Την πέφτουμε στην τρόικα, ε και; Άλλα είναι τα αφεντικά…

11:39 23/12/2013 - Πηγή: Aixmi

Ήταν τότε ακόμα η αρχή, όταν οι οπαδοί του Μνημονίου ζητωκραύγαζαν περί της αρετής του και του γεγονότος ότι αποτελεί θετική εξέλιξη για το μέλλον της χώρας. Επρόκειτο για την ακραία άποψη που δεν αρκείτο στη λογική της καλύτερης δυνατής λύσης συγκριτικά με τη χρεωκοπία, αλλά πίστευε σε μια άλλη εκδοχή της φράσης «η Ελλάδα θέλει τον Γερμανό της».

Ωστόσο, με

το πέρασμα του χρόνου και όσο οι συνέπειες αυτής της πολιτικής γίνονταν ολοένα και δυσχερέστερες για ευρεία στρώματα του ελληνικού λαού, η θέση αυτή αδυνάτιζε όλο και περισσότερο.
Έτσι, τις τελευταίες εβδομάδες έχουμε φτάσει στο σημείο όπου, με κλιμακούμενη ένταση, διάφοροι Ευρωπαίοι παράγοντες βγαίνουν στο προσκήνιο για να πάρουν θέση ενάντια στις πολιτικές που… επιβάλλονται στην Ελλάδα.

Στην αρχή, οι αντιδράσεις προέρχονταν από την άλλη άκρη του Ατλαντικού και είτε αποδίδονταν σε ανομολόγητες προθέσεις του ‘Θείου Σαμ’, είτε γελοιοποιούνταν ως ουτοπικές, είτε επικρίνονταν ως «λαϊκιστικές».
Πλέον, ωστόσο, οι αντιδράσεις προέρχονται από τα σπλάχνα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και τον Μάρτιν Σούλτς, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τον διάδοχο του στην προεδρία των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, Χάνες Σβόμποντα έως τις πιο φιλελεύθερες φωνές.

Χαρακτηριστικά, προ ημερών, ο κ. Σουλτς δήλωνε αναφορικά με την τρόικα: «Μερικές φορές εκπλήσσομαι για το ότι οι θεσμοί, όταν δεν είναι πολιτικοί, μπορούν ατιμωρητί να λένε κάτι και την επόμενη μέρα να λένε κάτι διαφορετικό».
Ωστόσο, το ζητούμενο είναι αν πέρα από την έκπληξη του κ. Σουλτς και των λοιπών θεσμικών παραγόντων, μπορούμε να ελπίζουμε σε κάποια οφέλη από αυτήν τη διαδικασία.
Πρόσφατα, προβλέφθηκε εντός του πλαισίου των ευρωπαϊκών θεσμών η αποτίμηση του έργου της τρόικας υπό τη μορφή της έκδοσης μιας έκθεσης αξιολόγησης από ομάδα ευρωβουλευτών.

Στην Ελλάδα, αυτή η προσπάθεια επιχειρήθηκε να προβληθεί ως αμφισβήτηση της τρόικας ή, κατ’ άλλους, ως ευρωπαϊκή εκδοχή της εγχώριας κοινοβουλευτικής διαδικασίας απόδοσης ευθυνών μέσω εξεταστικών και προανακριτικών επιτροπών. Μάλιστα, μια αναζήτηση της είδησης σε εγχώρια και ξένα ΜΜΕ δύναται να καταδείξει την δυσανάλογη έκταση που πήρε αυτή στην ελληνική, συγκριτικά με την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Είναι προφανές, ότι η διαδικασία αυτή επιχειρούσε να εκθρέψει ελπίδες… Μήπως, εκ του μη όντος;

Συνηθίζεται οι εκπρόσωποι της τρόικας να αναφέρονται σε πολλές περιπτώσεις, υποτιμητικά, ως υπάλληλοι. Από την άλλη, είναι εξίσου σύνηθες να στοχοποιούνται και να τους αποδίδονται ικανότητες ισχυρότατης πολιτικής παρέμβασης.
Με άλλα λόγια, στην απέλπιδα προσπάθειά μας να αναζητήσουμε εξιλαστήρια θύματα της δυσχερούς κατάστασης που έχουμε βρεθεί, αυτοί οι τρεις μας φαίνονται… βολικοί.
Αυτοί είναι που φαίνονται, αυτοί προτείνουν τα μέτρα και η αλήθεια είναι ότι ως βορειοευρωπαίοι μας είναι και λίγο αντιπαθείς.
Ωστόσο, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, οι της τρόικας είναι υψηλόβαθμα στελέχη διεθνών οργανισμών. Ενδεικτικά, ο Πολ Τόμσεν είναι αναπληρωτής Διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ.
Ούτε υπάλληλοι, λοιπόν, ούτε αφεντικά…

Αφεντικά, όμως, έχουν και είναι αναμφισβήτητα αυτοί που λαμβάνουν τις μεγάλες αποφάσεις όταν χρειάζεται. Επιπλέον και σημαντικότερα, είναι αυτοί που θα παραμείνουν εκεί και θα δώσουν τις νέες κατευθυντήριες γραμμές σε μια νέα τρόικα και σε ένα νέο Τόμσεν, ένα νέο Μαζούχ κι ένα νέο Μορς -σε περίπτωση που αποφασίσουμε ότι αυτοί είναι οι πρωταίτιοι των δεινών μας και τους αποπέμψουμε.

Συνεπώς, η κουβέντα για πρόσωπα, σε μια συζήτηση αμιγώς πολιτική δεν είναι αποπροσανατολιστική μόνο ως προς τον υπαίτιους, αλλά και ως προς τις πολιτικές επιδιώξεις της διαδικασίας εξόδου από την κρίση. Η επιλογή της ακραίας λιτότητας για τον εξορθολογισμό των δημοσιονομικών δεδομένων δεν αποτελεί μια πεποίθηση της τρόικας, υπό τη δεδομένη σύνθεση, για τον τρόπο καταπολέμησης των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους. Πρόκειται για επιλογή που έχει γίνει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και για όλες τις χώρες που βρέθηκαν σε παρόμοια, με την Ελλάδα, κατάσταση.
Μάλιστα, από τα τέλη του 2012 με την ετήσια έκθεσή του, ακόμη και το ΔΝΤ έχει εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του προγράμματος εσωτερικής υποτίμησης, ή ορθότερα αποπληθωρισμού, που εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, η εφαρμογή του καλά κρατεί…

Αναμφισβήτητα, συνεπώς, πρόκειται για επιλογή που χαρακτηρίζει και διαπνέεται από τον δογματικό προσανατολισμό των Ευρωπαίων, και όχι μόνο, ηγετών. Και είναι πασιφανές ότι η κατεύθυνση αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει, επειδή έγιναν κάποια λάθη στους υπολογισμούς των τεχνικών παραμέτρων (sic!) του προγράμματος σταθεροποίησης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περάσει από τα χρόνια της ίδρυσής της από διάφορα στάδια -από άποψης ισορροπίας ισχύος και πολιτικής κατεύθυνσης. Από τα χρόνια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα έως και σήμερα, πολλοί ηγεμόνευσαν εντός της και κατάφεραν να επιβάλλουν τις απόψεις τους. Τίποτα, όμως, δε διαμόρφωσε περισσότερο τη φύση και τον προσανατολισμό της από την ιστορική της συνέχεια.

Χαρακτηριστικά, τη δεκαετία του ‘80, η «Κοινή Ευρωπαϊκή Αγορά» και η λήξη του Ψυχρού Πολέμου ήρθαν να προετοιμάσουν την επακόλουθη περίοδο της παρατεταμένης «ευρω-ευφορείας» που σφραγίστηκε θεσμικά από το Μάαστριχτ και την ενοποίηση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σε ένα κοινό οικοδόμημα. Σε εφαρμογή του Μάαστριχτ και κάνοντας το βήμα παραπάνω, η πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα έμελε να στιγματιστεί από την θεσμοθέτηση του ευρώ και την οικονομική κρίση που μας ακολουθεί και στη δεύτερη δεκαετία του.

Η Ευρώπη του χθες, λοιπόν, και οι ιδεολογικο-πολιτικές της κατευθύνσεις είναι βαθιά ριζωμένες στο Μάαστριχτ, όπως η Ευρώπη του σήμερα βρίσκει την «πηγή» της στο Μάαστριχτ και διαμορφώνεται περαιτέρω από το Άμστερνταμ και τη Νις.
Για την Ευρώπη του αύριο θα πρέπει στα παραπάνω να προσθέσουμε και τη Λισαβόνα. Κι ο Τόμσεν δεν βρισκόταν σε καμία από αυτές τις πόλεις τις επίμαχες περιόδους…

Το μοντέλο οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δε δημιουργήθηκε σήμερα, ούτε αποτελεί ‘‘κατ’ εξαίρεση’’ συμπεριφορά, καθ’ υποβολή κάποιων ευκαιριακών παραγόντων. Ο γνωστός και ως «καπιταλισμός του Ρήνου», αφού εδραιώθηκε στην κεντρική Ευρώπη, επικράτησε αργά αλλά σταθερά στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων και την ευρωπαϊκή οικονομική πρακτική, ακολουθώντας σαφή προτεσταντική ηθική περί των οικονομικών.
Περαιτέρω, το μοντέλο αυτό έγινε όλο και περισσότερο άτεγκτο και γερμανοκεντρικό για να συμβαδίζει με τις επιδιώξεις μιας ισχυρής εθνικής ηγεσίας χωρίς ευρωπαϊκό όραμα, αλλά και μιας πρωτοφανούς μεγέθους κρίση που αναγκάζει τις εθνικές ηγεσίες να επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στα «του οίκου τους».

Επιστρέφοντας, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα, το «πέσιμο» στην τρόικα δεν αποτελεί τίποτε παραπάνω από επικοινωνιακό τέχνασμα μηδενικής συνεισφοράς στην ουσία του ζητούμενου που είναι η ελάφρυνση των συνεπειών της διαχείρισης της κρίσης.

* Πρώτον, γιατί η τριμελής αυτή επιτροπή, η τρόικα, δεν παράγει πολιτική, αλλά ακολουθεί εντολές.
* Δεύτερον, γιατί αυτές οι εντολές δεν βασίζονται σε πρόσκαιρες πεποιθήσεις αλλά σε εδραιωμένες αντιλήψεις εντός της ευρωπαϊκής πολιτικής πραγματικότητας, οι οποίες μάλιστα είναι και αρκούντως κραταιές εντός της υπάρχουσας ηγεσίας παρά τις κατά καιρούς αντίθετες απόψεις.
* Και τρίτον, γιατί οι μοχλοί πίεσης της ελληνικής κοινωνίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο στερούνται ισχύος και υποχωρούν μαζικά μπροστά σε ένα πιθανό ενδεχόμενο διακοπής της χρηματοδότησης της χώρας.

Μόνο που όταν δε μπορείς να αντιμετωπίσεις την πηγή των προβλημάτων, συνηθίζεται να εκτονώνεσαι σε πιο εύκολα αντιμετωπίσιμους στόχους. Αλλά, η πηγή θα παραμένει πάντα εκεί. Τόσο απλά…