Ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ-φόρος τιμής στους πρόσφυγες του Κίζδερβεντ

08:10 3/2/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Ένα μοναδικό ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ-φόρος τιμής στους πρόσφυγες του Κίζδερβεντ, συμπαραγωγής του Πρώτου Προγράμματος, της Φωνής της Ελλάδας και της ΕΡΤ Σερρών, παρουσιάζεται στην εκπομπή «Αφύλαχτη διάβαση», που μεταδίδεται το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 12:00-13:00.

Υπήρχε κάποτε ένα μικρό ορεινό χωριό της Μικράς Ασίας ανάμεσα στην Προύσα και τη Νίκαια της Βιθυνίας, στο

οποίο κατοικούσαν μόνο χριστιανοί. Κατά μία άποψη, οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν από την Οχρίδα, περιπλανώμενοι στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όπως και να έχει, πάντως, αυτό που χαρακτηρίζει τον ευρύτερο βαλκανικό χώρο είναι οι ροές των πληθυσμών και οι ρευστές εθνικές ταυτότητες. Και αυτό το επιβεβαιώνει και το εξής γεγονός: Γύρω απ’ αυτό το χωριό υπήρχαν ένα σωρό προσφυγικά χωριά που κατοικούνταν όμως από μουσουλμάνους: το Τσαούς-Κίοϊ, το Ακ-Τοπράκ, το Καραμπουνάρ, το Σελεμιγιέ κ.ά.

Το χωριό αυτό είχε ό,τι επιθυμούσε η ψυχή του ανθρώπου: πέτρινες βρύσες, εκκλησιές, ακόμη και ένα χάνι για τους στρατολάτες και τους ταξιδευτές. Είχε καρβουνιάρηδες και πλανόδιους πραματευτές, ναλμπάντηδες και καλαϊτζήδες. Φημισμένοι άντρες της εποχής ήταν οι αγάδες του Καραμουσάλ, ο Ντιμπερίκης, ο Ντεντέκης, ο Ταλιχμανίδης. Υπήρχαν και τέσσερις μαμές: η Μολάκ-μπάμπω, η Γκιτζίκ-μπάμπω, η Μπέλα-μπάμπω και η Αμπίς-μπάμπω.

Υπήρχε και μία περιοχή, αυτή βρισκόταν ανάμεσα στο χωριό αυτό, σε ένα άλλο ελληνικό χωριό, το Φούλατζικ και στον τούρκικο μαχαλά του Κιούρτκιοϊ. Εκεί υπήρχαν εννέα παμπάλαιες βελανιδιές κι ανάμεσά τους κυλούσε ένα ποτάμι που κατέβαινε από το Κιούρτκιοϊ. Ώσπου ήρθε η ώρα κι άρχισε το Κιουλές Χαβασί και οι πεχλιβάνηδες πήραν τη θέση τους στο αλώνι για να παλέψουν. Τότε ο διαιτητής, φώναξε: «Άι γιαβρούμ, καούσιον»!

Η ηρωίδα του Κίζδερβεντ Κεπελή (Μελέκ-Χαλά) Βασιλική

Το Πρώτο Πρόγραμμα, η Φωνή της Ελλάδας και η ΕΡΤ Σερρών ενώνουν τις δυνάμεις τους και παρουσιάζουν ένα ωριαίο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ για τους πρόσφυγες του Κίζδερβεντ, τους «Τρακατρούκηδες» και «Ροκατζήδες».

Έρευνα-παρουσίαση: Λεωνίδας Κασάπης – Θωμάς Σίδερης

Αφήγηση: Άγης Γυφτόπουλος – Δήμητρα Παναγοπούλου

Πρωτότυπη μουσική: Ali Fuat Aydin – Cenk Güray

Πρώτο Πρόγραμμα FM 91.6 και 105.8, ΕΡΤ Σερρών FM 101.5 και 89.6 MHz, Φωνή της Ελλάδας στα βραχέα.

Πορεία Κιδερβενιωτών προς Παζάρ-Κιοϊ και Κίο και διαμονή αυτών σε Αρμενικά χωριά (1922)

Info

Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 12:00-13:00

«Αφύλαχτη διάβαση»

«Άι γιαβρούμ, καούσιον»

Live Streaming: webradio.ert.gr/proto/radiostreaming.ert.gr/ert-voiceofgreece / webradio.ert.gr/serres

Facebook: www.facebook.com/protoprogramma.ert

Τις εκπομπές της «Αφύλαχτης Διάβασης» μπορείτε να τις ακούτε -μετά την πρώτη ραδιοφωνική τους μετάδοση- και στο web radio της ΕΡΤ: