Διεθνές Συμπόσιο για «Το Ευάλωτο Παιδί»

17:28 4/12/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Δύο ημέρες γεμάτες ενδιαφέρουσες ομιλίες, αίσθημα ευθύνης και συγκίνηση βίωσαν οι πάνω από 230 Έλληνες και ξένοι συμμετέχοντες στο Διεθνές Συμπόσιο «Το Ευάλωτο Παιδί» που διεξήχθη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στις 23 & 24 Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών / Πόρτα Ανοιχτή.

Ρεπορτάζ: Δάφνη Σκαλιώνη

Οι εξέχοντες ομιλητές ενθουσίασαν το ακροατήριο με τον άμεσο και βαθύτατα ανθρώπινο τρόπο που παρουσίασαν τα θέματα τους, προσπαθώντας να αγγίξουν την αλήθεια για το ευάλωτο παιδί.

Μία εισαγωγή στην έννοια

της ευαλωτότητας επιχείρησε με την εναρκτήρια ομιλία του ο καθηγητής βιοηθικής του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ και φιλόσοφος John Harris, που αναφέρθηκε εκτενώς στην έννοια της φιλοξενίας, και στην ανάγκη επαναπροσδιορισμού της στην Ευρώπη, απέναντι σε τόσους εκτοπισθέντες. Παράλληλα, θέλοντας να αναδείξει το ζήτημα του ποιος μπορεί να αποφασίζει για μικρά ευάλωτα παιδιά, μίλησε για τις δύσκολες και παγκοσμίως προβεβλημένες περιπτώσεις των Charlie Gard και Alfie Evans, κατά τις οποίες γονείς και γιατροί διεκδίκησαν το δικαίωμα να αποφασίσουν για το συμφέρον του παιδιού, με την τελική απόφαση να λαμβάνεται από το δικαστήριο.

«Το παιδί με κάποια αναπηρία είναι διπλά ευάλωτο. Σήμερα όμως τα παιδιά είναι εκτεθειμένα και στην πιθανότητα ανάπτυξης μιας αναπηρίας νέου είδους: τον εθισμό στο διαδίκτυο, το κλείσιμο σε έναν εικονικό κόσμο», τόνισε η ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Λουκία Μουσούρου, η οποία εστίασε στην κοινωνία και στο κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί φιλική ή εχθρική, ή ακόμα και αδιάφορη απέναντι στο ευάλωτο παιδί. Αφού πρώτα αποσαφήνισε την έννοια της κοινωνίας, ξεκαθάρισε πως όταν αναφερόμαστε σε αυτήν, ουσιαστικά αναφερόμαστε και στον εαυτό μας. «Η αδιαφορία, ο φόβος, η εχθρότητα έχουν πρόσωπο: Το δικό μας πρόσωπο. Είναι περιττό να πιστεύουμε ότι η κοινωνία μπορεί να αλλάξει, χωρίς να αλλάξουμε εμείς. Το πρώτο δύσκολο αλλά απαραίτητο βήμα, είναι να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη όπως είναι. Τη δική μας αδιαφορία, τον δικό μας φόβο, τη δική μας εχθρότητα. Και όχι από Δευτέρα. Σήμερα!», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Μουσούρου.

Για την ευάλωτη οικογένεια ανέλαβε να μιλήσει η ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Μυρτώ Νίλσεν, αναρωτώμενη αν υπάρχει τελικά οικογένεια που να μην είναι ευάλωτη. Εκτός από τη βίαιη οικογένεια, την οικογένεια που βιώνει πένθος από κάποια απώλεια, την οικογένεια που αντιμετωπίζει κάποια αρρώστια, ή κάποιον χωρισμό, την οικογένεια χωρίς πατρίδα, την οικογένεια με παιδιά θύματα εκφοβισμού, ή που δεν τα καταφέρνουν στο σχολείο, υπάρχει και η οικογένεια που δεν έχει ή δεν φαίνεται να έχει κάποιο συγκεκριμένο, φανερό πρόβλημα. Παραμένει όμως μπερδεμένη και ευάλωτη μπροστά στα απρόοπτα. Και η οικογενειακή ζωή είναι γεμάτη απρόοπτα, ή και προβλεπόμενα, όπως ο ερχομός ενός ακόμα παιδιού ή η εφηβεία, για τα οποία όμως κανείς δεν είναι προετοιμασμένος. «Ποτέ δεν είμαστε αρκετά προετοιμασμένοι για τη στιγμή που έρχεται… Γίνεται να μην είμαστε ευάλωτοι ως άνθρωποι, ως οικογένεια;», σχολίασε χαρακτηριστικά η κ. Νίλσεν.

Η σύμβουλος ψυχικής υγείας και συγγραφέας Χριστίνα Ρασιδάκη, ταξίδεψε το κοινό σε μια συναρπαστική αφήγηση μιας ιστορίας θεραπείας, με θέμα το παιδί που φοβάται και το παιδί που φοβίζει, κάνοντας ένα έξυπνο λογοπαίγνιο με τον αγγλικό όρο relationship, ως το πλοίο της σχέσης, που αποκτά ρήγματα τα οποία χρειάζονται επισκευή.

Ο σύμβουλος ψυχικής υγείας και ψυχοθεραπευτής Patrick Ακριβός ανέλαβε να μιλήσει για τους εφήβους και εκ μέρους τους επέστησε την προσοχή όλων στην ανάγκη τους για διαρκή και καθημερινή επιβεβαίωση και αποδοχή και όχι για διαρκή επίκριση. «Κάνε περισσότερα, κάν’ τα καλύτερα, γίνε κάποιος άλλος από αυτό που είσαι… Αυτά είναι τα μηνύματα που εισπράττουν καθημερινά τα παιδιά από τους γονείς τους. Συχνά αισθάνονται ότι η αξία τους ως ανθρώπων καθορίζεται από τους βαθμούς τους στο σχολείο. Θα έπρεπε να είμαστε μαθητές των εφήβων μας. Μπορούν να μας βοηθήσουν να αναθεωρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τη ζωή. Μπορούν να ανακαλύψουν πράγματα που δεν έχουμε διανοηθεί ποτέ. Όμως για να το κάνουν αυτό, πρέπει να έχουν ένα ασφαλές λιμάνι να επιστρέφουν από τις εξερευνήσεις τους».

Στον μαθητή που «δεν τα καταφέρνει» ήταν αφιερωμένη η εισήγηση της Εκπαιδευτικού Ειδικής Αγωγής Μάρθας Φλωράτου, η οποία εστίασε με πάθος στην ευθύνη του σχολείου. «Γιατί τα παιδιά δεν μαθαίνουν; Το 60-70% της γενιάς αυτής έχει μαθησιακές δυσκολίες; Γιατί τελειώνοντας το δημοτικό δεν μπορούν να γράψουν μία έκθεση;», αναρωτήθηκε η κ. Φλωράτου. «Η παιδαγωγική δεν υπάρχει στα σχολεία, έχει εξοστρακιστεί», υπογράμμισε, καταθέτοντας παράλληλα οκτώ συγκεκριμένες προτάσεις με τις οποίες το δημοτικό σχολείο θα μπορούσε να βοηθήσει όλα τα παιδιά να μάθουν και μάλιστα με χαρά. «Θα πρέπει να γίνει ένα συνέδριο για το τι σχολείο θέλουμε, τι πρέπει να αλλάξει», κατέληξε.

Τον τρόπο λειτουργίας των παιδικών χωριών SOS παρουσίασε ο ψυχολόγος και διευθυντής της Παιδαγωγικής Υπηρεσίας των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος, Παναγιώτης Σοφίος. «Η κρίση έχει απειλήσει και τραυματίσει σοβαρά την ελληνική οικογένεια, που είναι πλέον αντιμέτωπη με το φάσμα της φτώχειας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ο κίνδυνος φτώχειας των παιδιών της Ελλάδος, είναι σε υψηλότερα επίπεδα από την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Σοφίος, εξηγώντας την αυξημένη ανάγκη για στήριξη από δομές όπως αυτές των παιδικών χωριών SOS. «Σαν κοινωνία οφείλουμε να ζητήσουμε συγγνώμη από τα ευάλωτα παιδιά. Σαν μέλη αυτής της κοινωνίας, τους οφείλουμε ένα ευχαριστώ, γιατί ο αγώνας τους μας έχει δώσει κίνητρο, έμπνευση, πάθος, μας ταρακουνάει από το αξιακό μας βάλτωμα, υπενθυμίζοντάς μας τι σημαίνει ένας άνθρωπος.

Η καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ, Θάλεια Δραγώνα, αφού αναφέρθηκε στο αρχετυπικό «διαφορετικό παιδί», το παιδί μετανάστη, επικεντρώθηκε στην περίπτωση της μουσουλμανικής κοινότητας της Θράκης. Παρουσίασε το πρόγραμμα των Δημιουργικών Εργαστηρίων Νέων, που χρησιμοποιούνται την τελευταία 20ετία στο πλαίσιο της μειονοτικής εκπαίδευσης, με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την ενθάρρυνση και την ενεργή ένταξη των συμμετεχόντων στο κοινωνικό περιβάλλον.

Ο John Coughlan, πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εγκεφαλικής Παράλυσης (ICPS), αναφέρθηκε στο παιδί με αναπηρία, ενώ για το κακοποιημένο παιδί μίλησε η Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αλεξάνδρα Σολδάτου.

Η Υπουργός Πολιτισμού και Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών Μυρσίνη Ζορμπά, η οποία έχει διατελέσει επί σειρά ετών (2004-2016) πρόεδρος Δ.Σ. στο «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού», μιλησε για το παιδί πρόσφυγα ή μετανάστη. Το φυλακισμένο παιδί ήταν το θέμα της εισήγησης του Επίκουρου Καθηγητή Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Εκπαιδευτή στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Βόλου, Κώστα Μάγου.

Η σημασία του παιχνιδιού και της τέχνης ήταν στο επίκεντρο του τελευταίου πάνελ του συμποσίου, υπό τον συντονισμό της κοινωνιολόγου και ειρηνοδίκη Anita Loring, με μότο τη ρήση του Πλάτωνα «η πιο αποτελεσματική εκπαίδευση για ένα παιδί είναι να παίζει ανάμεσα σε ωραία πράγματα». Η φιλόλογος και συγγραφέας Τερέζα Πεσμαζόγλου μίλησε για το ευάλωτο παιδί στη λογοτεχνία. Την υπέρτατη ανάγκη για παιχνίδι υπογράμμισε η εργοθεραπεύτρια Παίδων και παιγνιοθεραπεύτρια Vardit Kindler από το Ισραήλ, επικουρούμενη από την ψυχολόγο και παιγνιοθεραπεύτρια Mary Raftopoulos από την Αυστραλία, η οποία αναφέρθηκε στην ανάγκη για ομορφιά.

Οι εισηγήσεις του Διεθνούς Συμποσίου ολοκληρώθηκαν με τη φιλόλογο, συγγραφέα και εδώ και δεκαετίες «ψυχή» της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών / Πόρτα Ανοιχτή, Δάφνη Οικονόμου, που τόνισε την ανάγκη για Τέχνη.

Η ανάγκη αυτή για Τέχνη πλαισιώθηκε στο Συμπόσιο με τον πιο άρτιο και συγκινητικό τρόπο με τις δύο χορωδίες (Πόρτα Ανοιχτή και Polyphonica), τις δύο βραβευμένες ταινίες (Cuerdas – Το κορδόνι του Pedro Solis Garcia και The longest run της Μαριάννας Οικονόμου) και μία έκθεση φωτογραφίας, που ακολουθεί την πορεία του παιδιού στην Ελλάδα από τον μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, υπό την επιμέλεια της κριτικού τέχνης Έφης Ανδρεάδη. Στην έκθεση συμμετείχαν πολλοί φωτογράφοι που προσέφεραν τα έργα τους, ενώ εκτέθηκαν και επιλεγμένες φωτογραφίες από το έργο της Βούλας Παπαϊωάννου, που παραχώρησε το Μουσείο Μπενάκη από τη συλλογή του.

www.ert.gr