Χανιά: Έκθεση Ζωγραφικής- Χαρακτικής- Βίντεο- Εγκαταστάσεων του Γιάννη Στεφανάκι (video – audio)

08:32 22/1/2019 - Πηγή: ΕΡΤ

Επικεντρωμένη στα έργα τεσσάρων διαφορετικών ενοτήτων δουλειάς του Γ. Στεφανάκι είναι η έκθεση του, που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 21 Ιανουαρίου στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων.

Έργα από τις ενότητες «Το παράθυρο της εικόνας», «Κιβωτός», «Εικόνες περιπλάνησης», «Παλίμψηστο Εννοιών», καθώς συνομιλούν μεταξύ τους, ανασυνθέτουν κομμάτια από τον μαγικό και περίπλοκο κόσμο του καλλιτέχνη. Τα εγκαίνια της έκθεσης που θα είναι ανοικτή για το κοινό ως της 8 Απριλίου, πραγματοποιήθηκαν εχθές.

Ο Γιάννης Στεφανάκις είναι χαράκτης και ζωγράφος, ποιητής και δάσκαλος, βίντεο- άρτιστ,

τυπογράφος συλλεκτικών εκδόσεων και πολιτισμικών περιοδικών. Έχει μοιράσει τη ζωή του ανάμεσα σε λέξεις και εικόνες, με εσώτερο αιτούμενο την επικοινωνία στο επίπεδο της γνώσης, της τέχνης, της ιστορίας του πολιτισμού. Και αυτή η εμμονή χαρακτηρίζει το σύνολο της δουλειάς του.

Ο πολυδιάστατος εικαστικός, μίλησε στην ΕΡΤ Χανίων για τη συμπόρευσή του με όλες ουσιαστικά τις μορφές τέχνης, για την ιδιαίτερη αγάπη του για την ποίηση, πυρήνα αέναης δημιουργικής έκφρασης και για το τολμηρό άλμα, από τη «στατικότητα» της χαρακτικής και της ζωγραφικής, στην κινούμενη εικόνα…

Ακούστε τη συνέντευξή του:

Η επιμελήτρια της έκθεσης Πέγκυ Κουνενάκη στο προλογικό της σημείωμα μεταξύ άλλων γράφει: «Είναι ένας αφηγητής μικρών, αποσπασματικών, ποιητικών ιστοριών. Μόνο που τις αφηγείται έμμεσα, με γραμμές, χρώματα, ορθογώνια και παραλληλόγραμμα σχήματα, μικρά γλυπτά. Το εικαστικό του λεξιλόγιο αποτελείται από ένα παλίμψηστο εννοιών και τεχνικών. Το φανταστικό στοιχείο που αναπτύσσεται σ’ όλο το έργο του έχει άμεση σχέση με το παράλογο και ξεκάθαρα παραπέμπει στον διχασμό της πραγματικότητας. Αυτό άλλωστε φαίνεται να τον απασχολεί περισσότερο. Μοιάζει να αναζητά τα όρια ανάμεσα στην πραγματική ζωή και την πνευματικότητα, τη γνώση σε αντιπαράθεση με τη χύδην πληροφορία που κατακλύζει την περιρρέουσα καθημερινότητα, την πορεία της ανθρώπινης ύπαρξης σε έναν κόσμο παράλογο. Επιπλέον, μοιάζει να ψάχνει εκείνες τις ρωγμές που παρέχουν στον άνθρωπο τη δυνατότητα να ανατρέψει τη μάταιη, άκαρπη και μοναχική πορεία του Σίσυφου σε εποικοδομητικά συλλογική».

Λίγα λόγια για το έργο του Στεφανάκι:

Χαράκτης και ζωγράφος, ποιητής και δάσκαλος, βίντεο- άρτιστ, τυπογράφος συλλεκτικών εκδόσεων και πολιτισμικών περιοδικών, ο Γιάννης Στεφανάκις ακολουθώντας το παράδειγμα του αναγεννησιακού ανθρώπου επιλέγει να παράγει καλλιτεχνικά με ποικίλους τρόπους έκφρασης. Γεννήθηκε το 1951 στη Γρηγοριά του νομού Ηρακλείου. Μετά από εσωτερικές μεταναστεύσεις αλλά και εργασιακές εμπειρίες, εισάγεται στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας όπου σπουδάζει ζωγραφική, χαρακτική, αγιογραφία, τεχνική του βιβλίου και τυπογραφία, αποφοιτώντας με άριστα. Γνωρίζει τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό και το 1980 εκδίδουν την εφημερίδα ποίησης «Επίπεδο», η οποία κυκλοφορεί μέχρι σήμερα με τον τίτλο «Νέο Επίπεδο» και βραβεύτηκε το 2014 από την επιτροπή Κρατικών Βραβείων για την συνεισφορά της στα ελληνικά γράμματα.

Από το 1994 εκδίδει συλλεκτικά βιβλία Ελλήνων ποιητών- Γ. Μαρκόπουλος, Κ. Αγγελάκη- Ρουκ, Μ. Αναγνωστάκης, Μ. Κατσαρός, Α. Σκιαδάς, Ν. Χατζιδάκι, Κ. Καβάφης, Κ.Καρυωτάκης- με δικά του χαρακτικά. Εξέδωσε επίσης την «Αποκάλυψι του Ιωάννου» σε σχήμα folio και τον «Επιτάφιο Θρήνο». Το 1994 διοργάνωσε, σε συνεργασία με τη σύζυγό του Μαργαρίτα Βασιλάκου και το περιοδικό «Νέο Επίπεδο», το 1ο Φεστιβάλ Κόμικς στην Αθήνα και την Πάτρα και το 2012 το 2ο Φεστιβάλ στο Πάρκο Ελευθερίας στην Αθήνα. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: «Σταλακτίτες» Αθήνα, 1971, «Αλωνάρης 74», Αθήνα, 1974, «Το καρφί του χρόνου» εκδ. Γαβριηλίδης, 2010, «Πρόσφυγας Θεός και άλλα ποιήματα», εκδ. Γαβριηλίδης, 2016. Έχει κάνει σκηνικά για το θέατρο, σεμινάρια χαρακτικής, καθώς και workshops χαρακτικής σε πόλεις της Μεσογείου. Με ζωγραφικά και χαρακτικά έργα του έχει κάνει πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και συμμετείχε σε διεθνείς και Μπιενάλε του εξωτερικού.

Ο Γιάννης Στεφανάκις ως ζωγράφος αφηγείται μικρές αποσπασματικές ποιητικές ιστορίες. Μόνο που τις αφηγείται έμμεσα, με γραμμές, χρώματα, ορθογώνια και παραλληλόγραμμα σχήματα με ένα εικαστικό λεξιλόγιο που πάντα λειτουργεί ως παλίμψηστο εννοιών και τεχνικών.

Α΄ όροφος

Χαρακτική

Χαρακτικό έργο ονομάζουμε κάθε τυπωμένη εικόνα που έχει πρώτα σχεδιαστεί και χαραχθεί από τον καλλιτέχνη ζωγράφο – χαράκτη πάνω σε ξύλο, σε λινόλεουμ, σε χαλκό, σε τσίγκο ή και σε άλλα υλικά ή έχει στερεοποιηθεί πάνω σε πέτρα. Τα πρώτα δείγματα χαρακτικής είναι τυπωμένα κείμενα, τα οποία συναντούμε γύρω στον 10ο αιώνα στην Κίνα, αφού ένα είδος χαρτιού είχε κατασκευαστεί στην Ασία ήδη από το 1000 μ.Χ.

Η χαρακτική χρησιμοποιήθηκε πολύ αργότερα, γύρω στον14ο αιώνα, όταν εξελίχθηκε η παραγωγή του χαρτιού. Η εφεύρεση της Τυπογραφίας από τον Γουτεμβέργιο (1445), άνοιξε νέους δρόμους. Ουσιαστικά, η χαρακτική γεννήθηκε ταυτόχρονα με την τυπογραφία, αφού οι πρώτες τυπωμένες σελίδες ήταν ένας συνδυασμός κειμένου και εικόνας, χαραγμένων πάνω στην ίδια ξύλινη πλάκα. Με την ανακάλυψη της τυπογραφίας η άνθιση του βιβλίου υπήρξε ραγδαία, πολλοί άνθρωποι απέκτησαν βιβλία, αφού μέχρι τότε λίγοι διέθεταν, δεδομένου ότι ήταν χειρόγραφα πάνω σε περγαμηνή, άρα πανάκριβα.

Τον 18ο αιώνα (1765), εμφανίζονται στην Ιαπωνία οι πρώτες έγχρωμες ξυλογραφίες. Σε πολλές από αυτές έχουν χρησιμοποιηθεί πάνω από είκοσι πλάκες ξύλου κερασιάς ή αχλαδιάς. Η γιαπωνέζικη ξυλογραφία επέδρασε πολύ στην εξέλιξη της ευρωπαϊκής χαρακτικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ιταλός χαράκτης Μαρκαντόνιο Ραϊμόντι που εισήγαγε πρωτοποριακές τεχνικές χαρακτικής που εφαρμόζονταν κυρίως στη μεταφορά έργων τέχνης. Στενός συνεργάτης του Ραφαήλ, κατόρθωσε να μεταγράψει έργα του μεγάλου ζωγράφου, του Ντύρερ, καθώς και άλλων ζωγράφων, τυπωμένα πάντα σε λίγα αντίτυπα.

Η χαρακτική του Γιάννη Στεφανάκι εξελίσσεται σε μια αντιακαδημαϊκή τέχνη, πρωτότυπη στη σύνθεση, χωρίς περιορισμούς αλλά με πολλούς καλλιτεχνικούς πειραματισμούς, που έχουν να κάνουν κυρίως με το χρώμα. Ο καλλιτέχνης γρήγορα ξεπερνά τα όρια του λευκού και του μαύρου και απλώνεται στο κόκκινο, το μπλε και άλλα χρώματα. Η ποιητική ματιά του δημιουργού επιλέγει εικόνες μνήμης ή καθημερινότητας και τις μεταφέρει στο πρωτογενές υλικό του. Κτίρια, νυχτερινά τοπία, νεοκλασικές προσόψεις, κυκλικές εσωτερικές σκάλες, τοπία και παράθυρα, σπείρες, δέντρα, διασωζόμενα σχεδιάσματα από τη Λίθινη εποχή. Όλα τούτα μεταπλάθονται σε ξυλογραφίες, χαλκογραφίες, λιθογραφίες, σε έργα μικτής τεχνικής.

Β’ όροφος

Ο Γιάννης Στεφανάκις, από το ξεκίνημά του ως ζωγράφος, αναπτύσσει μια διαλεκτική σχέση τόσο με τη φόρμα όσο και με τα υλικά. Τα «κουτιά- παιχνίδια», όπως τα αποκαλεί ο ίδιος, θα παίξουν διαφορετικούς ρόλους σε κάποιες ενότητες της δουλειάς του. Άλλοτε εμφανίζοντας ως κύβοι κι άλλοτε ως κιβωτοί. Είναι πάντα τρισδιάστατες κατασκευές που ξεχωρίζουν είτε πάνω στο επίπεδο τελάρο της ζωγραφικής σύνθεσης είτε λειτουργούν ως αυτόνομα έργα τέχνης. Αναμφισβήτητα, σ’ όλες τις περιπτώσεις μπορούν να εκληφθούν ως μικροί κρυψώνες, ως σκευοφυλάκια συλλογικής μνήμης, όπου ο καλλιτέχνης τοποθετεί διάφορα τοτέμ όχι αποκλειστικά δικά του ή της φυλής, αλλά ενός κόσμου ολόκληρου. Μικρά αντικείμενα, προσομοιώσεις ζώων, ένα φυτό, μερικοί σπόροι, μια σπείρα, ένα κομμάτι ψωμί, το εξάρτημα ενός εργαλείου χρήσιμου, ένας σφραγιδόλιθος, μια ζωγραφική εικόνα κ.α., αποτελούν κάποιες από τις δεκάδες ενθέσεις που μπορεί να παρατηρήσει ο θεατής μέσα στα «κουτιά» του.

Σε αντιδιαστολή με τη ζωγραφική, τη χαρακτική και τις κατασκευές, ο Γιάννης Στεφανάκις από το 2012 και μετά δημιουργεί μικρής διάρκειας vίdeo animation (κινούμενα σχέδια), ασκώντας καλλιτεχνικά τόσο τον εαυτό του όσο και τους θεατές του, σε μια νεώτερη, πιο μαζική και κυρίως περισσότερο οικεία μορφή έκφρασης. Χωρίς να απομακρύνεται από τη ζωγραφική του, σκηνοθετεί βάση αυτής μικρά αυτόνομα φιλμάκια. Στα περισσότερα, κεντρικό ρόλο κατέχουν ανδρικές ή γυναικείες γυμνές φιγούρες, καθοριστικοί ζωγραφικοί ή χαρακτικοί τύποι της δουλειάς του, που αποκτούν κίνηση συνοδευόμενη με ήχους.

Ρεπορτάζ: Κατερίνα Πολύζου – Ηλεκτρονική Επεξεργασία: Γιώργος Βλαζάκης

www.ert.gr