«Ένωσις Παπαστράτου»: Η ποδοσφαιρική ομάδα των καπνεργατών στη δεκαετία του 1930

07:05 24/10/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 θα μεταφερθούμε, τότε που στο αθλητικό ρεύμα της εποχής συμμετείχαν και εργασιακοί χώροι με τη δημιουργία ομάδων στις οποίες συμμετείχε το προσωπικό τους και συγκεκριμένα θα δούμε το αντίστοιχο φαινόμενο στην καπνοβιομηχανία “Παπαστράτος”.

27-5-1932 Αθλ. Χρονικά

Στη φωτογραφία της ομάδας βλέπουμε το σήμα της επιχείρησης στις φανέλες και κατά συνέπεια έχουμε μία πρώτη αποτύπωση “χορηγού” για την εποχή εκείνη. Δεν ήταν η μόνη περίπτωση αφού και άλλες βιομηχανίες έκαναν ακριβώς το ίδιο.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ενισχύεται και ενθαρρύνεται

η δημιουργία ποδοσφαιρικής ομάδας, δηλαδή μίας επιλογής που προάγει την υγεία, από μία επιχείριση που το προϊόν της δεν βοηθάει στη διατήρηση της υγείας.

Στις μέρες μας που έχει απαγορευτεί το κάπνισμα στους αθλητικούς χώρους αυτό δημιουργεί μεγαλύτερη εντύπωση, αλλά επί της γενικής αρχής δεν σημαίνει ότι οι εργάτες μίας επιχείρησης πρέπει να ταυτίζονται υποχρεωτικά με το προϊόν που παράγει.

Αλλιώς οι εργαζόμενοι πχ σε μία οινοποιία θα έπρεπε να είναι όλοι πότες και οι εργαζόμενοι σε μία βιομηχανία αλλαντικών, όλοι σχεδόν αποκλειστικά κρεατοφάγοι.

27 Μαΐου 1932 εφημ. Αθλητικά Χρονικά

Από τα δημοσιεύματα μαθαίνουμε ότι η ομάδα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το Σεπτέμβριο του 1931 και αυτό έχει μεγάλη σημασία για την κατάσταση του κλάδου εκείνα τα χρόνια. Το καπνεργατικό ζήτημα εκείνων των χρόνων, έχει σαν βασικές παραμέτρους φορολογικά ζητήματα σε βάρος των καπνοπαραγωγών και των των καπνεμπόρων, είσοδο μηχανών στα καπνεργοστάσια, άρα και περιορισμό της “ζωντανής εργασίας”, μείωση μεροκαμάτων και θέσεων εργασίας και μεγάλες κινητοποιήσεις.

Η ακμάζουσα εκείνα τα χρόνια καπνοβιομηχανία του Παπαστράτου δείχνει να μην αγγίζεται από όλα αυτά, έχει εργοστάσια σε διάφορα σημεία της χώρας και έχει επεκταθεί στις ξένες αγορές. Την ίδια χρονιά που εμφανίστηκε η ομάδα, το 1931, είχαν σημειωθεί αιματηρές συγκρούσεις μπροστά στο εργοστάσιο του Παπαστράτου.

Επιπλέον η εταιρεία διαφημίζεται στις εφημερίδες της εποχής. Αυτό δεν εμποδίζει το Μάρτη του 1936, 1.500 καπνεργάτες των αποθηκών του Παπαστράτου στην Αθήνα να απεργήσουν, άρα η ομάδα δεν σήμανε και την απεμπόληση άλλων δραστηριοτήτων από το εργατικό δυναμικό.

Όπως αναφέρεται για το καπνεργατικό ζήτημα στο “Κοινωνιολογική και Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια” του Δημήτρη Πουρνάρα (Αύγουστος 1934): “To καπνικόν ζήτημα εν Ελλάδι απέκτησεν οξύτητα από του 1922 και εντεύθεν μέχρι του 1929. Από του 1929 μέχρι σήμερον η οξύτης αυτή έφθασε τα όρια κακοήθους κρίσεως” και “Η περίοδος απότου 1929 – 1933 εσημείωσε την μεγαλυτέραν πτώσιν των χωρικών τιμών και την μεγίστην έντασιν καπνεργατικής ανεργίας. Ιδίως η εσοδεία του 1930 υπήρξεν εξαιρετικώς καταστροφική”. Το 1923 η τιμή του κιλού ήταν 3.70 χρυσές δραχμές και το 1933 μόλις 1 χρυσή δραχμή.

Σε αυτές τις συνθήκες και με μεγάλες κινητοποιήσεις σε πόλεις – καπνεργατικά κέντρα, στον Πειραιά ο Παπαστράτος έχει την πολυτέλεια να φτιάχνει ποδοσφαιρική ομάδα για τους εργάτες του και αυτοί να την στελεχώνουν.

Χρόνια μετά, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, το καθεστώς επιχειρεί να οικειοποιηθεί και να προβληθεί από τα πετυχημένα πειράματα εργοστασιακού αθλητισμού, ασχέτως αν αυτά είχαν γίνει χρόνια πριν έρθει η δικτατορία. Είναι ένα έργο που το έχουμε δει σε όλες τις εποχές, από τον κόπο κάποιων να επιχειρούν να βγάλουν υπεραξία κάποιοι άλλοι. Η φωτο της ομάδας είναι από δημοσίευμα της 12ης Αυγούστου του 1940

το εργοστάσιο στον Πειραιά

Επί του αγωνιστικού χώρου διαβάζουμε για τη σύνθεση της ομάδας του 1931, ότι τη στελέχωναν οι Κ. Βρεττάκος, Κ. Κωνσταντουδάκης, Κ. Φούντας, Γ. Δεληγιάννης, Α. Τζανετάκης, Α. Αλεξανδρόπουλος, Α. Λαβετζάκης, Κ. Ζούλιας, Ν. Καπετανίδης, Γ. Πετσάλης, Ν. Γιδόπουλος.Το δημοσίευμα καταλήγει: “Είμεθα απολύτως βέβαιοι ότι η oμάς της Ενώσεως Παπαστράτου θα φανή ανταξία της ενισχύσεως των φιλάθλων διευθυντών και θα βαδίση σταθερά, παραλλήλως προς την εξέλιξην και θέσιν της βιομηχανίας την οποία αντιπροσωπεύει εις ανώτερα επίπεδα καταλαμβάνουσα ούτω μία εξέχουσαν θέσιν μεταξύ της οικογενείας των Συλλόγων ιδίως άλλων εργοστασίων και οργανώσεων”.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος

Έρχεται στο ert.gr:

Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2020: Ο Εργατικός Αστήρ Καλαμάτας (1928) και ο καπνεργάτης πρόεδρός του Μίμης Μπάκας

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2020: Σ. Γκανάτσιoς: Η μεγάλη ποδοσφαιρική ιστορία του Βόλου

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020: To ert.gr στο Μουσείο Μεταξουργείου του Βόλου (φωτορεπορτάζ)

www.ert.gr