Περί μουσικής και άλλων δαιμονίων

18:37 28/6/2014 - Πηγή: Aixmi

Σε «Χώρες Έρημες1» δεν ανθίζουν κήποι φυτρώνουν Πύργοι. Οργανισμοί παρασιτικοί. Κομμάτια δικά μας. Τον έναν τον περικλείεις – στον άλλο περικλείεσαι. Πύργοι θεόρατοι με κορυφές αθέατες που θαρρείς πως βγήκαν από τις σελίδες του Κάφκα2… Νεφελώδεις προβολές των ειδώλων μας χτίζουν ακατάπαυστα τα τείχη τους. Που και που προσπαθούν να επικοινωνήσουν, μα ακολουθούν δαιδαλώδεις λαβυρίνθους γλώσσας διαφορετικής -σχεδόν άγνωστης- συμπεριφορών εντυπωσιασμού, χαρακτήρων αντιγραφής/επικόλλησης ρυθμών ταχύτατων. Της εποχής.

Η γραφή, ίσως, να μοιάζει περίπλοκη. Μα πώς να εξηγήσει κανείς απλά πως η

μουσική είναι οντότητα; Πως η περιβόητη μέθοδος του Orff εμφανίζεται, ίσως, ταυτόχρονα με τη δημιουργία της ζωής; Πως είναι ικανή να μεταμορφώσει ανθρώπους, εποχές και κόσμους ολόκληρους;

Κάποτε ήταν ένας Πύργος. Η Βαβέλ3˙.

Δεν έχει σημασία αν αποτελεί ιστορικό γεγονός ή γέννημα φαντασίας με στόχο τον παραλληλισμό. Έχει σημασία πως έπαιρνε σάρκα και οστά και ορθωνόταν με λάβαρο τον εγωισμό στα μάτια όποιου μάθαινε γι αυτήν.

Σήμερα ο ίδιος Πύργος στέκει εκεί και είναι τρόπος ζωής. Το λάβαρο; Ίδιο.

Πώς να ακούσει κανείς; Πώς να διακρίνει καθαρά με τόσα σύννεφα γύρω του; Πώς να σκορπίσει τους Πύργους του;

Μέσα στον καπνό των προβολών μια φιγούρα χώμα και νερό – όπως και εσύ. Μα χίλιες φορές διαφορετική, δεν έχει φλέβες -έχει ρυθμό και μελωδία. Ένα σώμα γεμάτο χιλιάδες αόρατες χορδές έτοιμες να γίνουν πεντάγραμμα.

Ο Χσιάνγκ, ο φύλακας των βιβλίων του Μπόρχες4 ξυπνάει από το λήθαργο και σαν σε παραζάλη σφυρίζει στον αέρα έναν σκοπό από εποχή παλιά, που σαν παραμυθένιος μεταμορφώνεται σε εικόνες:

«Εδώ είν’ οι κήποι, οι ναοί και η αιτία που υπάρχουν οι ναοί
η μουσική που πρέπει, τα λόγια τα σωστά…»

Και η μουσική ξεκινά… Η ομορφιά και η δύναμη του ήχου που επαναλαμβανόμενα ακούγεται προκαλούν ρωγμές στους Πύργους. Τους γκρεμίζουν. Και φτάνουν μέχρι την καρδιά. Στροβιλίζονται περιμετρικά γύρω της αυξάνοντας την πίεση. Εκείνη αντιδρά – αισθάνεται και πάλι ζωντανή. Και γράφει το basso. Στη μελωδία μελισσένια γεμίσματα από βιολιά. Και εσύ το κλειδί… που συνεχίζει να υφαίνει τα πεντάγραμμα με δύναμη και ευαισθησία…

https://www.youtube.com/watch?v=tWj1AboQZU0

Η γραφή οφείλει να έχει αλήθεια. Μα υπάρχει κάτι πιο αληθινό από τον ήχο της καρδιάς; Το ρυθμικό μοτίβο της ζωής;

Το πιτσιρίκι του τετάρτου ορόφου ανακαλύπτει με ενθουσιασμό έναν καινούριο κόσμο μέσα από τα ασπρόμαυρα πλήκτρα ενός ξεκούρδιστου πιάνου. Στο τέλος κάθε προσπάθειας, τα ίδια μεγαλειώδη δαχτυλάκια του χειροκροτούν. Υπάρχει μεγαλύτερη καθαρότητα από αυτό;

Αυτό νιώθω ότι είναι η μουσική. Η μαγεία που αγαπάει και αγαπιέται. Έρωτας. Και αυτό από μόνο του είναι περίπλοκο.

1. Από τα κορυφαία ποιήματα του T.S. Eliot. Σύμφωνα με τον Σεφέρη: “είπανε εναντίον του πως αφήνει τον αναγνώστη μέσα στη στεγνή, στέρφα και άνυδρη Έρημη Χώρα, μόνο, χωρίς ελπίδα σωτηρίας. Αυτό θα ήταν αλήθεια αν ο Έλιοτ δεν είχε δημιουργήσει ποίηση. Και η ποίηση όσο απελπισμένη κι αν είναι, μας σώζει πάντα, με κάποιον τρόπο, από την ταραχή των παθών”.
2. Στο διήγημα του Φράντς Κάφκα «ο Πύργος» ο συγγραφέας επιδιώκει να προσεγγίσει την ατομική περιπέτεια μιας ψυχής σ’ αναζήτηση της λύτρωσής της, την περιπέτεια ενός ανθρώπου που ζητάει να βρει το βαθύ μυστικό των πραγμάτων αυτού του κόσμου (Αλμπέρ Καμύ από το «Μύθο του Σίσυφου», μτφ. Βαγγέλη Χατζηδημητρίου, εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1973).
3. «Ο Πύργος της Βαβέλ» αποτελεί ένα από τα κεφάλαια της Γένεσης (του πρώτου βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης).
4. Borges, Jorge Luis, Ο φύλακας των βιβλίων. Στο: Περί Βιβλιοθηκών, Αθήνα, Εκδ. Αγρα, 1993 (μετφρ. Δημ. Καλοκύρη).