To ert.gr στο «γερμανικό οχυρό» της Ραφήνας

07:06 19/1/2019 - Πηγή: ΕΡΤ

Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, οι Γερμανοί επέλεξαν το λόφο της Ραφήνας που σήμερα ονομάζεται και λόφος του οχυρού, για να χτίσουν ένα μεγάλο οχυρό, στόχο του οποίου ήταν να εποπτεύει όλη τη θαλάσσια περιοχή από το Μαραθώνα μέχρι τις ακτές της Εύβοιας, φοβούμενοι αποβατική – καταδρομική ενέργεια των συμμάχων. Τους Ιταλούς που τους θεωρούσαν «αναλώσιμους» τους είχαν τοποθετήσει σε παραλιακά φυλάκια, ώστε να υποστούν τις απώλειες μιας πιθανής επίθεσης και οι Γερμανοί να έχουν το χρόνο να προετοιμαστούν.

κάθοδος προς το χώρο της αίθουσας επιχειρήσεων

Ξεναγός μας στην επίσκεψή

μας στο χώρο ήταν ο Δημήτρης Μακρής ερευνητής της τοπικής ιστορίας και πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού.

-Πώς φτιάχτηκε το συγκεκριμένο οχυρό;

-Για το έργο αυτό χρησιμοποιήθηκαν Έλληνες εργολάβοι, οι οποίοι αμείφθηκαν και πολυάριθμο εργατικό δυναμικό από την ευρύτερη περιοχή, χωρίς αμοιβή, με καταναγκαστική εργασία υπό το φόβο της εκτέλεσης.

η βάση ενός από τα πέντε μεγάλα κανόνια

-Ποιος ήταν ο εξοπλισμός του;

-Πέντε μεγάλα κανόνια είχε το οχυρό, τα οποία μπορούσαν να χτυπήσουν με το βεληνεκές τους και την Εύβοια, που μεταφέρθηκαν από τη Γαλλία και ήταν λάφυρα από την περιβόητη γραμμή Μαζινό, τα γαλλικά οχυρά που κατέλαβαν οι Γερμανοί. Οι βάσεις τους σώθηκαν μέχρι και τις μέρες μας και η μία έχει μετατραπεί σε ένα μικρό θεατράκι. Τα κανόνια μετά τον πόλεμο λεηλατήθηκαν κάτω από τις ανάγκες που δημιουργούσε η κακή οικονομική κατάσταση, καθώς ως μέταλλα, είχαν ανταλλακτική και εμπορική αξία.

διάδρομοι στο οχυρό

Οι αίθουσες του οχυρού ήταν υπόγειες και με μεγάλο πάχος στους τοίχους τους, επικοινωνούσαν με στοές, αλλά και με διαδρόμους – ορύγματα που είχαν καμουφλάζ στην οροφή για να μην είναι ορατές από αεροπλάνα.

Μία επιδρομή εγγλέζικων αεροπλάνων δεν κατάφερε να δημιουργήσει σοβαρά πλήγματα στο οχυρό.

Υπήρχαν επίσης και πυργίσκοι με αντιεροπορικό εξοπλισμό. Απέναντι από το οχυρό, στο Νταού Πεντέλης, είχαν σημαντικές δυνάμεις οι αντάρτες του ΕΛΑΣ και μάλιστα επειδή στην περιοχή υπήρχαν από την αρχαιότητα μεταλλεία, χρησιμοποίησαν τις στοές τους για να ξεφύγουν από εχθρικές απόπειρες εγκλωβισμού τους.

χώρος αντιεροπορικής άμυνας στη στρογγυλή βάση ήταν το αντιεροπορικό πυροβόλο

-Μετά τον πόλεμο, ποια ήταν η εξέλιξη στη συγκεκριμένη περιοχή;

-Τα χρόνια πέρασαν, τα χώματα έκρυψαν μέρος του οχυρού και ακολούθησε μια προσπάθεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να το αναδείξει, απομακρύνοντας προσχώσεις και μπάζα. Πέρασαν και άλλα χρόνια και πάλι οι συνέπειες του χρόνου δείχνουν απειλητικές για τη διατήρηση του οχυρού σε κατάσταση επισκεψιμότητας.

υπόγειος διάδρομος στο οχυρό

Μετά τα όσα μας είπε ο κ. Μακρής, πρέπει να πούμε ότι συχνά γίνονται τέτοιου τύπου επισκέψεις στο χώρο και φυσικά απαιτείται προσοχή, αφού η είσοδος σε υπόγειες και χωρίς φωτισμό αίθουσες, χωρίς έλεγχο και λήψη μέτρων, μπορεί να οδηγήσουν σε κάποιο ατύχημα. Επίσης ο χώρος του λόφου αυτού, όπως μας είπε ο κ. Μακρής ήταν από τους πρώτους οικισμούς στην περιοχή της Ραφήνας από την εποχή της αρχαιότητας και έχει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Συνέντευξη & φωτο: Nάσος Μπράτσος

Στάβλοι για τα άλογα των Γερμανών

www.ert.gr