Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο: Μπορεί να συλληφθεί ο Πούτιν; Τι υποστηρίζει η Μόσχα

19:22 17/3/2023 - Πηγή: Enikos

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) που εξέδωσε σήμερα ένταλμα σύλληψης κατά του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, είναι μόνιμο δικαστικό όργανο αρμόδιο για την ποινική δίωξη προσώπων για το έγκλημα της γενοκτονίας, για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, για τα εγκλήματα πολέμου και για το έγκλημα της επίθεσης.

Διαφέρει από το Διεθνές  Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο είναι όργανο των Ηνωμένων Εθνών που εκδικάζει διαφορές μεταξύ των κρατών. Το δικαστήριο άρχισε να λειτουργεί την 1 Ιουλίου 2002 – ημερομηνία κατά την οποία η ιδρυτική του συνθήκη,

το Καταστατικό της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, τέθηκε σε ισχύ – και μπορεί να διώξει ποινικά εγκλήματα τα οποία τελέστηκαν από αυτή την ημερομηνία και έπειτα. Η έδρα του δικαστηρίου βρίσκεται στη Χάγη της Ολλανδίας, όμως οι συνεδριάσεις του μπορούν να λάβουν χώρα οπουδήποτε.

Έως τον Μάρτιο του 2022, 123 χώρες είναι μέλη του Δικαστηρίου και άλλα 42 κράτη έχουν υπογράψει αλλά δεν έχουν επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης. Η Κίνα και η Ινδία δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό ενώ η Ρωσία παρόλο που το υπέγραψε δεν το έχει επικυρώσει, ενώ πρόσφατα ανακοίνωσε ότι αποσύρει ακόμη και την υπογραφή της.

Μεταξύ των κρατών που έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης συνολικά 35 χώρες δεν το έχουν επικυρώσει, ενώ τρεις από αυτές, το Ισραήλ, το Σουδάν και οι Ηνωμένες Πολιτείες, κατόπιν απέσυραν την υπογραφή τους και δεν συμμετέχουν, όπως και η Ρωσία. Όσον αφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κυβέρνηση Κλίντον υπέγραψε το Καταστατικό της Ρώμης το 2000, αλλά η κυβέρνηση Μπους απέσυρε την υπογραφή ούτως ώστε να μην μπορούν να διωχθούν ποινικά τα στρατεύματα τους.

Τι λέει η Μόσχα

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο μπορεί να ασκήσει τη δικαιοδοσία του μόνο σε περιπτώσεις όπου ο κατηγορούμενος είναι υπήκοος κράτους μέλους, το κρινόμενο έγκλημα έλαβε χώρα σε έδαφος κράτους μέλους ή σε περίπτωση που η υπόθεση παραπέμπεται στο δικαστήριο από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Για τους λόγους αυτούς η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα τόνισε ότι το ένταλμα σύλληψης κατά του Πούτιν δεν έχει «καμία σημασία». «Οι αποφάσεις του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δεν έχουν καμία σημασία για τη χώρα μας, μεταξύ άλλων από νομική άποψη», δήλωσε η Μαρία Ζαχάροβα στο Telegram. «Η Ρωσία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στο Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και δεν φέρει καμία υποχρέωση βάσει αυτού», συμπλήρωσε.

Το δικαστήριο συμπληρώνει τα υπάρχοντα εθνικά δικαστικά συστήματα, ασκώντας τη δικαιοδοσία του μόνον όταν τα εθνικά δικαστήρια είναι απρόθυμα ή ανίκανα να ερευνήσουν ή να διώξουν τα προαναφερόμενα εγκλήματα. Η κύρια ευθύνη για την έρευνα και την τιμωρία των εγκλημάτων παραμένει στο κάθε μεμονωμένο κράτος. Το ΔΠΔ απασχολεί πάνω από 900 άτομα από περίπου 100 χώρες και διεξάγει διαδικασίες στα αγγλικά και στα γαλλικά.

Μέχρι σήμερα το δικαστήριο έχει ερευνήσει τέσσερις υποθέσεις, της Βόρειας Ουγκάντας, του Κονγκό, της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας και του Νταρφούρ. Το δικαστήριο έχει απαγγείλει κατηγορίες σε δεκατέσσερα άτομα, επτά από τα οποία παραμένουν ελεύθερα, δύο έχουν πεθάνει και πέντε βρίσκονται υπό κράτηση. Η πρώτη δίκη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, του αρχηγού της κονγκολέζικης πολιτοφυλακής Τόμας Λουμπάνγκα (Thomas Lubanga), ξεκίνησε στις 26 Ιανουαρίου 2009[14]. Η τελευταία καταδίκη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου αφορούσε στον Ζαν Πιερ Μπέμπα, οποίος όχι μόνο καταδικάστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου, αλλά επίσης, με δεύτερη δίκη, για παράνομες προσπάθειες επηρεασμού δεκατεσσάρων μαρτύρων.

Στον παγκόσμιο χάρτη που δημοσιεύεται με πράσινο χρώμα εμφανίζονται οι χώρες που έχουν υπογράψει το καταστατικό και δεσμεύονται από το ΔΠΔ. Με κίτρινο χρώμα εμφανίζονται οι χώρες που έχουν υπογράψει τον καταστατικό χάρτη αλλά δεν τον έχουν επικυρώσει. Με γκρίζο χρώμα εμφανίζονται οι χώρες που ούτε έχουν υπογράψει ούτε έχουν προσχωρήσει στην σύγκρουση.