Ο «χορός» των Ρίχτερ και η Ελλάδα: Οι εκτιμήσεις μετά τον σεισμό στην Τουρκία

10:19 13/2/2023 - Πηγή: Enikos

«Θηριώδης σεισμός», «παγκόσμιο γεγονός», «πρωτόγνωρο φαινόμενο», είναι μόνο ορισμένοι χαρακτηρισμοί των Ελλήνων σεισμολόγων για το διπλό χτύπημα του Εγκέλαδου στην Τουρκία, το οποίο τους έχει καθηλώσει στα επιστημονικά τους όργανα, αναλύοντας τις πιθανές επιπτώσεις στην Ελλάδα.

Του ΑΡΗ ΣΚΑΛΑΙΟΥ

Αν και όλοι τους θεωρούν ότι η απόσταση των περίπου 1.000 χλμ. από το επίκεντρο των 7,8 και 7,7 Ρίχτερ είναι

αρκετή ώστε να μην ενεργοποιηθούν ρήγματα του ελλαδικού χώρου, εξακολουθούν να εκφράζουν ανησυχία. Ο λόγος αφορά το λεγόμενο «φαινόμενο του ντόμινο» των σεισμών. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο οι σεισμοί της 6ης Φεβρουαρίου να επηρεάσουν το βόρειο τμήμα του Τόξου της Ανατολίας που είχε δώσει τον καταστροφικό σεισμό της Κωνσταντινούπολης το 1999, ο οποίος και «προκάλεσε, επιτάχυνε, ενεργοποίησε» τον φονικό σεισμό της Αθήνας περίπου 20 ημέρες μετά.

Ούτως ή άλλως, οι Έλληνες σεισμολόγοι τους τελευταίες μήνες παρακολουθούν στενά τον Κορινθιακό, το Ιόνιο και την Κρήτη, καθώς χαρακτηρίζουν αυτές τις περιοχές «ύποπτες» για τη γένεση ενός ισχυρού γεγονότος, αν και τα Ρίχτερ που χτύπησαν το περασμένο διάστημα το Αρκαλοχώρι, τον Τύρναβο και την Εύβοια προήλθαν από άγνωστα ρήγματα.

Μετατόπιση τριών μέτρων

«Ιστορικά είχαμε τέτοιου μεγέθους σεισμούς στη χώρα μας, οπότε κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια τέτοια πιθανότητα. Όμως, τα κτίριά μας δεν έχουν καμία σχέση με αυτά της Τουρκίας, μεγάλο μέρος των σεισμών γίνεται στη θάλασσα, ενώ η απόσταση από τα 7,8 Ρίχτερ είναι πολύ μεγάλη, ώστε να ενεργοποιήσει ρήγματα του ελλαδικού χώρου», τονίζει στη Realnews ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Γεράσιμος Χουλιάρας.

Μιλώντας για τα φονικά Ρίχτερ της Τουρκίας, ο Γ. Χουλιάρας επισημαίνει πως τόσο το ρήγμα των 150 χιλιομέτρων όσο και οι διαστάσεις διάρρηξής του, αλλά και τα εκατομμύρια του πληθυσμού που έχει πληγεί αποτελούν τεράστια μεγέθη. «Υπήρξε μετατόπιση μεγαλύτερη των τριών μέτρων μεταξύ των δύο πλακών, της αραβικής και της πλάκας της Ανατολίας. Το βάθος του σεισμού ήταν μόλις 17 χλμ. Οι δύο σεισμοί είναι ανεξάρτητα γεγονότα. Διεγέρθηκε από τα 7,8 Ρίχτερ ο δεύτερος σεισμός και η απόσταση των δύο επικέντρων είναι πάνω από 100 χλμ., οπότε δεν ήταν μετασεισμός. Πρόκειται δηλαδή για δύο διαφορετικά “σπασίματα” στο ίδιο ρήγμα», λέει ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.

«Αντίστοιχο ρήγμα δεν έχει η Ελλάδα», προσθέτει ο κ. Χουλιάρας. «Έχουμε, όμως, το Ελληνικό Τόξο, που είναι ένα μεγάλο ρήγμα, τη ζώνη καταβύθισης της αφρικανικής πλάκας που ξεκινά από την Κεφαλονιά και φτάνει στη Ρόδο – αυτή είναι και η υψηλότερη περιοχή σεισμικότητας της χώρας μας. Έχουμε επίσης το μεγάλο ρήγμα της Αταλάντης που έχει μήκος 38 χλμ. Κορινθιακός και Πατραϊκός επίσης φιλοξενούν ρήγματα πολλών χιλιομέτρων». Ο Γ. Χουλιάρας επιμένει πως οι πιθανότητες διέγερσης ρηγμάτων στη χώρα μας είναι ελάχιστες, πλην όμως υπαρκτές. «Η Ελλάδα παράγει τους δικούς της σεισμούς. Υπάρχουν, όμως, πιθανότητες να υπάρξει διέγερση στο βόρειο τμήμα του Τόξου της Ανατολίας και αυτό παρακολουθεί η επιστημονική κοινότητα», καταλήγει ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.

«Παγκόσμιο γεγονός» χαρακτηρίζει το χτύπημα του Εγκέλαδου ο διευθυντής Ερευνών του Σεισμολογικού Ινστιτούτου και πρόεδρος της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας Αθανάσιος Γκανάς. «Ήταν δύο σεισμοί με θηριώδη μεγέθη. Η διάρκειά τους ήταν μεγάλη – ο δεύτερος ήταν 40 δευτερόλεπτα, ο πρώτος περισσότερο. Θα ακολουθήσουν μετασεισμοί για περισσότερους από 12 μήνες. Στο παρελθόν δεν είχαν υπάρξει αντίστοιχα μεγέθη – είχαμε 7,2 Ρίχτερ, το 1872, στην Αντιόχεια. Είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο. Θα επηρεαστούν σίγουρα γειτονικές περιοχές, όπως η Καππαδοκία, θα δούμε πώς θα εξελιχθεί. Παρακολουθούμε πάντα και την Κύπρο». Ο ίδιος τόνισε πως «ήταν πράγματι ένα αναμενόμενο γεγονός, αλλά όχι με αυτά τα μεγέθη. Υπήρχε ένα μεγάλο “κενό” εκεί για πολλούς αιώνες, το οποίο μας έδειχνε ότι κάποια στιγμή θα γινόταν μεγάλος σεισμός. Μας εξέπληξαν, όμως, τα 7,8 Ρίχτερ».

Τα ρήγματα

Τo ενδεχόμενο τα 7,8 και 7,7 Ρίχτερ να ενεργοποιήσουν τμήματα του ρήγματος της βόρειας Ανατολίας δεν αποκλείει ούτε ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος. «Υπάρχει ενδεχόμενο να επηρεαστεί το ρήγμα της βόρειας Ανατολίας, καθώς όλη η περιοχή μετακινήθηκε προς τα δυτικά. Η Ανατολία ολισθαίνει κατά μήκος των δύο αυτών ρηγμάτων. Ενδεχομένως δηλαδή να υπάρξει ολίσθηση και προς την άλλη πλευρά, κάτι που μένει να τεκμηριωθεί και επιστημονικά», λέει ο Γ. Παπαδόπουλος και υπενθυμίζει πως ο προηγούμενος μεγάλος σεισμός στην Τουρκία είχε παίξει ρόλο στον πολύνεκρο σεισμό των 5,9 Ρίχτερ της Αττικής.

«Τον Αύγουστο του 1999 έγινε ένας μεγάλος σεισμός μεγέθους 7,5 Ρίχτερ στη θάλασσα του Μαρμαρά στην Τουρκία. Τρεις εβδομάδες μετά είχαμε τον σεισμό της Πάρνηθας, κάτι που δεν ήταν τυχαίο. Σύμφωνα με τις μελέτες μας, υπήρξε συγκεκριμένος γεωφυσικός μηχανισμός ο οποίος διήγειρε τον σεισμό της Πάρνηθας εξαιτίας του σεισμού στον Μαρμαρά», προσθέτει ο Γ. Παπαδόπουλος.

«Μελέτες Αμερικανών επιστημόνων, αλλά και δικές μου, οι οποίες δημοσιεύτηκαν σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, απέδειξαν αυτή ακριβώς την επίδραση. Οι μελέτες απέδειξαν ότι η απότομη συσσώρευση τάσεων στο ρήγμα της Πάρνηθας προκάλεσε εκείνο τον σεισμό μεγέθους 5,9 Ρίχτερ στις 7 Σεπτεμβρίου 1999 με επίκεντρο την Πάρνηθα. Σύμφωνα με υπολογισμούς, ο σεισμός της Πάρνηθας θα εκδηλωνόταν δύο χρόνια αργότερα, ωστόσο, μετά την επιπλέον φόρτιση λόγω του σεισμού στον Μαρμαρά, το ρήγμα έφτασε στα όριά του, δεν άντεξε και έσπασε», τονίζει στην «R» ο Γ. Παπαδόπουλος.