Ένα απόγευμα με τον Ίαν Μακ Γιούαν στο Μέγαρο Μουσικής

11:08 26/4/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου», που πραγματοποιούνται από εφέτος στη χώρα μας με στόχο την προώθηση της φιλαναγνωσίας και της ανάδειξης του βιβλίου ως μέσου μόρφωσης, πνευματικής καλλιέργειας, αλλά και ψυχαγωγίας, ο παγκοσμίου φήμης Βρετανός συγγραφέας Ίαν Μακ Γιούαν έδωσε το παρών σε μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο του, την Τετάρτη 25 Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης (την οποία προλόγισε και ο Δήμαρχος Αθηναίων

Γιώργος Καμίνης) ο συγγραφέας συνομίλησε με τον ποιητή Χάρη Βλαβιανό, απαντώντας σε ερωτήσεις γύρω από τη διαδικασία της συγγραφής, μιλώντας μεταξύ άλλων για «πρότυπα» και επιρροές από το χώρο της λογοτεχνίας εν γένει, αλλά και «αποκαλύπτοντας» μικρές λεπτομερείς σχετικά με τον τρόπο σκέψης και εργασίας ενός συγγραφέα ιδιαίτερα αγαπητού και στους Έλληνες αναγνώστες.

Η εκκίνηση της συζήτησης έγινε με αφορμή το μυθιστόρημα «Καρυδότσουφλο», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά (μετάφραση Κατερίνα Σχινά, εκδόσεις Πατάκη).

Πρόκειται για μια ιστορία φόνου και εξαπάτησης, μάρτυράς της οποίας γίνεται ένα αγέννητο παιδί: ένα έμβρυο τη λογοτεχνική ιδέα του οποίου συνέλαβε ο συγγραφέας μιλώντας με τη νύφη του όταν εκείνη ήταν έγκυος. Σύμφωνα με τον Μακ Γιούαν, το έμβρυο μπορεί να «είναι ένας μικρός ‘Αμλετ: ένας ήρωας που ακούει ό,τι κι αν λέει η μητέρα του, προσπαθώντας να παρακολουθήσει τα συναισθήματά της. Είναι ένα παιδί το οποίο είναι σαν να είναι και να μην είναι εκεί».

Αλλά πώς έγινε η αρχή της ιστορίας; Μιλώντας για τη συγκεκριμένη μυθιστορηματική αφετηρία, ο Ιαν Μακ Γιούαν είπε: « Ήμουν σε μια βαρετή συνάντηση και κρατούσα άσχετες σημειώσεις. Ξαφνικά ξεχώρισα ανάμεσα στις σημειώσεις μου τη μορφή μιας γυναίκας με την οποία κάτι συνέβαινε. Εκείνο που επιβαλλόταν επιτακτικά ήταν να διερευνήσω αυτό το πρόσωπο. Δεν υπήρχε τίποτε άλλο για να κάνω. Και από αυτή την άποψη λέω πως το γράψιμο είναι για τον μυθιστοριογράφο η τέχνη της ανακάλυψης»…

…«Υπάρχουν δυο ειδών μυθιστορηματικές αφηγήσεις: οι ιστορίες ζωής και οι ιστορίες που συγκεντρώνονται σε πράγματα που αγαπάμε και μας αρέσουν. «Ο ίδιος εντάσσω τη δουλειά μου στη δεύτερη κατηγορία», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Μακ Γιούαν. « Ξέρετε, βεβαίως, πως όλοι μιλάμε για τον εαυτό μας και πως όλοι φανταζόμαστε πως αποτελούμε το κέντρο του κόσμου. Το θέμα ωστόσο δεν είναι η κατασκευή ενός προσώπου, αλλά η επινόηση μιας κουλτούρας. Κι έτσι πηγαίνουμε και σε κάτι άλλο: στο τι ακριβώς κάνει ένας μυθιστοριογράφος με τους χαρακτήρες του», πρόσθεσε ο συγγραφέας, απευθυνόμενος στο ακροατήριο.

Μιλώντας για το κυρίαρχο ανθρώπινο συναίσθημα της αγάπης, ο συγγραφέας ανέφερε ότι η αγάπη μπορεί να είναι μια αυταπάτη, από την άλλη όμως μεριά οι αυταπάτες είναι πραγματικές και είναι γνωστό πως είμαστε σε θέση να επικοινωνήσουμε μόνο με το συνειδητό μέρος του εαυτού μας. «Έτσι, η αγάπη δεν είναι σε καμία περίπτωση εγωισμός. Ένας γονιός που αγαπάει το παιδί του συνιστά μέρος της ανθρώπινης εξέλιξης και η εξέλιξη αντανακλά τις αποστάσεις οι οποίες υπάρχουν ανάμεσα στις διαφορετικές κουλτούρες – και οι κουλτούρες μάς δίνουν ένα εμβληματικό σήμα», πρόσθεσε.

Σε άλλο σημείο της συζήτησης, ο Ιαν Μακ Γιούαν αναφέρθηκε στη σημασία της έρευνας για τη συγγραφή μυθιστορημάτων: Ο ίδιος εξήγησε ότι, για τον ίδιο η διαδικασία της συγγραφής και της έρευνας προχωρούν παράλληλα, ενώ, μιλώντας για τη σημασία μιας ιδέας στη συγγραφή, ο Μακ Γιούαν υπογράμμισε: «Οι ιδέες είναι για μένα πάντοτε καλοδεχούμενες αλλά οφείλουν να λειτουργούν ως όχημα ή ως εργαλείο και όχι να κυριαρχούν. Και εδώ απαιτείται μια επιδεξιότητα συναρμογής».

«Το μυθιστόρημα είναι κι αυτό μια μορφή ηθικής», ανέφερε τέλος ο συγγραφέας, που τοποθετήθηκε επίσης τόσο για τη σχέση του με την διεθνή πολιτική επικαιρότητα και τη σχέση του με τις ειδήσεις («είμαι εθισμένος στις ειδήσεις», παραδέχτηκε). Ο ίδιος έκανε αναφορά ακόμα και στο φαινόμενο της σύγχρονης τρομοκρατίας.

Από τη συζήτηση με τον Ίαν Μακ Γιούαν πάντως δεν έλειψε το χιούμορ και η αφήγηση αστείων στιγμιότυπων από τη ζωή του.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Φωτογραφία: AP-Invision /Joel Ryan

www.ert.gr