«Έφυγε» πλήρης ημερών ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς

18:13 23/8/2014 - Πηγή: Aixmi

«Δεν ήλπιζα τόσο μακρά ζωή… Θυμάμαι -ξέρετε- τον κομήτη του Χάλευ, την εμφάνιση του Βενιζέλου, παρέστην – μικρό παιδί- σε ένοπλο συλλαλητήριο στην Κρήτη…». Τα λόγια αυτά ανήκουν στον καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά, που πέθανε το βράδυ της Παρασκευής σε ηλικία 108 ετών στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη.

Ήταν η γηραιότερη εν ζωή προσωπικότητα της χώρας.

Είχε γεννηθεί το Νοέμβριο του 1906 στον Πειραιά, πέρασε την παιδική του ζωή στη Μήλο, την εφηβική αργότερα στην Κρήτη (τόπο καταγωγής των γονιών του). Ύστερα βρέθηκε για σπουδές στην Αθήνα, στη Φιλοσοφική σχολή και εργάστηκε επί 20 συνεχή χρόνια στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών. Μεσολάβησε το Μόναχο και το Παρίσι κι ύστερα μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη. Ήταν το 1950 όταν εκλέχτηκε στη θέση του τακτικού καθηγητή της μεσαιωνικής ελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της. Μέχρι το 1968 δίδασκε κυρίως μεσαιωνική φιλολογία. Ήταν τότε που τον εξώθησε σε παραίτηση- συνταξιοδότηση η Χούντα. Έκτοτε, ήταν ομότιμος καθηγητής (συνταξιούχος) επί 45 χρόνια.

Ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς ήταν εκείνος που συνέταξε το Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας και στήριξε μαχητικά τη δημοτική και το μονοτονικό σύστημα. Υπήρξε μάλιστα ο πρόεδρος της επιτροπής για το μονοτονικό το 1981. Ένα μήνα πριν τα 103 του χρόνια τοποθετήθηκε στην τελευταία -τιμητική- θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.

Το επιστημονικό του έργο

Ο Κριαράς αναφέρεται ως ένας πολυγραφότατος νεοέλληνας επιστήμονας. Από τις είκοσι περίπου χιλιάδες σελίδες του μετρημένου έργου του Ε. Κριαρά, συντριπτική υπεροχή έχουν τα Λεξικογραφικά που υπερβαίνουν τις οκτώμισι χιλιάδες σελίδες, ακολουθούν τα Γραμματολογικά με περίπου έξι χιλιάδες, τα Σύμμικτα που υπερβαίνουν τις τρεις χιλιάδες, έπονται τα Επιστολογραφικά με περίπου χίλιες πεντακόσιες σελίδες, με τελευταία τα καθαρά Γλωσσικά που εγγίζουν τις εννιακόσιες σελίδες».

Από τα περισσότερα από 1.000 άρθρα και τα περίπου 60 βιβλία που έχει εκδώσει αυτοτελώς μέχρι σήμερα ο Κριαράς, ξεχωρίζουν οι μονογραφίες του για τον Ψυχάρη, τον Σολωμό και τον Παλαμά, οι εκδόσεις των παλαιότερων κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας, οι ποικίλες μελέτες του για τον δημοτικισμό και κυρίως οι 14 πρώτοι τόμοι του Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100-1669), που έχει καθιερωθεί διεθνώς ως Λεξικό Κριαρά. Είναι ίσως η επιτομή του έργου του.