14 Απρίλη 1942: Η μεγάλη απεργία των Τριατατικών ενάντια στην πείνα

07:09 14/4/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Μέσα στην καρδιά της κατοχής, το 1942 μόλις είχε περάσει ο θανατηφόρος χειμώνας του 1941 – 1942, που η πείνα στέρησε τη ζωή σε αρκετούς Έλληνες, οι Τριατατικοί, όπως ονομάζονταν οι εργαζόμενοι των Ταχυδρομείων, των Τηλεγραφημάτων και της Τηλεφωνίας, αψηφούν τους κατακτητές και απεργούν. Αφορμή ήταν η πείνα.

Αναδημοσιεύουμε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ταχυδρομικών τη σχετική ιστορική αναφορά για τη μεγάλη απεργία της 14ης Απριλίου του 1942:

«οι εργαζόμενοι στα Ελληνικά Ταχυδρομεία τιμούμε, για

ακόμη μια φορά, τους αγωνιστές Τριατατικούς, που ύψωσαν το ανάστημα τους ενάντια στο φασισμό και έδωσαν με το παράδειγμα τους ελπίδα στους σκλαβωμένους λαούς της Ευρώπης.

14 Απριλίου 1942, η πρώτη μεγάλη απεργία της υπόδουλης από τους Γερμανούς κατακτητές Ευρώπης, οχτώ μέρες και οχτώ νύχτες στο δρόμο οι απεργοί Τριατατικοί αψηφώντας το θάνατο, μια μεγάλη νίκη, η νίκη της λευτεριάς που «θα τη μνημονεύουν τα χρόνια που θα διαβαίνουν..»

Αποτίουμε φόρο τιμής στο μεγαλείο και στις αξίες που υπηρέτησαν όλοι αυτοί οι γνωστοί και άγνωστοι ήρωες αυτού του τόπου, τιμούμε τις ηρωικές σελίδες που έγραψαν με το αίμα τους και τη ζωή τους.

«Ήταν απόγευμα της 14ης Απριλίου, σημειώνουν οι εφημερίδες της εποχής, γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από το λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν συνεχώς η λέξη απεργία — με αποφασιστικότητα και οργή.

Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία αποφασίστηκε να κατέβουν σε Παντριατατική απεργία.

Οι υπάλληλοι του Ταχυδρομείου, της Τηλεφωνίας και της Τηλεγραφίας, όλο το Τριατατικό προσωπικό, αψηφώντας τις απειλές κατεβαίνουν σε απεργία για τη επιβίωση τους.

Ο υπουργός Συγκοινωνιών Μουτούσης θα σπεύσει να καταδικάσει την απεργία χαρακτηρίζοντάς την αντιπολιτευτική κίνηση. Στις 15 Απριλίου μαζί με τον υπουργό Οικονομικών προβαίνουν στην έκδοση διατάγματος σύμφωνα με το οποίο:

«επιστρατεύονται πολιτικώς και επιτάσσονται αι υπηρεσίαι του προσωπικού ΤΤΤ….»

Δύο μέρες αργότερα το Υπουργείο Συγκοινωνιών θα επιστρατεύσει τους αδιόριστους αποφοίτους των προπαρασκευαστικών σχολών ΤΤΤ των ετών 1939-1941, για να αναλάβουν άμεσα υπηρεσία και να λειτουργήσουν έτσι ως απεργοσπαστικός μηχανισμός.

«…..από την πρώτη μέρα – αναφέρει ένας απεργός – η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση πρόβλεπε την ποινή του θανάτου.

Όμως η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στο Σταθμό Λαρίσης.

Στο μεταξύ οργανωθήκανε ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και η απεργία τράβηξε τον δρόμο της.

Η πρώτη προκήρυξη και μέχρι να οργανωθεί ο παράνομος μηχανισμός των τριατατικών, δακτυλογραφήθηκε στο σπίτι ενός γιατρού μικροβιολόγου στην οδό Βερανζέρου, που διέθετε γραφομηχανή.

Η Κυβέρνηση χρησιμοποιεί μεθόδους βίας και τρομοκρατίας, προκειμένου να πείσει τους απεργούς να επιστρέψουν στις θέσεις τους.

Οι περισσότερες εφημερίδες της περιόδου συμμετέχουν ενεργά στην προσπάθεια εκφοβισμού των υπαλλήλων. Η παροχή συσσιτίου θα είναι το δέλεαρ, με το οποίο η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να σπάσει την απεργία.

Η κατοχική Κυβέρνηση Τσολάκογλου για να προλάβει την κήρυξη γενικής απεργίας εκδίδει στις 16 Απρίλη, ύστερα από εντολή των δυνάμεων κατοχής, νόμο με τον οποίο «όταν η απεργία δημοσίων λειτουργών διενεργείται υπό εξαιρετικάς συνθήκας και περιστάσεις αποτελεί ιδιώνυμον έγκλημα τιμωρούμενον και δια ποινής του θανάτου».

Οι υπάλληλοι βρέθηκαν μπροστά σε μια τρομερή απειλή και όμως δεν φοβήθηκαν. Δεν υπέκυψαν στις απειλές, αψήφησαν το θάνατο και έδειξαν το δρόμο του αγώνα και της νίκης.

Τις επόμενες μέρες κατεβαίνουν σε απεργία μαζί με τους Τριατατικούς και άλλοι κλάδοι, τόσο στην Αθήνα, όσο και στην επαρχία, με αποτέλεσμα στις 22 Απρίλη να κηρυχθεί η πρώτη καθολική απεργία των δημοσίων υπαλλήλων και να νεκρώσει ο κρατικός μηχανισμός.

Η διανομή φαγητού συνδυαζόμενη με τις συλλήψεις Τριατατικών, με τα έκτακτα Στρατοδικεία που συγκάλεσε και με την επαπειλούμενη ποινή του θανάτου που θα επιβαλλόταν σε όποιον εξακολουθούσε να απεργεί, αποδείχτηκαν αδύναμα να κάμψουν την αποφασιστική στάση των απεργών.

Η Κυβέρνηση αναγκάζεται να κάνει πολλές υποχωρήσεις καθώς, όλοι οι συλληφθέντες απελευθερώνονται, οι διώξεις σταματούν και οι υπάλληλοι επιστρέφουν στις εργασίες τους. Μάλιστα με νομοθετικό διάταγμα θα τους χορηγήσει επίδομα με κλιμακωτή αύξηση μέχρι 300 %.

Η απεργία της 14ης του Απρίλη του 1942, η πρώτη μεγάλη απεργία στη σκλαβωμένη Ευρώπη, θα σηματοδοτήσει ουσιαστικά το ξεκίνημα της αντίστασης των εργαζομένων, θα επιφέρει ένα ισχυρό ράπισμα στους Γερμανούς κατακτητές και θα αποτελέσει πρότυπο για τις κινητοποιήσεις κα ιτις διεκδικήσεις σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής.

Ο συγγραφέας Δημητρίου, αποτύπωσε την μεγάλη αυτή απεργιακή κινητοποίηση σ’ ένα βιβλιαράκι που παράνομα κυκλοφόρησε το 1945 με τίτλο «Η πρώτη απεργία της σκλαβωμένης Ευρώπης» .

Ο Γεώργιος Βαλκανάς θα γράψει στην εφημερίδα Παντριατατική, 3 χρόνια αργότερα, ένα άρθρο-ύμνο στις κατακτήσεις της μεγάλης απεργίας:

«…..Μπορούν και οι σκλάβοι να αγωνίζονται. Και να νικούν. Δύο νίκες. Τη μία της ψυχής, της λευτεριάς. Και την άλλη υλική. Και το σπουδαιότερο: απολύθηκαν όλοι οι κρατούμενοι και ανακλήθηκαν όλες οι απολύσεις. Επτά μέρες και επτά νύχτες στο δρόμο. Μια νίκη, η πρώτη νίκη κατά του κατακτητού και των οργάνων του, που θα τη σεβαστούν και θα τη μνημονεύουν τα χρόνια που θα διαβαίνουν….»

www.ert.gr