Το καλάθι του νοικοκυριού: Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία – Ο προϋπολογισμός του μπάρμπα-Μαθιού

10:10 29/10/2022 - Πηγή: Enikos

«Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία» έγραφε ο Άλκης Αλκαίος στην «Ρόζα» του για να περιγράψει τις αλλαγές που γίνονται λόγω ανάγκης. Σε πολιτικό, σε οικονομικό και σε κοινωνικό πεδίο. Η καθημερινότητα είναι πάντα δέσμια των αναγκών που δημιουργούνται σε κάθε εποχή. Λέξεις όπως λιτότητα, οικονομική κρίση, φτώχεια, ακρίβεια μεγάλωσαν γενιές και γενιές. Έτσι λοιπόν η οικονομική κρίση και αγώνας για την καθημερινή επιβίωση ενός νοικοκυριού δεν είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας.

Σχεδόν έναν αιώνα πριν, το 1927, η εφημερίδα «ΠΡΩΙΑ» δημοσίευσε ένα μάλλον σατιρικό κείμενο με θέμα τον καθημερινό αγώνα

του Μπάρμπα Μαθιού για να τα βγάλει πέρα. Το κείμενο αναδημοσίευσε το paliaathina.gr (Παλιά Αθήνα) και φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Αν και οι πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ίσως εντελώς φανταστικά πρόσωπα, σίγουρα έχουν σχέση με την πραγματικότητα του 1927, αλλά και του 2022. Ειδικά αν στη θέση του συμπαθή ήρωα βάλουμε τον απλό εργαζόμενο ή ακόμη χειρότερα τον άνεργο και τον συνταξιούχο:

«Ο Μπάρμπα-Μαθιός, παλαιός οδοκαθαριστής, βλέπων ότι με την ακρίβειαν της ζωής τα εισοδήματά του ήσαν ανεπαρκή δια τας καθημερινάς του ανάγκας, απεφάσισε μίαν ημέραν να προβή εις γενναίας οικονομίας προς ισοσκέλισιν του οικογενειακού του προϋπολογισμού. Λαβών όθεν χαρτί και μολύβι ήρχισε καταστρώνων τον πίνακα των εξόδων της ημέρας, ως ακολούθως:

Κρασί δυό οκάδες δραχμάς 24. Ψωμί δυό οκάδες δρ. 16. Λάδι εκατό δράμια δρ. 12. Εληές ή τυρί δρ. 6. Πετρέλαιο δρ. 4. Κάρβουνα δρ. 3. Μελιτζάνες ή πατάτες δρ. 5. Νοίκι δρ. 4. Τσιγάρα δρ. 6. Το όλον δραχμάς 80.

Αλλά το μεροκάματό του δεν υπερέβαινε τας 50 δραχμάς και ο Μπάρμπα-Μαθιός εσκέφθη να αναθεωρήση τον πίνακα περιορίζων έτι πλέον τας δαπάνας του. Εις το ίδιον λοιπόν χαρτί και με το ίδιον μολύβι συνέταξε νέον προϋπολογισμόν έχοντα ούτω:

Κρασί δρ. 24. Ψωμί δρ. 12. Λάδι δρ. 8. Εληές δρ.4. Πετρέλαιο δραχ 2. Κάρβουνα δρ. 2. Πατάτες δρ. 4. Νοίκι δρ.4. Τσιγάρα δρ. 4. Εν όλω δρ. 64.

Και πάλιν όμως το έλλειμμα υφίστατο, δι΄ο συνετάχθη τρίτος πίναξ με τας εξής νέας περικοπάς:

Κρασί δρ. 24. Ψωμί δρ.10. Λάδι δρ. 6. Εληές δρ. 3. Πετρέλαιο δραχ. 1. Κάρβουνα δρ. 1. Πατάτες δρ. 3. Νοίκι δρ. 4. Τσιγάρα δρ. 3. Δραχμάς εν συνόλω 55.

Ο Μπάρμπα-Μαθιός μετά την σύνταξιν και του τρίτου πίνακος οικονομιών, παρέμεινεν επί πολλάς ώρας σκεπτικός.

Η ισοσκέλισις δεν επήρχετο. Έκοψε το ψωμί των παιδιών του, κατήργησε το λάδι του κανδηλιού, περιώρισεν εις το ελάχιστον τα κάρβουνα, το πετρέλαιο, τις πατάτες και τα τσιγάρα του, μεθ΄όλα ταύτα εν τούτοις τα έξοδά του ήσαν πάντοτε ανώτερα από το μεροκάματον.

Τι ώφειλε να κάμη; Εκάλεσε προς σύσκεψιν ένα είδος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων αποτελουμένης από την Κυρά-Μαθιού, την πενθεράν του, τον κουνιάδον του και τον φίλον του και γείτονα απόστρατον υπενωμοτάρχην κ. Γιάννην Πουλερικόν, εις τούτους δε εξέθεσε τα της δυσκόλου θέσεως εις την οποίαν ευρίσκετο, ζητήσας εν τέλει την γνώμην των.

-Μα έκοψες όλα τα περιττά έξοδα; Ηρώτησε η κυρά-Μαθιού τον σύζυγόν της μόλις ούτος ετελείωσε την εισήγησίν του.

-Όλα βρε γυναίκα, ακόμη και το ψωμί.

-Δε μας δίνεις τη σημείωσι;

-Τι να την κάνετε τη σημείωσι; Να σας τα πω με το στόμα. Ακούστε: Κρασί δρ. 24. Ψωμί δρ. 10. Λάδι δρ. 6 Εληές δρ. 3. Πετρέλαιο δραχ. 1. Κάρβουνα δρ. 1. Πατάτες δρ. 3. Νοίκι δρ. 4. Τσιγάρα δρ. 3. Μικρές οικονομίες τις βρίσκετε αυτές;

-Η γνώμη μου είνε προσέθεσεν ο απόστρατος υπεωματάρχης ότι ημπορούν να γίνουν ακόμη και άλλες. Τι χρειάζεται το πετρέλαιο; Φωταψία θα κάνετε κάθε βράδυ στο σπίτι;

-Αλλά και το λάδι, εξηκολούθησεν ο κουνιάδος του Μπάρμπα-Μαθιού, το βάζεις με μεγάλη πολυτέλεια.

-Αμ΄τις εληές; Είπε με την σειρά της η πενθερά. Αφού έχεις πατάτες θέλεις και εληές; Κόφτες αμέσως!

-Καλά τα λέτε, απήντησεν ο Μαθιός, αρχίζων να αισθάνεται τον εαυτόν του ησυχώτερον. Πετρέλαιο γιοκ, λάδι λιγώτερο, εληές γιοκ! Τι γνώμη έχεις εσύ Κυρά-Μαθιού που κάθεσαι σαν αλεπού και δεν μιλάς;

Η Κυρά-Μαθιού ηρκέσθη να κινήση μελαγχολικώς την κεφαλήν και να ερωτήση:

-Πως το είπες εκείνο το πρώτο έξοδο που έχεις στη σημείωσί σου;

-Το ψωμί θέλεις να πης;

-Όχι. Το άλλο.

-Το λάδι;

-Το άλλο. Το άλλο.

-Το νοίκι;

-Βρε το άλλο! Το πρώτο! Το καταντίπ΄πρώτο.

Θύελλα αγρίας διαμαρτυρίας ηγέρθη από όλα τα σημεία του δωματίου:

-Μπα την κουρούνα! Μπρε και τι θα βγή απ΄την οικονομία του κρασιού;».

«ΠΡΩΙΑ», 1927, «Ο Απόμαχος»

Βέβαια για τον κάθε μπαρμπά-Μαθιό υπάρχει κι ένας κυρ Παντελής. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…