Παγκόσμια ημέρα για τον καρκίνo στο πάγκρεας

09:00 12/11/2022 - Πηγή: Enikos

Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί δυστυχώς ένα δυσίατο νόσημα που συνήθως διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο και η επιβίωση είναι πτωχή. Υπολογίζεται ότι η πενταετής επιβίωση ανεξαρτήτως του σταδίου διάγνωσης δεν υπερβαίνει το 10%. Μάλιστα τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει σταδιακή αύξηση της επίπτωσης της νόσου την τελευταία εικοσαετία, ενώ η θνητότητα παραμένει σταθερή.

Είναι επομένως αναντίρρητη ανάγκη να βελτιωθούν οι διαγνωστικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις για τη νόσο αλλά και να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη απέναντι σε αυτό το σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Τα παραπάνω αναφερουν οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια), Φλώρα Ζαγουρή (Καθηγήτρια), και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής και Πρύτανης ΕΚΠΑ), με αφορμή την 13η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο Παγκρέατος. Στόχος είναι η ενημέρωση του κοινού για τη νόσο, τα πιθανά συμπτώματα και τις υπάρχουσες διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές ώστε να αναζητηθεί το ταχύτερο δυνατό ιατρική εκτίμηση.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος είναι μη ειδικά όπως κοιλιακό άλγος, απώλεια όρεξης και βάρους, νεοεμφανιζόμενος σακχαρώδης διαβήτης και σε πιο προχωρημένες καταστάσεις ίκτερος. Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποια μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον γενικό πληθυσμό. Για τους ασθενείς που είναι φορείς μεταλλάξεων που σχετίζονται με κληρονομικά σύνδρομα – όπως είναι οι μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2 και το σύνδρομο Lynch – νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας κοιλίας ή ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος, παρότι η ποιότητα των δεδομένων δεν είναι υψηλή και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες.

Η θεραπευτική του καρκίνου παγκρέατος όμως έχει σημαντικές εξελίξεις τις τελευταίες δεκαετίες. Καταρχήν, η χειρουργική αντιμετώπιση. Για τους ασθενείς με τοπική νόσο προτείνεται η διενέργεια χειρουργικής εξαίρεσης που όμως αποτελεί ένα από τα πιο απαιτητικά χειρουργεία στην Χειρουργική Ογκολογία. Η εξέλιξη των χειρουργικών τεχνικών ωστόσο έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της περιεγχειρητικής νοσηρότητας και θνητότητας από την επέμβαση. Μάλιστα, οι μεταναλύσεις μελετών δείχνουν ότι η διενέργεια αυτών των χειρουργικών επεμβάσεων σε εξειδικευμένα κέντρα από χειρουργούς με μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση της νόσου προσφέρει το μέγιστο όφελος στους ασθενείς. Στις Πανεπιστημιακές Χειρουργικές Κλινικές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών υπηρετούν Καθηγητές της Χειρουργικής με κλινική και ερευνητική εξειδίκευση για τον καρκίνο παγκρέατος.

Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο η διεπιστημονική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της νόσου με τη συνεργασία Παθολόγων Ογκολόγων και εξειδικευμένων Χειρουργών καθώς έχει αναγνωρισθεί ότι υπάρχει σημαντικό ποσοστό ασθενών με καρκίνο παγκρέατος που έχει τοπικά προχωρημένη νόσο και μπορούν να ωφεληθούν από τη συνδυασμένη αντιμετώπισή της. Πιο συγκεκριμένα, η χορήγηση χημειοθεραπείας πριν από το χειρουργείο μπορεί να επιφέρει συρρίκνωση του όγκου και αυτός να καταστεί εξαιρέσιμος. Αλλά και στις περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή η εξαίρεση του όγκου μετά τη χημειοθεραπεία, νέες χειρουργικές τεχνικές κατάλυσης του όγκου μπορούν να συνεισφέρουν στην επιβίωση των ασθενών. Αναφορικά με τη συστηματική θεραπεία, αυτή τη στιγμή η χημειοθεραπεία αποτελεί τη θεραπεία επιλογής τόσο για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ριζική εξαίρεση της νόσου όσο και για αυτούς που έχουν ανεγχείρητη νόσο. Με την εξέλιξη των συνδυασμών χημειοθεραπείας έχει αυξηθεί και η επιβίωση πλέον των ασθενών. Ακόμη περισσότερο όμως έχει αυξηθεί η επιβίωση για ομάδες ασθενών που φέρουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις. Έτσι, είναι πλέον καθιερωμένος ο γενετικός έλεγχος για παρουσία των μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1/2 καθώς και για την παρουσία μικροδορυφορικής αστάθειας στον όγκο (MSI).

Είναι σημαντικό, καταλήγουν οι Καθηγητές, να γνωρίζουμε τα πιθανά συμπτώματα της νόσου και απευθυνόμαστε σε εξειδικευμένα κέντρα αντιμετώπισης καρκίνου παγκρέατος καθώς με τον τρόπο αυτό μπορεί να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα για τη νόσο.