίου της Λιβύης, από την πτώση του Moammar Gadhafi, τον Οκτώβριο του 2011.

Ενα από τα μεγαλύτερα πιθανά εμπόδια σε μια τέτοια συμφωνία θα είναι η συνεχιζόμενη απροθυμία πολλών εντός της εθνικής κυβέρνησης στην Τρίπολη να αναγνωρίσουν δημοσίως ή να επικυρώσουν τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Jadhran, των περιφερειακών προεστών και ορισμένων μελών της εθνικής αρχής. Αν και ένα αντίγραφο της συμφωνίας αναρτήθηκε στις 6 Απριλίου στην ιστοσελίδα του Γραφείου του Πρωθυπουργού, ο πρωθυπουργός, ο πρόεδρος του Εθνικού Κογκρέσου και ο υπουργός Πετρελαίου δεν έχουν ακόμη κάνει δημόσιες δηλώσεις που να αναγνωρίζουν ή να επιβεβαιώσουν την ενδιάμεση συμφωνία.

Ο διευθυντής των εγκαταστάσεων στο λιμάνι της Hariga επιβεβαίωσε στις 7 Απριλίου στα κρατικά ΜΜΕ ότι δεν έχει λάβει οδηγίες από την κεντρική κυβέρνηση για επανεκκίνηση των εξαγωγών πετρελαίου και ότι η απαραίτητη συντήρηση θα καθυστερήσει τις εξαγωγές για περίπου 10 με 14 ημέρες από την ημερομηνία που οι εν λόγω εντολές θα ληφθούν. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των συμφωνιών που έχουν ήδη ανακοινωθεί ή αυτών που επίκεινται και αφορούν στον αποκλεισμό του ανατολικού τερματικού σταθμού πετρελαίου -οι οποίες έχουν αποδειχθεί ψευδείς τους τελευταίους αρκετούς μήνες-, η απουσία υψηλού επιπέδου επιβεβαίωσης αποτελεί αιτία ανησυχίας. Αρκετά μέλη του Εθνικού Κογκρέσου υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση δεν συμμετέχει απευθείας σε αυτές τις συνομιλίες, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες σχετικά με μια δήλωση που κυκλοφόρησε στις 3 Απριλίου από το Γραφείο του Πρωθυπουργού, παρουσιάζοντας ένα φαξ με ένα υπογεγραμμένο έγγραφο στο οποίο απαριθμούνται οι έξι βασικές συμφωνίες των διαπραγματεύσεων. Οι συμφωνίες αυτές περιλαμβάνουν αναδρομικούς μισθούς των δυνάμεων του Jadhran, ασυλία και ένα χρονοδιάγραμμα για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις με άλλα λιμάνια.

Η ανάγκη για απομάκρυνση από μια τέτοια συμφωνία είναι ξεκάθαρη, δεδομένης της μεγάλης φαγωμάρας που έχει κυριαρχήσει από το 2013 στα πολιτικά πράγματα της Λιβύης. Οι ανταγωνιστές στην υποψηφιότητα του Jadhran για την περιφερειακή ηγεσία στην ανατολική Λιβύη θα αντιταχθούν σε κάθε συμφωνία που θέλει την Τρίπολη να δίνει στον Jadhran μεγαλύτερη αναγνώριση. Επιπλέον, πολλά πολιτικά στοιχεία στη δυτική Λιβύη, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρών περιφερειακών συμβουλίων της Πολιτοφυλακής στη Μισράτα και τη Ζεντάν, αντιτίθενται σθεναρά σε οποιαδήποτε ρύθμιση που θα οδηγούσε την κεντρική κυβέρνηση στην αναγνώριση μιας ομοσπονδιακής δομής - ένα από τα βασικά αιτήματα του Jadhran.

Μέρος της ενδιάμεσης συμφωνίας θα περιλαμβάνει επίσης και τη μετακίνηση της έδρας της φρουράς των υπαρχουσών πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στην Μπρέγκα της ανατολικής Λιβύης. Αυτή η κίνηση ή ακόμα και η πιθανότητα ότι οι μαχητές του Jadhran θα επανενταχθούν, με τον Jadhran να αναδεικνύεται ως ηγέτης της ομάδας, έχει εξοργίσει το μεγαλύτερο μέρος της φρουρών των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων, οι οποίοι έχουν δηλώσει τη σθεναρή αντίθεσή της σε τυχόν προτεινόμενες αλλαγές. Αυτές οι δυνάμεις προστατεύουν σήμερα τα κοιτάσματα πετρελαίου που τροφοδοτούν τους ανατολικούς πετρελαϊκούς τερματικούς σταθμούς, τους οποίους έχουν καταλάβει οι δυνάμεις του Jadhran, δίνοντας στους φρουρούς των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων τη δυνατότητα να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους, στην περίπτωση που περάσει μια τέτοια συμφωνία.

Το ιδανικό σενάριο για την Τρίπολη είναι μια επιτυχημένη διαπραγμάτευση με τον Jadhran που θα προβλέπει την ειρηνική αποχώρηση των δυνάμεων από τους ανατολικούς τερματικούς πετρελαϊκούς σταθμούς, ακολουθούμενη από μια αργή αλλά σταθερή ανάκαμψη της παραγωγής και των εξαγωγών πετρελαίου. Αλλά με δεδομένο τις περιφερειακές και εθνικές ευαισθησίες και τη στρατηγική αξία που δίνεται στον έλεγχο της ροής του πετρελαίου, η Τρίπολη είναι πιθανό να αντικαταστήσει το μοναδικό κόμμα που διαπραγματεύεται ο Jadhran με ένα μίγμα από διαφορετικά εθνοτικά, φυλετικά και περιφερειακά πολιτικά συμφέροντα, αντανακλώντας το αντικρουόμενο και δύσκολο έργο που αντιμετωπίζει η Τρίπολη στη διαχείριση των απεργιών και της διακοπής της ροής του πετρελαίου.

Ακόμη και αν οι ένοπλες δυνάμεις, πιστές στην κυβέρνηση, ήταν σε θέση να υπερασπιστούν επιτυχώς τα ανατολικά τερματικά πετρελαίου από μελλοντική κατοχή, η τακτική των διαδηλωτών είναι πιθανόν να μετατοπιστεί από την ειρηνική διακοπή της ροής πετρελαίου σε βίαιες επιθέσεις που αποσκοπούν στην καταστροφή των πετρελαϊκών υποδομών ή στην παρεμπόδιση του έργου των εργαζομένων στις ενεργειακές εγκαταστάσεις. Αν και οι διαπραγματεύσεις για μια μεγαλύτερη συμφωνία με τον Jadhran είναι δυνατόν να συμβεί στο μέλλον, επιτρέποντας ορισμένες ποσότητες αργού πετρελαίου να αποπλεύσει από τα λιμάνια της ανατολικής Λιβύης στις επόμενες εβδομάδες, η επιβολή και η διατήρηση μια τέτοιας συμφωνίας θα είναι δύσκολες. Υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες η Λιβύη να επιστρέψει σε ένα μοτίβο συχνών επανεκκινήσεων, καθυστερήσεων και διαμαρτυριών, όπως αυτές που είδαμε τις εβδομάδες που προηγήθηκαν της κατοχής των κοιτασμάτων πετρελαίου από τον Jadhran τον Αύγουστο του 2013.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής