A.Χαραλαμπίδης: «Ζούμε μια περίοδο αναζήτησης και προσανατολισμού στο χώρο της Τέχνης»

12:12 8/5/2019 - Πηγή: ΕΡΤ

Ο Ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ., κος Αλκιβιάδης Χαραλαμπίδης αναγορεύτηκε πρόσφατα σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. Διδάσκει μισό αιώνα περίπου αυτό που αγαπά, όπως λέει, δηλαδή ιστορία της Τέχνης. «Είναι ένα σπουδαίο κεφάλαιο που αφορά όχι μόνο την ξένη πραγματικότητα, αλλά και την Ελλάδα.» δηλώνει στην ΕΡΤ Κομοτηνής.

Η ακαδημαϊκή του πορεία άρχισε

το 1972 και έφτασε σήμερα να είναι ομότιμος καθηγητής στο ΑΠΘ. «Στα νιάτα μου ασχολήθηκα με την Ελληνική Τέχνη. Η διατριβή μου αφορούσε την Ελληνική Προσωπογραφία το 19ο αιώνα, το πορτρέτο των αγωνιστών κ.α. Μια δεύτερη μελέτη μου που παραμένει περιέργως χρήσιμη είναι μια συμβολή στην μελέτη της Επτανησιακής Ζωγραφικής του 18ου και 19ου αιώνα, αλλά και άλλες μικρότερες μελέτες. Τα πολλά τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον μου έχει στραφεί στη μη Ελληνική Τέχνη, δηλαδή στην Ευρωπαϊκή και στην Παγκόσμια. Δηλαδή, την Ιταλική Αναγέννηση, το Ευρωπαϊκό Μπαρόκ και κυρίως την Τέχνη του 20ου αιώνα» εξηγεί. Τον ρωτάμε για τις επιρροές που άσκησε η Ελληνική Τέχνη και σημειώνει πως όχι μόνο η Ευρωπαϊκή, αλλά η Παγκόσμια Τέχνη έχει δεχθεί καθοριστικές επιδράσεις από την Ελληνική. «Αυτό είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο και απλώς δεν πρέπει να το υπερτονίζουμε ώστε να καταλήγουμε σε εθνικιστικές κορώνες. Η ευρωπαϊκή Τέχνη, η παγκόσμια τέχνη έχει δεχθεί επιδράσεις και από την τέχνη των Πρωτογόνων, την Αιγυπτιακή Τέχνη ή την Ανατολική Τέχνη, επομένως η Ελληνική Τέχνη βεβαίως και είναι καθοριστικής σημασίας για την Παγκόσμια Τέχνη, αλλά όχι ο μοναδικός πυρήνας από τον οποίο αντλήθηκαν πρότυπα. Αυτό νομίζω ότι πρέπει να το έχουμε πάντα στο νου μας χωρίς να σημαίνει ότι υποβαθμίζεται η προσφορά της ελληνικής Τέχνης» σημειώνει.

«Σε περιόδους κρίσης κυοφορούνται, γονιμοποιούνται πράγματα τα οποία εμφανίζονται αρκετά αργότερα.» μας είπε ο κος Χαραλαμπίδης.

Στεκόμαστε με τον σπουδαίο καθηγητή στο σήμερα και τον ρωτάμε αν ζούμε μια περίοδο άνθισης της Τέχνης ή περίοδο παρακμής; «Δεν θα έλεγα περίοδο παρακμής, αλλά μάλλον μια περίοδος κρίσης και περισυλλογής. Αυτό εμπεριέχει και θετικά κι αρνητικά στοιχεία γιατί προσωπικά πιστεύω πώς σε περιόδους κρίσης κυοφορούνται, γονιμοποιούνται πράγματα τα οποία εμφανίζονται αρκετά αργότερα. Έχει συμβεί επανειλημμένα στην ιστορία της Τέχνης και γενικότερα στην ιστορία . Επομένως , δεν νομίζω ότι μπορούμε να μιλούμε για παρακμή είναι μια περίοδος αναζήτησης, προσανατολισμού.»

Μιλώντας για το σήμερα και την ανάδειξη των δημιουργών τον ρωτούμε αν υπάρχουν παραγκωνισμένοι στον κόσμο της Τέχνης και άρα αδικημένοι; «Ασφαλώς και υπάρχουν» παραδέχεται και εξηγεί« Όπως ξέρετε τα πολλά τελευταία χρόνια ευνοήθηκαν καλλιτέχνες που δεν άξιζαν, παραμελήθηκαν και παραγκωνίστηκαν καλλιτέχνες που άξιζαν και αυτό προκάλεσε την αντίδραση των ίδιων των καλλιτεχνών, αλλά αυτό οφείλεται στο ότι η Τέχνη πάντα είχε σχέση με την οικονομία.» Σύμφωνα με τον κο Χαραλαμπίδη υπήρχαν πάντα οι παραγγελιοδότες που συνήθως ήταν από την Αναγέννηση και μετά πολύ περισσότερο από την Νεότερη και στη Σύγχρονη εποχή. Η Τέχνη συνδέεται, έχει σχέση με το χρήμα υποστήριξε αναφέροντας μάλιστα το παράδειγμα ενός σπουδαίου ζωγράφου, του Μονέ. «Μια από τις είκοσι παραλλαγές που έκανε ο Μονέ ζωγραφίζοντας την πρόσοψη του Καθεδρικού το 2002 σε δημοπρασία των Σόθμπις πουλήθηκε 24 εκατομμύρια δολάρια. Καταλαβαίνετε όταν μιλάμε για τέτοια ποσά, πόσα μεγάλα συμφέροντα κρύβονται . Αυτό το λεγόμενο εμπόριο έργων τέχνης έχει κι αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις.»

«Ασφαλές κριτήριο για να κρίνει κανείς την ποιότητα, την αξία ενός έργου είναι ο χρόνος κι όχι το χρήμα.» επιμένουμε για να συμφωνήσει μαζί μας «Ασφαλώς!» προσθέτοντας πως «Και εμείς οι ιστορικοί της Τέχνης έχουμε κριτήρια με τα οποία αξιολογούμε την Τέχνη, δεν πάμε έτσι σαν ακυβέρνητα καράβια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μας ακούνε πάντα. Άλλωστε, η ιστορία γράφεται όπως ξέρετε μετά τα γεγονότα . Καλό είναι να έχουμε στο νου μας κι αυτή την παράμετρο.»

Πικραμένοι από την εικόνα της Παναγίας των Παρισίων τυλιγμένη στις φλόγες τον ρωτάμε, αν ο πολιτισμός μας μπορεί να διασφαλίσει την ακεραιότητα των έργων Τέχνης; «Σε γενικές γραμμές η Πολιτιστική Κληρονομία και εν προκειμένω τα έργα Τέχνης διαφυλάσσονται, όμως , υπάρχουν και τα απρόοπτα όπως αυτό το τραγικό που συνέβη στην Παναγία των Παρισίων, ξετυλίχθηκε μπροστά στα μάτια μας. Είναι μια τεράστια καταστροφή, θα επανορθωθεί, αλλά ποτέ δεν θα είναι όπως ήταν η Παναγία των Παρισίων. Αλλά, γενικώς δεν πρέπει τα έργα Τέχνης να έχουν παράπονο από την εποχή μας, τα μουσεία πολλαπλασιάζονται κάθε μέρα σε ολόκληρο τον κόσμο, τα έργα φυλάσσονται , συντηρούνται , επομένως είναι μια εποχή που μάλλον τιμά την καλλιτεχνική δημιουργία του παρελθόντος, φροντίζει να την διαφυλάσσει , αλλά μερικές φορές υπάρχουν και τα ατυχήματα. Ο πολιτισμός μας σέβεται αυτό το κομμάτι της Τέχνης. Είναι μια από τις βασικές συνιστώσες του πολιτισμού.»

Όσον αφορά στην επιρροή που ασκεί η Τέχνη στη ζωή του; Όπως αποκάλυψε η Τέχνη γέμιζε πάντα τη ζωή μου, «αλλά τι σημαίνει η Τέχνη για μένα δεν είχε τόση σημασία» λέει σεμνά και σημειώνει » Για μένα πολύ περισσότερη σημασία είχε τι σημαίνει η Τέχνη και η δική μου διδασκαλία στους μαθητές μου, στο βαθμό που θα μπορούσε να επηρεάσει τους μαθητές μου. Υπάρχουν μαθητές μου που εξομολογούνται ότι άλλαξε η ζωή τους, τίποτα άλλο πέρα από αυτό.»
Φώτο: Αλκιβιάδης Χαραλαμπίδης συνέντευξη-ρεπορτάζ-κείμενο: Μαρία Νικολάου

www.ert.gr