ΔΕΘ: Η στροφή στον οικονομικό ρεαλισμό και τα ρίσκα της

23:28 11/9/2016 - Πηγή: ΕΡΤ

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Οι παρεμβάσεις του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, αποτύπωσαν πολιτικές κατευθύνσεις για την οικονομία σε ένα πλαίσιο διαφορετικό από ότι κατά το παρελθόν.

Ο Αλέξης Τσίπρας επέμεινε στις παραδοσιακές αξίες του πολιτικού χώρου του, όπως η κοινωνική αλληλεγγύη, η αναδιανομή εισοδήματος και η προστασία των δημοσίων αγαθών.

Ταυτόχρονα,

όμως, έδωσε έμφαση σε καινούρια στοιχεία, υπογραμμίζοντας την σημασία των επιχειρήσεων και της οικονομικής αποτελεσματικότητας.

Οι αναφορές στη «δημιουργία νέου πλούτου», σε «επιχειρηματικές ευκαιρίες», αλλά και σε «ένα κράτος ρυθμιστικό και όχι γραφειοκρατικό (…) που θα στηρίζει τον πολίτη και την επιχειρηματικότητα και θα διασφαλίζει τους όρους του ανταγωνισμού», είναι ενδεικτικές μιας νέας κυβερνητικής ρητορικής η οποία αντακλά και μια πολιτική στροφή προς τον οικονομικό ρεαλισμό.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο πρωθυπουργός περιέλαβε στα θετικά πεπραγμένα της κυβέρνησης ιδιωτικοποιήσεις, όπως αυτή του Ελληνικού και του ΟΛΠ, εκείνη των 14 περιφερειακών αεροδρομίων αλλά και η επικείμενη αποκρατικοποίηση του Λιμένα Θεσσαλονίκης.

Ο κ. Τσίπρας υποστήριξε, βέβαια, ότι η κυβέρνησή του διαπραγματεύτηκε καλύτερα έτσι ώστε να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον, αλλά η ουσία είναι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ «περηφανεύεται» για την ολοκλήρωση ιδιωτικοποιήσεων και βλέπει μέσα από αυτές προοπτική για οικονομική ανάπτυξη.

Είναι σαφές, ότι ο Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνησή του, έχοντας την εμπειρία της περσινής διαπραγμάτευσης, η οποία έπεσε στον «τείχο» της πολιτικής παγίδας που είχε στήσει το συντηρητικό διευθυντήριο της ευρωζώνης, αποδέχεται ότι εντός ευρώ δεν «επιτρέπεται» διαφορετική οικονομική πολιτική και επομένως υιοθετεί τους όρους του παιχνιδιού και προσαρμόζεται αναλόγως.

Η λογική της αντιπαράθεσης με την ευρωζώνη έχει εγκαταλειφθεί, όπως άλλωστε φάνηκε και από την διαπίστωση του πρωθυπουργού στη συνέντευξη τύπου ότι «θα ήταν πολύ δύσκολο να κερδίσουμε» αναφερόμενος στην περσινή διαπραγμάτευση.

Η στρατηγική, επομένως, της κυβέρνησης είναι προσαρμόζεται στο πλαίσιο που θέτουν οι δανειστές και στους όρους της αγοράς, επιχειρώντας όμως να στήσει την οικονομία στα πόδια της χωρίς «νεοφιλελεύθερες αγριάδες» και προστατεύοντας τα ασθενέστερα στρώματα και τα δημόσια αγαθά.

Ταυτόχρονα, δίνει διπλωματική μάχη στο ευρωπαϊκό πεδίο, προκειμένου να δημιουργηθούν ευνοϊκότεροι συσχετισμοί εντός ευρωζώνης, οι οποίοι θα αλλάξουν και τα δεδομένα για την Ελλάδα.

Η συγκυρία, άλλωστε, είναι τέτοια που όλα είναι ανοιχτά στην Ε.Ε. και ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει ποιες θα είναι οι ισορροπίες σε ένα χρόνο από τώρα.

Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι ο προσανατολισμός της κυβέρνησης θα έχει αντανάκλαση και στον αναμενόμενο ανασχηματισμό της κυβέρνησης, αλλά και στις ιδεολογικές ζυμώσεις που αναμένονται στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, δεδομένου ότι το νέο οικονομικό δόγμα έχει ορισμένα σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά.

Υπάρχουν, όμως, αρκετές αβεβαιότητες, όπως το κατά πόσον οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί θα ευνοηθούν από τις εξελίξεις σχετικά με το χρέος και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ (τη λεγόμενη ποσοτική χαλάρωση), στις οποίες ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε να επενδύει αρκετά.

Η ευρωζώνη έχει ήδη δεσμευτεί να συζητήσει το θέμα του χρέους μέχρι το τέλος του χρόνου, αλλά δεν φαίνονται να υπάρχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις για να αποδεχθεί μακροχρόνιες λύσεις η Γερμανία, η οποία είναι ο βασικός παίκτης και το μεγάλο εμπόδιο.

Ένα άλλο ερώτημα είναι εάν κοινωνικές ομάδες που στράφηκαν στο ΣΥΡΙΖΑ επιζητώντας προστασία από την μνημονιακή καταστροφή χωρίς να έχουν ιδεολογική συγγένεια, θα πειστούν από τους πραγματιστικούς οικονομικούς στόχους που θέτει τώρα η κυβέρνηση ή θα έχουν την τάση να τείνουν ευήκοα ώτα σε άλλες πολιτικές δυνάμεις που είναι ιδεολογικά πιο κοντά στην αγορά και την επιχειρηματικότητα.

Καθοριστικό ρόλο επίσης θα παίξει και ο βαθμός αντοχής των μεσαίων στρωμάτων, τα οποία μέχρι σήμερα δείχνουν, έστω αγκομαχώντας, να ανταποκρίνονται στα φορολογικά βάρη, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάσταση τείνει να φτάσει σε οριακό σημείο, πολύ περισσότερο που το επόμενο διάστημα θα αυξηθεί και η πίεση από τις τράπεζες για τη ρύθμιση και εξόφληση δανείων σε καθυστέρηση.

Επίσης, μένει να φανεί κατά πόσον η κυβέρνηση και τα κόμματα που την στηρίζουν μπορούν πρακτικά να εφαρμόσουν την οικονομική στρατηγική, καθώς σε αρκετά σημεία όλα όσα πρέπει να γίνουν θα φέρουν τις κυβερνητικές δυνάμεις αντιμέτωπες με τον παραδοσιακό ιδεολογικό προσανατολισμό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και με κλασσικές παραδοσιακές κοινωνικές συμαχίες του.