135 χρόνια από τον θάνατο του εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Παπάφη

12:48 16/2/2021 - Πηγή: ΕΡΤ

135 χρόνια το Παπάφειο δεσπόζει στην Θεσσαλονίκη. Ανεγέρθη σε ένα σημείο, το οποίο βρισκόταν εκτός του οικοδομικού ιστού της, όταν η πόλη ήταν υπό τον τουρκικό ζυγό.  Μεταξύ των μεγάλων ευεργετών ο Ιωάννης Παπάφης ανέθεσε την κατασκευή του ιδρύματος, για να συμβάλλει στην αναδιοργάνωση του έθνους, υπενθυμίζει ο Bασίλης Κιοσσές, αντιπρόεδρος- απόφοιτος Παπαφείου ιδρύματος.

Το 1903 το νεοκλασσικό κτίριο δέχθηκε τους πρώτους τροφίμους και σύντομα έμελε    να φιλοξενήσει δημοτικό τετραθέσιο σχολείο και εργαστήρια για την επαγγελματική  εκπαίδευση των παιδιών. Οι πόλεμοι που ακολούθησαν άλλαξαν

την λειτουργία του  κτιρίου, με την εκάστοτε διοίκηση να προσπαθεί να το εκποιήσει, εκμισθώσει ή να αλλάξει την λειτουργία του, προκειμένου να μην επιβαρύνεται οικονομικά, αγνοώντας την επιθυμία του δωρητού και  αποδεικνύοντας το μικρό ενδιαφέρον για τους τροφίμους του. Το 1935 μετονομάστηκε σε «Εθνικόν Παπάφειον Ορφανοτροφείον ο Μελιτεύς» και έως τον   Β΄ΠΠ είχε ορθοποδήσει οικονομικά. Πολλοί απόφοιτοι του Παπαφείου απετέλεσαν τον κοινωνικό ιστό της πόλεως και την κληρονομιά της, επεσήμανε ο Βασίλης Αλεξόπουλος, διευθυντής του αρχείου της ΕΡΤ, ο οποίος έδωσε την ευκαιρία να αναδειχθεί η ιστορία του ιδρύματος και της πόλεως, παρουσιάζοντας το πλούσιο υλικό της δημόσιας τηλεόρασης. Σύμφωνα με τον Αρχιμανδρίτη Αντώνη Πακαλίδη, απόφοιτο του Παπαφείου οι τρόφιμοι του ιδρύματος ανέρχονται σε 30.000. Την περίοδο του πολέμου άρχισε η νέα του περιπέτεια. Ένα επεισόδιο αυτής της διαδρομής έγινε η ταινία «Το Ξυπόλητο τάγμα». Μια αληθινή  ιστορία 160 παιδιών, που η δράση τους πήρε διαστάσεις μύθου όταν διώχτηκαν από τα ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί στα χρόνια της κατοχής. Η ομάδα των ορφανών παιδιών μεταμορφώθηκε σε μια ηρωική παρέα, που έκλεβε από  τους Γερμανούς. Επίσης, βοηθούσαν την Αντίσταση, βρίσκοντας τρόπους να  φυγαδεύουν στην Μ. Ανατολή Έλληνες, Αμερικανούς και Βρετανούς αξιωματικούς. Έτσι η ταινία ντοκουμέντο της είναι η μαρτυρία της ζωής και των  παιδιών του Παπαφείου και της Θεσσαλονίκης στην κατοχή.

Σήμερα επιτελεί τον ρόλο εφ’ ο ετάχθη. Φιλοξενεί αγόρια που για διαφόρους λόγους στερούνται της οικογενειακής φροντίδας. Στον χώρο λειτουργούν αθλητικά τμήματα Ποδοσφαίρου, Μπάσκετ, Ποδηλασίας, Βόλεϊ , στίβου, ενώ είναι διάσημη η Μπάντα του Παπαφείου. Όλοι οι Θεσσαλονικείς, ακόμη και αν αγνοούν την ιστορία του ιδρυτού του, γνωρίζουν το Παπάφειο είτε ως ίδρυμα είτε ως τοποθεσία. Ένα όνομα, συνδεδεμένο βαθιά με την ζωή της πόλεως. Ο Ιωάννης Παπάφης έζησε μόλις 16 χρόνια στην Θεσσαλονίκη και πέθανε στην Μάλτα, όπου δημιούργησε μεγάλη περιουσία. Στο σύνολο της την χάρισε στο αγώνα για την απελευθέρωση του έθνους και έργα που συνέβαλαν στην οικοδόμηση της Ελλάδος, αλλά και της χώρας όπου έζησε. Κατάφερε να κερδίσει την αθανασία, όχι με την συγκέντρωση πλούτου, αλλά με την δωρεά του.

www.ert.gr