COVID-19: H πανδημία ως αφορμή για την περιβαλλοντική μας αφύπνιση

15:35 26/3/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

Οι ηγέτες των χωρών ανά τον κόσμο λαμβάνουν έκτακτα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού. Κι ενώ το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας διεθνώς στρέφεται δικαίως στις προσπάθειες για την εύρεση του εμβολίου, υπάρχουν επιστήμονες που επισημαίνουν μεταξύ άλλων πως η πανδημία -το τραγικό γεγονός με τις δυσβάσταχτες ήδη συνέπειες για την ανθρωπότητα- μπορεί ή, καλύτερα, χρειάζεται να αντιμετωπιστεί και ως αφορμή για την περιβαλλοντική μας αφύπνιση. Όπως εκτιμούν οι ειδικοί, η κλιματική αλλαγή σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση

νέων ιών.

#td_uid_1_5e7ccee3e9b7d .td-doubleSlider-2 .td-item1 { background: url( 0 0 no-repeat; } #td_uid_1_5e7ccee3e9b7d .td-doubleSlider-2 .td-item2 { background: url( 0 0 no-repeat; } 1 of 2 Φωτό: AP/Ng Han Guan Φωτό: AP/Ng Han Guan Κλιματική αλλαγή και λοιμώδη νοσήματα

«Οι συσχετισμοί μεταξύ των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής και της μετάδοσης των λοιμωδών νοσημάτων είναι σύνθετοι, πολύπλοκοι και υπό έρευνα. Ωστόσο, με τις μέχρι σήμερα μελέτες, υπάρχουν κάποια πρώτα δεδομένα όπως ότι η άνοδος της θερμοκρασίας και της υγρασίας επηρεάζουν την ανάπτυξη και τη γεωγραφική εξάπλωση όχι μόνο των παθογόνων, αλλά και των φορέων μολυσματικών παραγόντων», αναφέρει στο ert.gr η Λία Πατσαβούδη, καθηγήτρια Βιολογίας στο Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

«Η εξάπλωση εντόμων όπως τα κουνούπια, που αποτελούν φορείς σοβαρών νόσων όπως η ελονοσία, ο Δάγκειος πυρετός και ο ιός του Δυτικού Νείλου, θα μετατοπιστεί προς περιοχές του πλανήτη που σήμερα είναι ψυχρότερες. Επιπλέον, όλο και περισσότερα ζώα, τα οποία για πολλά χρόνια ήταν φορείς των νόσων χωρίς να μολύνουν τον άνθρωπο, αλλάζουν τη συμπεριφορά τους και μεταναστεύουν σε νέες εκτάσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όταν αυτές οι εκτάσεις βρίσκονται πλησιέστερα σε κατοικημένες περιοχές, αυξάνονται οι πιθανότητες να έρθουν σε επαφή οι άνθρωποι με ζώα-φορείς ασθενειών και έτσι να μολυνθούν», προσθέτει η ίδια.

Φωτό: AP/Rick BowmerΧαρακτηριστικά παραδείγματα

Ο ιός του Δυτικού Νείλου –που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο δυτικό ημισφαίριο στη Νέα Υόρκη το 1999, έπειτα από μία παρατεταμένη περίοδο υψηλών θερμοκρασιών ακολουθούμενη από έντονες βροχοπτώσεις- αποτελεί, σύμφωνα με την κυρία Πατσαβούδη, χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφορικά με το πώς οι μεταβολές στη θερμοκρασία του πλανήτη μπορούν να ευνοήσουν την εξάπλωση ιών. Όπως μας εξηγεί, «παρόμοια είναι και η περίπτωση της Βορρελίωσης ή νόσου του Lyme, η οποία μεταδίδεται μέσω του βακτηρίου Borrelia burgdorferi, φορέας του οποίου είναι τα ακάρεα. Στην Ευρώπη έχει αναφερθεί ότι ήδη από το 2009 τα ακάρεα έχουν εξαπλωθεί βορειότερα, στη Νορβηγία, όπου έχουν μπορέσει να αναπτυχθούν πιθανότατα, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος».

#td_uid_2_5e7ccee3f2162 .td-doubleSlider-2 .td-item1 { background: url( 0 0 no-repeat; } #td_uid_2_5e7ccee3f2162 .td-doubleSlider-2 .td-item2 { background: url( 0 0 no-repeat; } 1 of 2 Φωτό αρχείου: Patrick Pleul/dpa μέσω AP Φωτό: AP/Andre Penner/αρχείο Ο σεβασμός στο περιβάλλον ως λύση

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, θα ήταν εύλογο κάποιος να αναρωτηθεί: εφόσον έχουμε να κάνουμε με επιστημονικά στοιχεία και όχι με τυχαία γεγονότα, ποιες θα ήταν οι προτεινόμενες πρακτικές για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής και κατ’ επέκταση για την αποτροπή της εξάπλωσης νοσημάτων όπως ο COVID-19; Καθιστώντας σαφές ότι δεν είναι ειδική ούτε σε θέματα περιβάλλοντος ούτε στα ζητήματα που αφορούν αποκλειστικά τον νέο κορονοϊό, η Λία Πατσαβούδη απαντάει: «Μπορώ να αναφέρω μόνο τις -λίγο έως πολύ- γνωστές προτάσεις. Συγκεκριμένα, την ανάπτυξη συστημάτων και μηχανισμών παραγωγής καθαρής ενέργειας, την παραγωγή και εφαρμογή -σε ευρεία κλίμακα- της ηλεκτροκίνησης, τη μείωση κατανάλωσης βόειου κρέατος και γενικότερα την αυτοσυγκράτηση όσον αφορά τις καταναλωτικές μας συνήθειες».

Μήπως τελικά η αδιαφορία μας για τη φύση και το περιβάλλον είναι ένας «ιός» μεγαλύτερος από τον νέο κορονοϊό και από όσους ιούς ενδέχεται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα στο μέλλον;

#td_uid_3_5e7ccee4064a9 .td-doubleSlider-2 .td-item1 { background: url( 0 0 no-repeat; } #td_uid_3_5e7ccee4064a9 .td-doubleSlider-2 .td-item2 { background: url( 0 0 no-repeat; } #td_uid_3_5e7ccee4064a9 .td-doubleSlider-2 .td-item3 { background: url( 0 0 no-repeat; } #td_uid_3_5e7ccee4064a9 .td-doubleSlider-2 .td-item4 { background: url( 0 0 no-repeat; } 1 of 4 Φωτό: AP/Michael Probst Φωτό: AP/Armando Franca Φωτό: AP/Antonio Calanni Φωτό: AP/Vadim Ghirda

«Είναι γεγονός ότι η φύση έχει τους δικούς της νόμους και δίνει τα μηνύματά της. Αν ο άνθρωπος, ατομικά και συλλογικά, αδιαφορήσει γι’ αυτά και δεν τροποποιήσει τον σημερινό τρόπο ζωής του, οι συνέπειες για το μέλλον του στον πλανήτη θα είναι αρνητικές», λέει η καθηγήτρια του ΠΑΔΑ, διευκρινίζοντας ωστόσο πως «υπάρχει η ανάγκη να γίνουν πολλές ακόμα μελέτες προκειμένου να γίνει πιο λεπτομερής και ακριβής συσχετισμός μεταξύ φαινομένων κλιματικής αλλαγής και μετάδοσης λοιμωδών νόσων. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών σε συνδυασμό με την εφαρμογή ολοκληρωμένων μαθηματικών μοντέλων θα συμβάλλουν σημαντικά στη δυνατότητα πρόβλεψης της μετάδοσης και εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών».

Προϋπόθεση η συλλογική βούληση 

Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να επισημανθεί ότι η αναστολή μεγάλου μέρους της ανθρώπινης δραστηριότητας σε παγκόσμια κλίμακα λόγω «καραντίνας» τις τελευταίες ημέρες συνέβαλε -σύμφωνα και με επιστημονικά στοιχεία- στον καθαρισμό της γήινης ατμόσφαιρας από τα ρυπογόνα αέρια.

Φωτό: AP/Francisco Seco

«Πράγματι όλες οι δορυφορικές εικόνες είναι εντυπωσιακές και δείχνουν πολύ σημαντική πτώση ρυπογόνων αερίων στην ατμόσφαιρα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το διοξείδιο του αζώτου (NΟ2), εξαιτίας της μείωσης της κυκλοφορίας αλλά και της μείωσης δραστηριότητας μεγάλων βιομηχανικών μονάδων. Αυτό λοιπόν είναι μία μικρή ένδειξη ότι όταν υπάρχει συλλογική βούληση και προσπάθεια, υπάρχουν και αποτελέσματα. Βέβαια εξυπακούεται ότι, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή και όλα τα προβλήματα που απορρέουν από αυτή, πρέπει να γίνουν ενέργειες σε πολλά επίπεδα, να είναι συστηματικές και με μακρινό χρονικό ορίζοντα», καταλήγει η κυρία Πατσαβούδη.

Επιμέλεια κειμένου: Μπέττυ Σαβούρδου

Φωτογραφίες: Associated Press

www.ert.gr