Άρτεμη Μουστακλίδου: «Το θέατρο είναι ένα υπέροχο μέσο για να πεις αυτό που αισθάνεσαι»

18:46 20/4/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

«Η Απειλή», η παράδοξη κωμωδία της Άρτεμης Μουστακλίδου σε σκηνοθεσία του Γιάννη Λεοντάρη παρουσιάζεται από τις 20 έως τις 23 Απριλίου στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών από τo ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, με τη συνεργασία του ΚΘΒΕ. Διαβάστε περισσότερα για την παράσταση εδώ.

Βρεθήκαμε με τη συγγραφέα και το σκηνοθέτη λίγο

πριν από την πρεμιέρα της παράστασης σε μια κουβέντα για την ανοχή, τα παράδοξα της ζωής, αλλά και από τα σκοτεινά μας σημεία που κρύβουμε ακόμη και από τους οικείους μας.

Κ. Λεοντάρη, υπογράφετε τη σκηνοθεσία του έργου Θα ήθελα να μας πείτε πόσο δύσκολο ήταν να αποδώσετε το μήνυμα της παράστασης και να δώσετε μια φρέσκια πνοή σε αυτήν την παράδοξη υπόθεση;

Γ.Λ: Η «Απειλή» της Άρτεμης Μουστακλίδου είναι ένα έργο «παγίδα» για τον θεατή και ακριβώς γι’ αυτό είναι ένα έργο σημαντικό. Ενώ όλα ξεκινούν σαν κωμωδία, προοδευτικά γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα. Ένα ζευγάρι λούμπεν μικροαστών ζει σ’ ένα ασφυκτικό διαμέρισμα βλέποντας ασταμάτητα τηλεόραση και κρυφακούγοντας τους γείτονες. Η απειλή είναι οι ήχοι των άλλων και το ζευγάρι μετατρέπεται σε γελοίους και θλιβερούς υπερασπιστές ενός ανύπαρκτου οχυρού. Φαινομενικά, όσα συμβαίνουν σ’ αυτό το ζευγάρι, δεν απειλούν κι εμάς, δεν απειλούν τον θεατή. Ωστόσο, κάθε έργο, κάθε παράσταση είναι σαν ένα μήνυμα σε κλειστό μπουκάλι ριγμένο στη θάλασσα. Εμπεριέχει δηλαδή ένα «μυστικό» το οποίο καλείται ο θεατής να αξιοποιήσει με όποιο τρόπο νομίζει. Η παράσταση της «Απειλής» έχει στόχο να εκπλήξει τον θεατή, να τον μετακινήσει από τη βεβαιότητα ότι ο ίδιος δεν έχει καμία σχέση με συμπεριφορές βίας, ξενοφοβίας, μισαλλοδοξίας, υποτίμησης του άλλου. Στην «Απειλή», το κωμικό εναλλάσσεται με την υπερβολή του ωμού ρεαλισμού και το γκροτέσκο κοιτάζοντας με το μικροσκόπιο τον φασισμό που μπορεί να κρύβεται μέσα στην ακραία συνθήκη του λούμπεν μικροαστισμού.

Ξενοφοβία και φασισμός πάνε μαζί. Κρίση, εξαθλίωση και φασισμός συχνά επίσης. Στο έργο τα συναντάς σε απροσδόκητα μέρη…

Γ.Λ: Οι «φωλιές» όλων αυτών ευδοκιμούν στα πιο απροσδόκητα μέρη. Σε ένα άδειο ψυγείο. Σε ένα πακέτο γαριδάκια. Σε μία τηλεόραση που ξεχάστηκε ανοιχτή. Στο τίποτα των διαλόγων μέσα στα μικροαστικά μας «φρούρια». Σε έναν συζυγικό βιασμό. Στην υποψία. Στο ασήμαντο που φαίνεται τεράστιο. Στη γελοιότητα που οπλοφορεί. Η ξενοφοβία είναι αποτέλεσμα της αμάθειας, της φτώχειας και των φοβικών συνδρόμων. Η οικονομική κρίση παράγει και τις τρεις αυτές συνθήκες.

Ιδιαίτερο «ρόλο» στην παράσταση όμως παίζει και η σκηνογραφία;

Γ.Λ: Ναι για εμάς, το πιο απροσδόκητο και συγκινητικό στοιχείο της παράστασής είναι η σκηνογραφία της: ο Δήμος Μυτιλήνης παραχώρησε ειδικά για τις ανάγκες αυτής της παράστασης εκατόν ογδόντα σωσίβια που έφεραν μαζί τους πρόσφυγες από τη Συρία οι οποίοι τους τελευταίους μήνες πέρασαν τη θάλασσα για να σωθούν. Τα σωσίβια αυτά, ένα τεκμήριο της οδύνης του εξόριστου σώματος του «ξένου», μετατρέπονται σε όρια του διαμερίσματος του ζευγαριού, καθιστώντας τους στο τέλος της παράστασης σε ναυαγούς, μέσω της παρουσίας εθελοντών οι οποίοι κατά κάποιο τρόπο «εισβάλλουν» στη σκηνή ως απρόσκλητοι ξένοι. Αυτό νομίζω είναι το πιο καθαρό μήνυμα της παράστασης

Πώς αντιδρούν οι θεατές στο συγκεκριμένο ανέβασμα του έργου;

Γ.Λ: Απευθυνόμαστε σε θεατές, σε προσωπικότητες με διαφορετικά, ποικίλα και συχνά αντικρουόμενα μεταξύ τους ατομικά χαρακτηριστικά και ανάγκες. Είναι βεβαίως αλήθεια ότι υπάρχουν θεατές περισσότερο ή λιγότερο διαθέσιμοι. Αναζητούμε κατά προτίμηση τους πρώτους ώστε να μην αισθανόμαστε κι εμείς μόνοι. Η παράσταση αυτή δεν είναι βολική για κάποιον ο οποίος πηγαίνει στο θέατρο για να επιβεβαιώσει τα «πιστεύω» του ή για να αισθανθεί βολικά. Η παράσταση τώρα ξεκινά την πορεία της και περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον την αντίδραση των θεατών σ’αυτή την «άβολη» συνθήκη που δημιουργεί η σκηνική συνθήκη που προτείνουμε.

Κ. Mουστακλίδου, πώς προέκυψε η ιδέα του ζευγαριού που νιώθει ότι «απειλείται» από τους μετανάστες; Αν και θεωρώ ότι είναι αρκετά οικεία τα ερεθίσματα σας, με την έννοια πως όλοι έχουμε συναντήσει ή ίσως ακόμη και γνωρίσει παρόμοια άτομα στον περίγυρο μας;

Α.Μ: Η Απειλή μιλά για ένα σύγχρονο ζευγάρι, για την καθημερινότητα του, τα προβλήματα, τις συγκρούσεις τους. Πρόκειται για έναν άντρα και μια γυναίκα που έχουν δημιουργήσει το δικό τους μικρόκοσμο, νοιάζονται μόνο γι’ αυτόν και παλεύουν για να τον διατηρήσουν. Δύο άνθρωποι απόλυτα αποξενωμένοι μεταξύ τους αλλά και με τους γύρω τους. Αναπόφευκτα, οι δυο τους οδηγούνται στον φόβο και η «απειλή» δεν αργεί να έρθει, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μία οικογένεια μεταναστών που μετακομίζει στο ακριβώς διπλανό διαμέρισμα. Μέσα σ’ αυτά τα έξι χρόνια, από τότε που έγραψα το έργο, το μεταναστευτικό έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις πια, όλοι πλέον γνωρίζουμε, βλέπουμε και ακούμε γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Το πρόβλημα μας ως κοινωνία και ως άνθρωποι ξεκινάει όταν αρχίζουμε να νοιώθουμε την απειλή.

Με το έργο σας αποσπάσατε από το Υπουργείο Πολιτισμού το Α’ Κρατικό Βραβείο Θεατρικού έργου για νέους συγγραφείς. Είναι το πρώτο σας έργο. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η βράβευση;

Α.Μ: Σίγουρα το Α’ Κρατικό βραβείο είναι μια πολύ σημαντική διάκριση και ιδιαίτερα για ένα νέο συγγραφέα που ξεκινάει τώρα. Το βραβείο μπορεί να αποτελέσει κίνητρο να συνεχίσεις, να πας παρακάτω, σίγουρα όμως σου δίνει και μια «ευθύνη» απέναντι στο κοινό, στους ανθρώπους που σε ξεχώρισαν αλλά και στον ίδιο σου τον εαυτό.

Τι σημαίνει για εσάς θέατρο; Το θέατρο που αγαπάτε να κάνετε;

Γ.Λ: Μόνο στο θέατρο συναντώ την αληθινή ζωή. Το θέατρο είναι ένα μυστικό που μας αναστατώνει και μας θυμίζει τα σημαντικά πράγματα που συμβαίνουν μέσα μας. Είναι μία «κινούμενη άμμος» πάνω στην οποία βρίσκουμε ευχαρίστηση να περπατάμε. Αισθάνομαι ότι η σκηνή είναι ο τόπος όπου συμβαίνει ότι πιο αληθινό μπορούν να ανταλλάξουν μεταξύ τους οι άνθρωποι.

Α.Μ: Το θέατρο είναι ένα υπέροχο μέσο για να πεις και να δείξεις αυτό που θες και αισθάνεσαι. Είναι ένα «σκληρό» μέσο, όπως καθετί αληθινό, πολλές φορές μπορεί να ενοχλεί ή να «ξεβολεύει», απ’ τη στιγμή όμως που γεννά αληθινά συναισθήματα, όποια κι αν είναι αυτά, θεωρώ ότι σίγουρα έχει επιτελέσει το σκοπό του.

Η συγγραφέας Άρτεμης Μουστακλίδου γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Το 2012 βραβεύτηκε με το Α’ Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου για Νέους Συγγραφείς του Υπουργείου Πολιτισμού για το έργο της Η Απειλή. Το 2013 ολοκλήρωσε το έργο της Τα τέσσερα τετραγωνικά που είναι βασισμένο στο διήγημα του Φρέντυ Γερμανού Ένα μέρος σαν ανοιχτή καρδιά. Το Μάιο του 2015 Η Απειλή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο της «Ανοιχτής Πλατφόρμας» του Εθνικού Θεάτρου στη Σκηνή Νίκος Κούρκουλος από την ομάδα Lapsus σε σκηνοθεσία Όλγας Σπυροπούλου. Το Δεκέμβριο του 2015, στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ διαρκείας Ελληνικού θεατρικού έργου 21ου αιώνα στο θέατρο Αγγέλων Βήμα, ανέβηκαν Τα τέσσερα τετραγωνικά σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Λάσκαρη.Το 2016 ολοκλήρωσε το νέο της θεατρικό έργο με τίτλο Η Συνάντηση.