Bιβλιοκριτική / Arthur Goldschmidt Jr. – Aomar Boum: Ιστορία της Μἐσης Ανατολής

11:19 3/2/2017 - Πηγή: Aixmi

Εάν η ιστορία μπορεί να οριστεί ως το καταγεγραμμένο παρελθόν της ανθρωπότητας, τότε η Μέση Ανατολή έχει περισσότερη ιστορία από κάθε άλλο μέρος του πλανήτη. Παρόλο που το ανθρώπινο είδος πιθανότατα κατάγεται από την Αφρική, οι σημαντικότερες τομές προς τον πολιτισμό έλαβαν χώρα στη Μέση Ανατολή. Στον τόπο αυτό αρχικά καλλιεργήθηκαν τα περισσότερα αγροτικά προϊόντα, εξημερώθηκαν τα πρώτα ζώα για κτηνοτροφικούς σκοπούς και θεμελιώθηκαν τα παλαιότερα χωριά. Εδώ επίσης θεμελιώθηκαν οι αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, οι πρώτες κυβερνήσεις και τα παλαιότερα

θρησκευτικά και νομικά συστήματα. Η γραφή και η διατήρηση των αρχείων αποτελούν επινοήσεις της Μέσης Ανατολής. Χωρίς αυτές η ιστορία, με την έννοια που τη γνωρίζουμε σήμερα, θα ήταν κάτι ασύλληπτο.

1869, τα εγκαίνια της Διώρυγας του Σουέζ.

Η «Μέση Ανατολή» είναι ένας μάλλον ανακριβής όρος για να περιγράψουμε τη γεωγραφική ζώνη που εκτείνεται από την Αίγυπτο ως το Αφγανιστάν, ή την πολιτιστική περιοχή όπου γεννήθηκε και αναπτύχθηκε το Ισλάμ.

Από όσα γνωρίζουμε σχετικά με την Ιστορία της Μέσης Ανατολής, το σπουδαιότερο πεδίο έρευνας δεν είναι ούτε η δυναστεία ούτε το έθνος-κράτος, αλλά ο πολιτισμός. Παρόλο που ο όρος «πολιτισμός» είναι ευκολότερο να περιγραφεί παρά να οριστεί, το βιβλίο των Άρθουρ Γκόλσμιτ και Άομαρ Μπουν επικεντρώνεται σε ένα πολύπλοκο πλέγμα ηγεμόνων και υπηκόων, κυβερνήσεων και νόμων, τεχνών και γραμμάτων, κουλτούρων και εθίμων, πόλεων και χωριών –εν ολίγοις σε ένα πολιτισμό που επικράτησε από τον 7ο αιώνα στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Ασίας και της βόρειας Αφρικής, με συνεκτικό στοιχείο τη θρησκεία του Ισλάμ.

H Πύλη της Δαμασκού στην Ιερουσαλήμ το1920.

Οι συγγραφείς στέκονται και αναλύουν τον τρόπο με τον οποίο οι ισλαμικές πεποιθήσεις και πρακτικές δημιούργησαν θεσμούς για κάθε πτυχή της μεσανατολικής ζωής. Παρέχουν στη συνέχεια λεπτομερείς πληροφορίες για το πώς τα ισλαμικά πρότυπα πίστης και δράσης διαταράχτηκαν από την επαφή με τη Δύση. Εξετάζουν κάποιους από τους τρόπους με τους οποίου οι τοπικοί λαοί ήρθαν αντιμέτωποι με τη δυτική επικυριαρχία στη Μέση Ανατολή, στην οποία γίνεται αποδεκτό ένα μέρος αλλά απορρίπτεται το μεγαλύτεροι τμήμα του ευρωπαϊκού και αμερικανικού πολιτισμού.

Τέλος, γνωρίζει ο αναγνώστης τα μέσα που χρησιμοποίησαν αυτοί οι λαοί για να κερδίσουν πίσω την πολιτική ανεξαρτησία και την πολιτιστική αυτονομία τους.

Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών, γνωστός και ως Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος του 1967.

Το «κλασσικό» όπως έχει χαρακτηριστεί εγχειρίδιο των Γκόλσμιτ και Μπουν συνιστά μια προσεκτική εισαγωγή στην ιστορία της ταραγμένης περιοχής από τις απαρχές του Ισλάμ μέχρι σήμερα. Ευρέως αποδεκτό, διακρίνεται από το καθαρό ύφος, την ευρεία στόχευση, και την ισορροπημένη διαπραγμάτευση των θεμάτων. Καλύπτει ένα τεράστιο φάσμα θεμάτων, περιλαμβανομένης της εξέλιξης των ισλαμικών θεσμών και της κουλτούρας, την επιρροή της Δύσης, τις εκσυγχρονιστικές απόπειρες των κυβερνήσεων της Μέσης Ανατολής, τον αγώνα πολλών λαών για πολιτική ανεξαρτησία, την αραβοϊσραηλινή σύγκρουση, την επανάκαμψη των ισλαμικών αξιών και της ισλαμικής εξουσίας, τα ζητήματα που σχετίζονται με το Παλαιστινιακό πρόβλημα, και την μετά την 11η Σεπτεμβρίου Μέση Ανατολή.

Η έκδοση –πρόκειται για την ενδέκατη– αναθεωρημένη και συμπληρωμένη συμπεριλαμβάνει και πρόσφατα γεγονότα στην περιοχή περιλαμβανομένων των εκτεταμένων και πρόσφατων συζητήσεων για τον «Πόλεμο ενάντια στην Τρομοκρατία», τις Αραβικές εξεγέρσεις, όπως και την επάνοδο του Ισλαμικού Κράτους.

Arthur Goldschmidt Jr. – Aomar Boum,
Ιστορία της Μἐσης Ανατολής,
Εκδόσεις Επίκεντρο, 2016
σελ. : 640